De Menstruatiemeisjes zetten een dikke streep door schaamte. Period.

Het liefst gebruiken Honorata van den Akker (27) en Lieke Smets (24) het woord ongesteldheid niet meer, "Maar alles is beter dan de eufemismen die we allemaal wel kennen", zegt Honorata. Aunty Flo, de tijd van de maand, de schilders binnenlaten, de rode vlag die uithangt of de beruchte rode zee, daar moeten we echt mee stoppen. Die termen houden menstruatie in het verdomhoekje. "Zelf heb ik niet heel veel tegen mensen die ongesteld zeggen", geeft Lieke toe, "maar als je het woord terugleidt naar de betekenis, is het natuurlijk niet positief. Dus wij gebruiken de term niet meer." Wat dan wel? Menstruatie dus. Honorata: "Ik heb mezelf ook de bijbehorende zinsopbouw aangeleerd, niet 'ik ben ongesteld/menstruatie', maar 'ik menstrueer', haha."

Maar ook als je verder kijkt dan de taal rondom menstruatie, zijn er talloze redenen om het onderwerp uit het verdomhoekje te halen – en in de spotlight te zetten. En dat is precies wat de Menstruatiemeisjes doen in hun podcast en op Instagram. Ze geven ons vier serieuze en minder serieuze redenen om gehakt te maken van period shaming.

1. Kennisachterstand

Honorata en Lieke weten allebei uit eerste hand dat menstruatie veel meer kan zijn dan een beetje maandelijks bloedverlies. Er zijn legio klachten en aandoeningen die ermee gepaard gaan. Zo heeft Honorata een paar jaar geleden de diagnose PMDD (premenstruele dysfore stoornis) gekregen, een stoornis die bij 3 tot 8 procent van de mensen met een baarmoeder voorkomt en kan zorgen voor angstaanvallen, depressie en andere zware klachten. Honorata: "Ik was toen al een tijd in therapie geweest voor depressies en had in principe alle handvatten, maar de depressie kwam steeds terug. Steeds dacht ik: nu ben ik er écht vanaf, maar dan begon het weer en dat zorgde voor zoveel instabiliteit en onzekerheid."

Pas toen ze bij een nieuwe psycholoog kwam, werd er gevraagd of het misschien met haar cyclus te maken had. "Toen gingen bij mij alle lampjes branden, want het was één keer per maand en dan had ik er vier of vijf dagen last van. Voor de zekerheid heb ik het nog wel getracked en toen kreeg ik gelukkig ook snel de diagnose. Het is zo onbekend, heel veel mensen krijgen de diagnose pas heel laat." Maar ook al heeft ze die nu, kan Honorata daar nog niet veel kanten mee op. "Omdat er zo weinig bekend is over PMDD, bestaat er ook geen medicatie of behandeling voor. Ik weet alleen dat mijn klachten verklaarbaar zijn."

Lieke heeft geen PMDD maar dysmenorroe, wat betekent dat ze extreme pijnklachten heeft tijdens haar menstruatie. "Ik heb geen endometriosediagnose, maar ben daar laatst wel voor naar de huisarts gegaan. Dat traject was gewoon heel vreemd: ik mocht alleen met een verwijsbriefje met 'kinderwens' doorgestuurd worden naar de gynaecoloog. Nou, ik heb geen actieve kinderwens, maar ons zorgsysteem is blijkbaar zo ingericht dat dát nodig is om verder onderzoek te doen naar je menstruatie en cyclus", zegt Lieke. "Ik moest ook zelf met het begrip endometriose komen bij de huisarts, dingen zoals PMDD, dysmenorroe, PCOS en dus ook endometriose zijn echt niet top-of-mind. Een op de tien van de vrouwen heeft dit, maar toch duurt het gemiddeld 7.4 jaar voordat het wordt vastgesteld." Als je weet dat rugklachten, darmproblemen en pijn tijdens penetratie ook mogelijke symptomen zijn, kun je de denkstap naar endometriose misschien al veel eerder maken, in plaats van dat patiënten er zelf actief naar moeten vragen. Liever heeft ze natuurlijk géén endometriose, maar de stap naar de dokter was toch een belangrijke. Lieke: "Mensen denken dat wij geen schaamte voelen, maar ook voor mij was het moeilijk eerlijk te zeggen: ik heb menstruatiepijn. Ook op werk vond ik dat zo lastig, maar eigenlijk moeten we dat normaliseren."

2. Menstruatie-armoede

Scotland does it, New Zealand does it... let's do it, o nee, in Nederland nog niet. Gratis menstruatieproducten, dus. Als het aan PvdA-fractievoorzitter Lilianne Ploumen ligt, komt dat er in ons land ook. Maar als je kijkt naar haar jarenlange strijd om anticonceptie terug in het basispakket te krijgen, kan dit misschien nog wel even duren. Slecht nieuws, want Honorata en Lieke denken dat gratis menstruatieproducten een groot verschil kunnen maken voor mensen die deze niet kunnen betalen. Op die manier bestrijd je armoede-ongelijkheid. "Bijna 10 procent van de mensen met een baarmoeder heeft niet altijd geld voor maandverband of andere producten." De gevolgen daarvan kunnen groot zijn, van het te lang dragen van een tampon tot het noodgedwongen missen van school of werk.

