Exxon staakt CO2-project VS, gaat er met subsidie in Nederland mee door

Samen met Shell, Air Liquide en Air Products is Exxon in Nederland hard op weg om een miljardensubsidie binnen te halen voor een ambitieus milieuproject. Het plan is om in lege gasvelden in de Noordzee CO2 op te slaan. CO2 is een broeikasgas dat bijdraagt aan stijgende temperatuur op aarde. 

Maar waar in Nederland de overheid opdraait voor het overgrote deel van de kosten van het CO2-opvangproject, ook wel carbon capture and storage (CCS), genoemd, wordt in de Verenigde Staten net zo'n ambitieus project van Exxon geschrapt. Dat zou Exxon daar uit eigen zak betalen, maar het bedrijf zet in de coronatijd liever in op meer winstgevende projecten in de olie- en gaswinning.

 

Noordzee

Eerst maar eens dat Nederlandse plan. Vier multinationals, waaronder Exxon dus, hebben subsidie aangevraagd voor CO2-opslag in een gasveld onder de Noordzee. Het is een al jaren lopend en ambitieus project, maar ook niet zonder risico's. Op deze schaal en in lege gasvelden is namelijk nog nooit CO2 opgeslagen.

Volgens Shell kan met het plan, Porthos genaamd, er vanaf ongeveer 2022 twee miljoen ton CO2 per jaar in de oude gasvelden worden opgeslagen. Dit kan oplopen tot vijf miljoen ton in 2030. Dat is circa vijftien procent van de huidige CO2-uitstoot van 35 miljoen ton in de Rotterdamse regio. En draagt zo goed bij aan de vurige wens van de overheid om de CO2-uitstoot van Nederland omlaag te krijgen.

1,5 miljard

Het project kost 400 tot 500 miljoen euro. Dat bedrag is voor de aanleg. Er worden echter subsidies aangevraagd ter waarde van ongeveer 1,5 miljard euro, zo zegt een woordvoerder van het project. Al kan dat ook nog oplopen tot 1,8 miljard euro.

Dat extra geld is voor een periode van 15 jaar nodig om bedrijven die hun CO2 opvangen en in het lege gasveld laten stoppen te subsidiëren. Ze moeten opvanginstallaties bouwen en zijn duur uit om via Porthos van hun CO2 af te komen.  

Belangstelling

Er wordt wereldwijd met belangstelling gekeken naar het Nederlandse project. Want CO2-opslag op deze schaal en met de uitstoot van verschillende bedrijven is nog niet eerder gedaan.

Er zijn 26 CCS-projecten in de wereld en de technologie is al lang bekend. Maar omdat de projecten klein zijn, is het nog geen oplossing voor het substantieel omlaag brengen van de CO2-uitstoot. 

Samen zijn ze volgens het Internationaal Energie Agentschap goed voor 40 miljoen ton CO2-opslag per jaar en zo goed voor het wegwerken van 0,1 procent van de wereldwijde CO2-uitstoot. Alleen de Nederlandse industrie stoot al meer dan twee keer zoveel uit in een jaar.

Wyoming

Maar door er vol in te investeren, kan die capaciteit sterk groeien. Met hogere heffingen, zoals afgesproken in het Klimaatakkoord, voor CO2-uitstoot snakt de industrie straks naar een plaats om het broeikasgas kwijt te kunnen.

Een van die grote projecten waarvan al geleerd zou kunnen worden is het project in de staat Wyoming in de Verenigde Staten. Bij het LaBarge-gasveld wilde Exxon de grootste CO2-opslag van de wereld bouwen.

De bouw zou dit najaar moeten zijn begonnen en de opslag zou in 2022 in gebruik worden genomen. Exxon draait zelf op voor de bouwkosten. Maar door allerlei fiscale voordelen is het opvangen en opslaan van CO2 voor Exxon ondanks de hoge kosten als het eenmaal loopt interessant. 

