Anne Bokma (59) probeerde spiritueel te leven: 'Met paddo's ging het dak eraf'

Anne Bokma (59) groeide op in Ontario, in een streng religieus gezin. Haar ouders waren Nederlands, maar verhuisden na de oorlog direct naar Canada, om daar een nieuw leven te beginnen en zich aan te sluiten bij de Nederlands Hervormde Kerk. "Ik voelde toen ik jong was nooit de vrijheid om anders te denken. Dat hoorde niet bij ons geloof. Dat ik op mijn 20e wegging bij de kerk en trouwde met een katholiek, was een enorme schande."

Gezin naar de hel

Op dat moment werd afstand doen van de kerk gezien als een van de grootst mogelijke zondes. "Niemand had daar begrip voor. Mijn familie zei dat ik verloren was. Dat mijn hele gezin naar de hel zou gaan. Dat is wat religie ons toen leerde." Het waren moeilijke jaren voor Bokma, maar ondanks de tegenslagen besloot ze dicht bij zichzelf te blijven. "Ik studeerde  journalistiek en wilde meer ontdekken van het leven."

Halverwege haar 50er jaren, toen Bokma al jaren werkzaam was als journalist en verslaggever, kreeg ze bij het Canadese magazine 'Broadview' de kans om blogs te schrijven over spiritualiteit. "Zelf wist ik op dat moment nog helemaal niet wat spiritualiteit precies inhield, maar ik wist wel dat het te maken had met vrij denken en dat ik erover wilde leren. Ik maakte een lijst met dingen die ik kon doen, om spiritualiteit te ontdekken en ervaren."

24 dingen van haar spirituele lijst voerde Bokma gedurende een heel jaar ook echt uit, om vervolgens haar bevindingen te delen. "Aan het eind van het jaar had ik zó veel geleerd en meegemaakt, dat ik het zonde vond om die informatie verloren te laten gaan. Ik wilde er een boek over schrijven, waarin ik elke spirituele activiteit tot in de kleinste details zou beschrijven en zou ingaan op wat het mij bracht."

Zo gezegd, zo gedaan. Een tijd geleden bracht Bokma haar boek uit in Canada – en nu ligt het ook in de Nederlandse boekwinkels. Iets wat ze vroeger nooit had durven dromen. "Mijn jeugd was een zware tijd. Ik werd altijd zo kort gehouden, dat het moeilijk was om te fantaseren over een wereld buiten de kerk. Dat mijn boek nu ook in Nederland wordt uitgegeven, het land van mijn ouders, waar vrij denken zo belangrijk is, dat is typisch en prachtig tegelijk."

Niet mediteren op een berg op Bali

Bokma werkte een bijzonder lijstje af, met dingen die naar eigen zeggen 'vooral niet te ingewikkeld zijn'. "Ook vond ik het belangrijk dat de activiteiten betaalbaar waren. En dat de onderwerpen mij interesseerden. Het hóeft echt niet moeilijk te zijn: mediteren op een berg op Bali ging me bijvoorbeeld te ver. Te veel gedoe, nergens voor nodig."

'De lijst'

• Wakker worden: een nieuw ochtendritueel, minder schermtijd & mediteren.
• Heilige ruimte creëren: boeddha-blingbling, curieuze kristallen, geurolie en een geïmproviseerd huisaltaar.
• Hart van stilte: alleen in een boomhut, luisteren naar de stilte en comfortabel worden met eenzaamheid.
• Het bos in: bosbaden, bomenklimmen en op pelgrimstocht naar het Waddenmeer.
• Mijn stem vinden: koren proberen, zangles, zingen aan een sterfbed – en aan de rand van een oceaan.
• Trippen: ademwerk, paddo’s en mijn kosmische wedergeboorte.
• Mijn stam vinden: terug in de kerkbanken, schreeuwend door de straten en de heksendans.
• Het bovennatuurlijke: chakra’s en sjamanen, waarzeggers en helderzienden.
• Stilstaan bij de dood: een doodsdiner, een kist uitzoeken, mijn laatste dagen plannen.
• Praktische spiritualiteit: stoppen met bidden, beginnen met dankbaarheid.
• Loslaten: een simpele kerst, hoog bezoek, 'magisch' opruimen, het einde en een nieuw begin.

Van alle ervaringen die zij meemaakte, waren er drie die eruit sprongen. "In mijn eentje in een boomhut zitten vond ik uitdagend, maar ook verhelderend. Er was geen wifi en ik had sowieso bijna niks bij me, dus ik moest me maar zien te vermaken met de twee boeken die ik bij me had: Mary Oliver's Upstream en Henry David Thoreau's Walden Pond. De boeken bleken een inspiratie voor mij, om meer na te denken over het leven. Hoe ik comfortabel kan worden met alleen mezelf als gezelschap. Best een uitdaging voor een extravert met een oneindig lange to-dolijst, maar uiteindelijk lukte het."

