Hoe erg is 12 procent inflatie? 'Gasrekening soms 100 euro duurder'
De inflatie was in maart maar liefst 11,9 procent. Dat is het hoogste niveau sinds 1975. Hoe erg is de hoge inflatie en is dit tijdelijk of zitten we hier nog wel even aan vast? Vijf vragen en antwoorden.
1. Waardoor is de inflatie nu zo hoog?
De inflatie is vooral zo hoog door de gestegen energieprijzen. Energie, inclusief benzine, verdubbelde ruimschoots in prijs en dat hakt erin. Olie en gas waren al duurder geworden doordat na de coronacrisis de economie aantrok en er dus meer vraag was naar diesel voor vrachtauto's en gas voor de industrie.
Daar komt het effect van de oorlog in Oekraïne bovenop. De prijzen op de olie- en gasmarkten schoten omhoog uit vrees dat leveranties uit Rusland zouden stoppen.
Inmiddels is dat niet alleen nog maar een angst. De Russen blijven in principe leveren. Maar westerse oliemaatschappijen zijn uit zichzelf minder olie uit Rusland gaan kopen, en dat drijft de brandstofprijzen verder op.
2. Hoe erg is deze inflatie?
Als de prijzen stijgen, dan kun je met hetzelfde geld minder kopen. In nieuwe cao's die worden afgesloten zijn weliswaar hogere lonen afgesproken, maar uit de cao-kijker van de Algemene Werkgeversvereniging Nederland (AWVN), die betrokken is bij het merendeel van alle 850 Nederlandse cao's in Nederland, blijkt dat in de nieuwe cao's die zijn afgesloten maar een stijging van gemiddeld 2,7 procent is afgesproken. Dan ga je er dus nog altijd flink op achteruit.
"Misschien dat sommige sectoren, die goed draaien, met hun werknemers een hogere loonstijging kunnen afspreken", zegt Hugo Erken, econoom bij RaboResearch die de Nederlandse economie volgt. "Maar branches als de horeca of de entertainmentsector komen net uit de coronacrisis, dus daar ligt dat moeilijker."
3. Wordt elke Nederlander even hard geraakt?
Nee, niet voor iedereen stegen de prijzen met 11,9 procent. Als je weinig gas stookt, een vast energiecontract hebt en niet veel autorijdt, dan raken de hogere energieprijzen je minder.
Daarbij veranderen de energieprijzen soms veel harder dan die van andere producten. Daarom wordt ook vaak gekeken naar de inflatie zonder energieprijzen.
De prijzen van diensten stegen in maart met 'maar' 2,1 procent en die van voedingsmiddelen en dranken met 5,5 procent. Dat ziet er weer wat minder dramatisch uit Toch is ook hier sprake van een toename van de inflatie.
4. Blijft de inflatie zo hoog?
"Ik denk dat de inflatie in de komende maanden nog meer dan 10 procent zal zijn", zegt Erken. Hij verwacht dat daarna de inflatie wat zal dalen, doordat je bij de berekening van de inflatie op een gegeven moment de vergelijking gaat maken met maanden waarin sommige prijzen al wat hoger waren, zodat de stijging minder hoog uitvalt.
"De oorlog in Oekraïne is nog niet voorbij en de sancties ook niet, dus het is nog maar de vraag of de energieprijzen snel weer wat normaliseren, of zullen dalen tot het niveau wat we de afgelopen maanden normaal zijn gaan vinden", zegt Peter Hein van Mulligen, hoofdeconoom bij het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).
En de hogere energieprijzen worden doorberekend in de prijzen van andere producten, aldus Van Mulligen.
Verder zullen de gestegen energieprijzen in de komende maanden doordruppelen in de energierekening van consumenten, als zij een nieuw contract aangaan, zegt Sandra Phlippen, hoofdeconoom van ABN Amro.
"Consumenten die de komende tijd een nieuw energiecontract afsluiten, zijn al gauw 100 euro per maand meer kwijt, of misschien nog wel meer", aldus Van Mulligen. "Een inflatie die weer onder de 5 procent daalt zie ik nog even niet gebeuren."
5. Kan de overheid niet helpen?
De overheid probeert al de scherpe randjes van de hoge inflatie af te halen, aldus Erken. Zo gaat per vandaag de accijns op diesel met ruim 11 eurocent per liter omlaag en die op benzine met 17 eurocent.
Verder wordt per 1 juli de btw op energie omlaag gebracht. Gas en elektriciteit vallen dan niet meer onder het hoge btw-tarief van 21 procent, maar tijdelijk onder het tarief van 9 procent.
Verder is de energiebelasting verlaagd. Daarvoor is de korting die huishoudens krijgen per 1 januari omhoog gegaan van 560 euro tot 825 euro. Volgens Erken zou de inflatie nog zo'n 1,1 procent hoger zijn als de overheid nog geen maatregelen had genomen.
"Maar het zijn wel tijdelijke maatregelen", waarschuwt hij. "Dus als die maatregelen aflopen, dan krijg je juist het omgekeerde effect, waardoor de inflatie weer wat wordt opgestuwd." Hij verwacht daarom dat een aantal maatregelen worden verlengd tot in 2023. Zo wordt het effect van inflatie wat uitgesmeerd, zodat je niet in één keer de volledige klap krijgt, zegt Erken.
Hij denkt dat in heel 2022 de inflatie op 7,7 procent zal uitkomen. Zonder overheidsmaatregelen zou dat een stuk hoger zijn, namelijk 9,3 procent, aldus Erken.
Maar in 2023 zal de inflatie uitkomen op 4,5 procent, terwijl dat zonder de overheidsmaatregelen 3,6 procent zou zijn, denkt hij.