Toch stopt Exxon ermee. Samen met de presentatie van het nieuwe strategisch plan liet Exxon de staat Wyoming weten het project te hebben gestaakt. Het bedrijf bevestigt dat bij navraag door RTL Z. 

Liever olieboren

Officieel stelt Exxon het project uit. "Het project blijft bestaan en de aanvraag van vergunningen en het ontwerpen gaat door", zo zegt een Porthos-woordvoerder. De bouw zou afgelopen zomer al begonnen moeten zijn. Ook toen al zei Exxon het uit te willen stellen. Nu is duidelijk dat het zeker de komende drie jaar niet gaat gebeuren, gezien de recent gepresenteerde plannen.

Exxon zegt vanwege de coronacrisis en de fors gedaalde vraag naar olie en gas fors te moeten bezuinigen. 10 miljard dollar aan investeringen wordt stopgezet. De focus komt te liggen op de meest winstgevende projecten: olie- en gaswinning. Exxon gaat de komende drie jaar 19 tot 25 miljard dollar per jaar steken in met name de uitbreiding van velden in Texas, Guyana en Brazilië.   

Het CCS-project in Wyoming zou volgens Bloomberg 260 miljoen dollar kosten, 1 procent van het investeringsbudget voor 2020. Het moest vanaf 2025 goed zijn voor de compensatie van 20 procent van de CO2-uitstoot door Exxon. Maar dat is de komende jaren voor Exxon minder belangrijk dan de winst weer op niveau brengen, zo blijkt uit de strategische plannen. 

Kat uit de boom

In Rotterdam gaat het bedrijf er wel mee verder. "Dit project kost de deelnemende bedrijven dankzij de subsidies heel weinig", zo zegt ook de woordvoerder van Porthos. En verder worden de risico's gedeeld met drie andere investerende bedrijven. 

"Het zou me niet verbazen als ze het daar afblazen en eerst eens kijken hoe dat hier gaat", zegt energie-expert Henri Bontenbal, tegenwoordig ook CDA-kandidaat voor een Kamerzetel. "Ze willen zo wellicht het risico spreiden. "

Voor Bontenbal is het 'logisch' dat de overheid het CCS-project in Nederland zo subsidieert. "Er zijn wereldwijd nog weinig succesvolle projecten met het opslaan van CO2. Het is leuk dat we met het project in Rotterdam daar nu eens mee voorop lopen."

Oplossing nodig

Het Internationaal Energie Agentschap gelooft in CO2-opslag, maar constateert ook dat het niet echt van de grond komt. De projecten die er zijn voldoen niet aan de verwachtingen en het heeft vooralsnog dan ook een heel beperkt effect op de CO2-reductie, zo zegt het in een studie. Het feit dat Exxon een al vergevorderd project nu staakt, is een teleurstelling. 

Niet alle CO2 hoeft te worden opgeslagen om uitstoot tegen te gaan. Oliemaatschappijen kunnen een deel van hun CO2-uitstoot gebruiken voor het opnieuw winnen van olie en het wordt ook verkocht aan tuinders die het in hun kassen gebruiken. CO2 is een voedingsstof voor planten.  

Ook is het een grondstof voor kunststof en chemicaliën. Maar omdat er zoveel CO2-uitstoot is, kan het lang niet allemaal worden gebruikt en moet er dus een oplossing voor massale opslag komen zolang de wereld fossiele energie nodig heeft. 

Is het een oplossing?

Milieuorganisaties zijn sceptisch over CO2-opslag. Volgens Greenpeace is het duur en is de kennis over de gevolgen beperkt en kan er CO2 weglekken uit de gasvelden.

Ook wordt het probleem met de opslag doorgeschoven naar volgende generaties en vreest de organisatie dat de overheid zo voor lange tijd op kosten wordt gejaagd. Volgens Natuur en Milieu kan CCS op korte termijn voor een aantal sectoren bijdragen aan CO2-reductie. "We hebben de luxe niet meer om deze 'end-of-pipe'-oplossing af te wijzen."