Stilstaan bij de dood

Naast leren om alleen te zijn, stond Bokma stil bij de dood. "De dood is je laatste spirituele ervaring. Ik wilde meer bewust worden van het feit dat elke dag mijn laatste kan zijn", zegt Bokma, die een heus death dinner organiseerde voor haar vrienden. "We praatten over overlijden van mensen die wij kenden, maar ook over hoe we zelf het liefst dood zouden gaan. Wat zijn onze laatste wensen? Wie mag onze begrafenis plannen? Wel of geen muziek?"

Het death diner maakte grote indruk op Bokma, die vandaag de dag nog steeds regelmatig stilstaat bij de dood. "Over de dood nadenken laat je realiseren hoe mooi het eigenlijk is om te mogen leven. We praten er niet graag over, maar waarom eigenlijk niet? Het komt er toch een keer van, dus dan kun je het maar beter voorbereid hebben. Ik raad het anderen echt aan om dit ook eens te proberen, helemaal als je ouder bent. Is toch ook fijn te weten dat er goed omgegaan wordt met jouw nalatenschap, zodra je de pijp uit bent?"

Het derde – en zeker niet minder boeiende - experiment dat Bokma uitvoerde om spiritueel te worden, was haar eerste ervaring ooit met paddo's. "Dat was echt een diepzinnige en bijzondere ervaring. Tijdens mijn trip kreeg ik ineens inzicht in bepaalde issues uit mijn leven en kon ik dingen anders bekijken. Er ging een wereld voor me open. Maanden na mijn trip voelde ik me er nog steeds opgewekt door."

Verschrikkelijke paddotrip

Omdat het zo’n succes bleek, probeerde ze het later nog twee keer. Dat pakte niet helemaal uit zoals ze hoopte. "De tweede keer was top en ging ik net zo lekker als bij de eerste keer. Maar mijn derde paddotrip was verschrikkelijk. Ik was met iemand die ik niet kende en voelde me eigenlijk ook niet zo comfortabel. Het was een roekeloze actie en ik zou het niemand aanbevelen. Gouden tip voor een geslaagde trip? Doe het altijd met iemand die je kent en vertrouwt."

Alles wat Bokma deed in haar zoektocht naar spiritualiteit, droeg op een eigen manier bij aan het volbrengen van haar spirituele reis. "Als journalist en verslaggever bekijk je dingen toch vaak met een bepaald scepsis. Aan de ene kant was ik enthousiast en ging ik er open in, maar aan de andere kant dacht ik: eerst maar eens zien wat er gebeurt. Bij de paddo’s dacht ik bijvoorbeeld dat het op mij geen invloed zou hebben, maar het dak ging eraf."

Ook waren er dingen waar Bokma minder enthousiast over was, waaronder 'regressie en reïncarnatietherapie'. "Hierbij ga je onder hypnose terug de tijd in. Helaas werkte dit niet echt voor mij. Mijn therapeut was hartstikke goed en fijn, we hebben leuk gekletst. Maar teruggaan in de tijd? Nee, die voelde ik niet. Ik denk ook dat ik er te veel over nadacht. Ik geloofde ergens niet helemaal dat ik onder hypnose kon gaan en dat ik ergens anders kon uitkomen. Misschien dat ik het nog eens moet proberen, maar dan onder invloed van paddo's. Ja, dat werkt denk ik beter."

Dankbaarheidsdagboekje

Al met al waren alle ervaringen positief en heeft de hele spirituele reis de journalist een hoop gebracht. Ook denkt ze dat het anderen een hoop mooie inzichten kan geven. "Eén van de belangrijkste dingen die ik leerde, was bijvoorbeeld hoe ik dankbaar kan zijn. Dat is iets wat iedereen kan leren en wat voor iedereen belangrijk is. Sinds een paar jaar houd ik een dankbaarheidsdagboekje bij, waarin ik iedere dag vijf dingen schrijf waarvoor ik dankbaar ben."

"Dingen als vogels die zingen bij het raam, een waardevol gesprek met een vriend of een boek dat ik lees. Dankzij mijn experiment haal ik geluk steeds meer uit kleine, simpele dingen. Dankbaar leren zijn is één van de belangrijkste spirituele oefeningen, denk ik. Dat staat gelijk aan gelukkiger zijn en dus meer openstaan voor goede dingen."

Volgens Bokma kun je je altijd wel focussen op íets positiefs, hoe moeilijk je het soms ook hebt. "Hiermee bedoel ik niet dat we pijn en leed moeten negeren, als het er is. Maar ik wil wel mensen aanmoedigen om, wanneer het leven tegenzit, op zoek te gaan naar de schoonheid ervan. Mij hielp het enorm. Ik kan nu beter alleen zijn en geniet meer van de kleine, simpelere dingen."

Of deze zoektocht naar spiritualiteit misschien een manier is voor Anne om haar religie te vervangen? "Niet helemaal. Spiritualiteit is iets anders dan religie. Bij religie komt vaak een externe autoriteit kijken en zoeken we de antwoorden op vragen buiten onszelf, terwijl het bij spiritualiteit om antwoorden in onszelf gaat. Filosoof Ralph Waldo Emerson zei ooit: 'Schrijf je eigen bijbel' en dat slaat de spijker op z’n kop."

'Het jaar waarin ik spiritueel probeerde te leven' is hier te bestellen.