Rusland viert gevangenenruil met VS als overwinning: 'Kremlin kan afleiding goed gebruiken'
De Verenigde Staten en Rusland hebben de gevangenen Viktor Bout en Brittney Griner uitgeruild. In Rusland wordt het verkocht als een overwinning, ziet correspondent Eva Hartog: "Een Russische burger komt weer terug naar het vaderland." Maar in de VS klinkt kritiek. "Dit is toegeven aan politieke chantage in een onzinnige zaak", zegt correspondent Erik Mouthaan.
Hoe zat het ook alweer? Begin dit jaar werd Brittney Griner, de beste Amerikaanse basketbalspeelster, op het vliegveld van Moskou opgepakt. Ze had verboden cannabisolie in haar koffer. Opvallend is het tijdstip waarop dit allemaal gebeurde: een week voor de Russische inval in Oekraïne.
De VS voelde meteen nattigheid. Rusland zou Griner gebruiken als pion om mee te chanteren. Later werd duidelijk dat de Russen openstonden voor een gevangenenruil. Rusland wilde in de VS veroordeelde Russische wapenhandelaar Viktor Bout vrij hebben.
"Een gevangenenruil is niet nieuw voor de VS", stelt Mouthaan. "Alle presidenten kiezen ervoor. De VS doet het, maar met tegenzin." Wat het dit keer zo bijzonder maakt, is dat de Amerikanen deze zaak zo onzinnig vinden. "De hele zaak Griner is een showproces met maar één doel van Rusland: de VS dwarszitten. Maar ja, Griner was heel bekend. De druk om haar vrij te krijgen was gigantisch."
Kritiek op Biden
Griner werd veroordeeld tot negen jaar celstraf voor het bezitten van cannabisolie. "In de VS is dat gewoon legaal. Zo’n zware straf voor zo'n licht vergrijp, de Amerikanen voelen zich bekocht", zegt Mouthaan. Helemaal als je ziet wat de beruchte wapenhandelaar Viktor Bout op z’n kerfstok heeft. "De VS heeft keihard gevochten om Bout achter de tralies te krijgen. De Rus verkocht wapens waar Amerikanen mee zijn gedood. Op de onderhandelingstactiek van president Biden is dan ook kritiek."
In Rusland klinken de berichten heel anders. "Daar schilderen ze de gevangenenruil af als een grote overwinning van de Russische diplomatie", ziet correspondent Eva Hartog. Rusland kan ook wel een succesje gebruiken. In de oorlog tegen Oekraïne gaat zo'n beetje alles fout. Hartog: "Bij gebrek aan succes aan het front zorgt het Kremlin voor afleiding en creëert het zelf goed nieuws."
Amerikaan als troefkaart
De Russen gingen geraffineerd te werk. Om te beginnen pakten ze een beroemde Amerikaan op. Die werd in een schijnproces veroordeeld tot een hoge straf. Daardoor hadden ze ineens een hoge troefkaart in handen om gevangenen uit te ruilen. "Russen die de staatspropaganda geloven, zullen dit vooral zien als een overwinning op de Amerikanen. En daar is op dit moment behoefte aan", zegt Hartog.
Intussen blijven Amerikaanse basketbalspeelsters naar Rusland afreizen. Ze verdienen daar veel geld als de competitie in de VS stilligt. Erik Mouthaan: "De VS raadt alle Amerikanen, met name beroemde Amerikanen, af naar Rusland te gaan. Juist om dit soort chantage te voorkomen. Amerikanen moeten goed nadenken over reizen naar landen waar de VS een moeizame relatie mee heeft. Voor je het weet word je gevangengezet en ben je een pion in een politiek spel."