Condens en schimmel in huis: zo voorkom je het en behoud je een gezond binnenklimaat
Een gezond binnenklimaat is essentieel voor je gezondheid én wooncomfort. Toch komen vochtproblemen in huis vaker voor dan je denkt. Door bewust om te gaan met verwarming, ventilatie en isolatie kun je de kans op vocht en schimmel aanzienlijk verkleinen. Lodewijk Tromp, bestuurslid van Stichting Keurmerk Erkende Vochtexperts, legt uit hoe je een gezond binnenklimaat kunt behouden en condens en schimmel voorkomt.
Uit het Woononderzoek Nederland (WoON) dat in 2024 werd uitgevoerd door het CBS, blijkt dat 1 op de 5 huishoudens last heeft van vocht of schimmel in huis. Serieuze cijfers, als je je bedenkt dat schimmel niet alleen de woning, maar ook je gezondheid kan aantasten.
Hoe ontstaat condens en schimmel?
Condens op de ramen betekent niet automatisch dat er een ernstig vochtprobleem in huis is. Wel is het een indicatie dat er een hoge luchtvochtigheid heerst, wat voor problemen kán zorgen. Zo wordt schimmel in huis vaak veroorzaakt door een combinatie van hoge luchtvochtigheid en koude plekken in de woning. Voor een gezond binnenklimaat kun je het best een constante temperatuur boven de 16 graden behouden, óók 's nachts. "Dit is een richtlijn om de condens te beperken, maar het is niet dé oplossing voor structurele vochtproblemen", benadrukt vochtexpert Lodewijk Tromp. Daarnaast is het belangrijk dat je altijd zorgt voor bewegende lucht in huis, door middel van ventilatie.
Ventilatie is vooral belangrijk in de periode dat dit heel onnatuurlijk aanvoelt, namelijk in de winter."
Praktische ventilatietips
"Voor een goede ventilatie is het belangrijk om 24 uur per dag verse lucht door ventilatieroosters te laten stromen. Daarnaast moet je elke dag je raam een half uur open zetten", adviseert Tromp. "Dit is vooral belangrijk in de periode dat dit heel onnatuurlijk aanvoelt, namelijk in de winter. Dus van ongeveer november tot en met februari."
Op koude plekken kan oppervlakteverwarming helpen om het dauwpunt te verhogen en zo condensvorming te voorkomen. Bij het isoleren van oudere woningen is het essentieel ervoor te zorgen dat de woning goed blijft ventileren, omdat condens zich anders kan concentreren op de koude plekken.
"Maar let wel, vochtproblemen kunnen meerdere oorzaken tegelijk hebben, zoals condens én optrekkend vocht. Dus ventilatie alleen is in dat geval niet voldoende", benadrukt Tromp.
Verschil tussen een oud en een nieuwbouw huis
"Vroeger hadden huizen enkel glas, wat het vocht juist aantrok omdat dat de koudste plek was. Dit kon je makkelijk droogmaken met een doek. Maar tegenwoordig hebben de meeste woningen dubbelglas. In dat geval is het glas niet meer de koudste plek, maar een stukje muur, die daar het vocht opslaat. Dit vocht trekt in de muur en daarvan ontstaat schimmel in de woning", aldus de vochtexpert.
Nieuwe woningen: dankzij goede isolatie en dubbel glas ontstaan er minder koude plekken, maar wordt ventilatie nog belangrijker. Als dit ontbreekt kan de luchtvochtigheid alsnog te hoog worden.
Oudere woningen: hebben vaak last van optrekkend vocht vanuit de fundering. De muren slaan dit vocht op, waardoor schimmel kan ontstaan.
De rol van bewoners
Ook het gedrag van bewoners heeft een grote invloed op de luchtvochtigheid in huis. "Mensen gaan tegenwoordig meer bezuinigen op energiekosten. Ze zetten bijvoorbeeld de roosters dicht en de verwarming iets naar beneden. Maar dat moet je dus absoluut niet doen", aldus Tromp.
Hij benadrukt het belang van ventilatie en een constante temperatuur boven de 16 graden, ook als het koud is. "Het is belangrijk dat er zo min mogelijk vocht in huis blijft hangen: hang je natte was daarom liever niet binnen op om te laten drogen. Laat de ventilator tijdens én na een douchebeurt draaien totdat de douchecabine volledig droog is. Houd de badkamerdeur daarbij gesloten zodat het vocht zich niet over de hele verdieping kan verspreiden", adviseert Tromp. "Ook is het verstandig om tijdens het koken altijd de afzuigkap te gebruiken."
Wat te doen bij vochtproblemen
"Je kunt heel gemakkelijk zelf voelen of er koude plekken zijn. Muren die aanzienlijk kouder aanvoelen dan de rest kunnen namelijk een risico vormen. Bij vochtproblemen is het belangrijk te controleren op vochtplekken, zoals onderaan de muren." Op die plekken kunnen vochtplekken, maar ook zoutuitslag en schimmel ontstaan.
Het verwijderen van schimmel doe je volgens Tromp het beste met een schimmelverwijderaar. "Je moet dit alleen vaak wel een aantal maal herhalen om ervan af te komen." zegt Tromp. "Maar het verwijderen van schimmel is alleen effectief wanneer de onderliggende oorzaak ook wordt aangepakt." Daarvoor adviseert Tromp om een expert in te schakelen. "Er zijn bijna altijd meerdere oorzaken die elkaar versterken, wat het vaak complexer maakt."
Omdat schimmel zowel de woning als de gezondheid kan aantasten is het iets om serieus te nemen. Voor meer informatie en een tool voor diagnose van vochtproblemen, verwijst Tromp naar de website van de Stichting Erkende Vochtbestrijders.
