Poetin in langverwachte speech: 'Het Westen dwong ons in te grijpen'
De Russische president Poetin heeft in een langverwachte toespraak opnieuw hard uitgehaald naar het Westen. Hij sprak zijn land toe tijdens de groots gevierde Overwinningsdag. Volgens Poetin was de invasie van Oekraïne nodig omdat het Westen zelf 'hun land' binnen wilde vallen.
Duizenden soldaten en burgers keken vanochtend op het Rode Plein in Moskou toe hoe Vladimir Poetin zijn landgenoten toesprak. Hij stond stil bij de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog maar sprak voor het grootste deel over wat Rusland de 'speciale militaire operatie' in Oekraïne noemt.
"De Russische troepen vechten in de Donbas voor hun vaderland", legde Poetin uit. Een strijd die Poetin naar eigen zeggen startte vanwege een dreiging vanuit het Westen. Dat zou volgens hem plannen hebben gehad om Rusland binnen te vallen. Die bedreiging was volgens Poetin 'absoluut onacceptabel' en vroeg om een stevige reactie.
Verrassing
De invasie van Oekraïne die volgde, verloopt een stuk stroever dan gehoopt. Er was daarom de afgelopen week veel speculatie over de speech van de Russische president. Mogelijk zou hij met een echte oorlogsverklaring komen of een algemene mobilisatie van de eigen strijdkrachten. Maar correspondent Eva Hartog zag een Poetin die juist zijn kaarten tegen de borst hield.
"Iets wat erg goed past in zijn strategie. Hij houdt nu alle opties nog open en laat zijn tegenstanders gissen naar zijn volgende zet in het conflict. Die onvoorspelbaarheid is zijn kracht en gebruikt hij zelfs ook binnen zijn eigen kring van vertrouwelingen. Dat een oorlogsverklaring nu uitblijft is daarbij niet per se goed nieuws. Je moet deze speech zien als een tussenhalte, Poetin komt wel vaker plots met een verrassing aanzetten."
Gesneuvelde soldaten
In tegenstelling tot wat sommigen voorspelden, greep Poetin de Overwinningsdag ook niet aan om zelf al een overwinning op te eisen in Oekraïne. Wel herhaalde hij de ongefundeerde claim dat Oekraïne wordt geleid door nazisten. "Er is in deze wereld geen plek voor nazi's", verantwoordde Poetin zijn invasie van Oekraïne die nu al 10 weken duurt.
Poetin richtte zich tijdens zijn speech ook tot de families van gewonde en gesneuvelde soldaten. "De dood van elke soldaat en officier is pijnlijk voor ons. De staat zal er alles aan doen om voor hun kinderen en andere familieleden te zorgen."
Mooi verhaal
Het exacte aantal Russische soldaten dat in de oorlog in Oekraïne is gesneuveld, is onduidelijk. Volgens de NAVO gaat het om tienduizenden soldaten maar volgens Rusland ligt dat aantal veel lager. Een beeld dat volgens Eva Hartog belangrijk is om vast te houden. "Russen kunnen zich bij een hoog aantal slachtoffers gaan afvragen of het eigen leger wel zo machtig is. En er kan twijfel ontstaan of de 'militaire operatie' het allemaal wel waard is."
Die onvrede lijkt Poetin nu met de belofte van financiële hulp voor te willen zijn. Volgens Eva Hartog is het kopen van steun iets wat de president vaker doet bij problemen. "Je ziet in zijn speech dat Poetin er een mooi verhaal van probeert te maken. Hij legt uit waarom de operatie nodig is en komt met die financiële steun voor nabestaanden van gesneuvelde soldaten. Maar hij zegt niets over het werkelijke aantal slachtoffers."
Militaire parade
Een slachtofferaantal dat Russen maar al te goed kennen is dat van de Tweede Wereldoorlog. Bij de Overwinningsdag van 9 mei herdenkt het de 27 miljoen inwoners die in de toenmalige Sovjetunie omkwamen en viert Rusland de overwinning op nazi-Duitsland. Maar er wordt lang niet alleen teruggekeken. Met een grote militaire parade laat Rusland ook vandaag weer zien wat het militair in huis heeft.
Of het alleen bij het tonen van al het wapentuig blijft of dat er alsnog een escalatie komt is gissen. Ook voor Patrick Bolder, defensiespecialist bij het Haagse Centrum voor Strategische Studies.
"Misschien is zijn eigen besluitvorming nog niet zover. Ik denk dat de Russen nog mogelijkheden zien om grote delen van Oekraïne in te lijven. Hij kan op elk moment verklaren dat het ingenomen deel van Oekraïne nu bij Rusland hoort. Daarna zou hij dan weer een nieuwe situatie aan het front kunnen creëren."
"En Rusland heeft ook al een heel deel van het oosten in handen, zegt Bolder. "De regio rond de stad Cherson wordt al voor een groot deel Russisch gemaakt. Als de Russen ook het gebied rond de Azovstal-fabriek in Marioepol hebben dan is dat hele deel in handen van Poetin."