Maar onze regering lijkt het geen prioriteit te vinden. "Sterker nog," stelt Lieke, "Nederland heft meer btw op menstruatieproducten dan de Europese Unie nodig acht. Hier wordt het onder verbandmiddelen gerekend en betaal je er 9 procent belasting over, maar dat is 4 procent meer dan de Europese richtlijn. Die moet er sowieso vanaf." Er wordt wel vaker gesuggereerd dat als mannen een baarmoeder zouden hebben, de wereld nu al een stuk vooruitstrevender én behulpzamer zou zijn omtrent menstruatiezaken. Maar als we blijven doen alsof het vies, taboe en onbespreekbaar is, kunnen degenen zonder toegang tot menstruatieproducten al helemaal geen kant op. "Het zou daarom ook weleens fijn zijn als er in Den Haag een man was die dit op de agenda zou zetten. Want menstruatie-armoede lijkt op deze manier – onterecht – alleen een vrouwenprobleem."

3. Seks tijdens menstruatie

Seks tijdens je menstruatie, ook al zo'n gevoelig onderwerp voor sommige mensen. Laten we hier vooral wegblijven van schippers en de rode zee, maar hoe is het voor mensen mét een baarmoeder? Honorata en Lieke besloten er een podcastuitzending aan te wijden en kwamen er zo achter dat ook zij nog de nodige gêne voelde bij dit onderwerp. "Wij putten voor de podcast altijd uit eigen ervaringen en fungeren dan ook altijd als voorbeeld", zegt Honorata. "Maar deze keer vond je het lastig", vult Lieke aan. "Ja," vervolgt Honorata, "het gaat dan niet meer alleen over mijn ervaring met menstruatieseks. Ik dacht ineens ook aan mijn vriend, omdat het dan ook over hem gaat natuurlijk. Gelukkig staat hij helemaal achter ons en dus ook achter zo'n aflevering. Maar ik heb ook broertjes en zusjes, en die hebben weer klasgenoten. Ahhh, dacht ik wel even, wat als die er nu allemaal iets van vinden. Raar of vies, wat dan ook." Maar juist die realisatie bevestigt maar weer waarom de twee deze podcast wilden maken. Lieke: "Als we willen dat die schaamte verdwijnt, moeten we zelf ook met de billen bloot."

Maar hoe ís menstruatieseks dan? Honorata legt in de podcast uit dat er tijdens de menstruatie meer bloed stroomt naar de vulva, waardoor het kan aanvoelen alsof je vulva on steroids is – en je libido dus als een raket omhoogschiet. Worth a try. Al moet iedereen het natuurlijk lekker zelf weten. Tot slot nog een paar leuke feitjes over seks tijdens je period. Women's Health sprak Anna Druet van menstruatie-app Clue, die wist te vertellen dat de endorfine die vrijkomt tijdens een orgasme menstruatiekrampen kan verlichten. Daarnaast hoeft seks lang niet altijd penetratieve seks te zijn. En bovendien, concludeert Druet, dat bloed kan heel goed dienen als natuurlijk glijmiddel.

4. Kwalijke stereotypen

De Menstruatiemeisjes reiken in hun terugkerende rubriek de gouden cup uit, voor mensen of organisaties die zich op een positieve manier inzetten tegen period shaming. Maar er is ook een 'prijs' waar je beduidend minder trots op kan zijn: de gouden druppel. En vandaag wordt die voor het eerst uitgereikt, aan niemand minder dan Aleve Feminax, voor een reclame die werkelijk bol staat van de ouderwetse beeldvorming. Sporten tijdens je ongesteldheid? Vooruit, yoga. Maar nog een beter idee? Een lekkere reep melkchocolade. 'Joh.. Begrijpen we toch', schrijft Aleve Feminax, met de hashtag #menstruatiemood.

"Onze volgers hebben gestemd," legt Honorata uit, "maar wij begrijpen wel waarom deze de 'winnaar' is. Het roze pakje, de chocolade, menstruatie mood, 'dat begrijpen we'. Neem dan toch gewoon een pijnstiller. Dit is zo stigmatiserend en het normaliseert pijn. Als je pijn hebt, neem dan gewoon een pil." Lieke: "Deze reclame hebben ze zo uitgebreid geadverteerd dat-ie op YouTube al meer dan 350.000 keer bekeken. Zoveel mensen die dit stigma tot zich hebben genomen, en het erge is: hij is recent gemaakt én het is niet de enige slechte video in hun campagne."

Maar ook de welbekende reclames met blauw vloeistof over een inlegkruisje of andere roze, geparfumeerde en discrete manieren om vooral niemand te laten merken dat je bloedt, worden nog aan de lopende band geproduceerd. "Sinds wij vorig jaar begonnen zijn, hebben we nog geen vooruitgang kunnen bespeuren", vertelt Lieke. "Wij zouden het liefst met dit soort organisaties in gesprek gaan: waarom? Wat dachten jullie? En vooral ook: hoe kan het beter?" Er zijn natuurlijk wel bedrijven die al langer hun best doen. Honorata: "Libresse doet het aardig, de meeste huismerken doen het ook heel goed, en wij vinden dat Thinx en The Female Company ook goed bezig zijn."

Wij helpen de Menstruatiemeisjes van harte hopen dat het ieder jaar moeilijker wordt om een winnaar te vinden voor de gouden druppel.