Veel kinderen van gescheiden ouders zien vader niet meer: 'Ik neem hem niks kwalijk'
Een op de vijf kinderen van gescheiden ouders ziet zijn vader niet meer. Joney Sengers (34) is een van die kinderen. "Ik hou nog steeds van hem. Hij blijft mijn vader, maar we passen niet bij elkaar."
Van de kinderen van gescheiden ouders heeft 20 procent het afgelopen jaar zijn vader niet gezien, blijkt uit een onderzoek van de Universiteit van Amsterdam en het CBS. Hierbij werden kinderen geboren tussen 1971 en 1991 bestudeerd.
16 jaar
De ouders van de 34-jarige Joney zijn toen zij 16 jaar was gescheiden. "Ik heb lang geprobeerd contact met mijn vader te houden, maar op een gegeven moment heb ik geconcludeerd: we passen niet bij elkaar."
"Als hij niet mijn vader was geweest, had ik hem nooit uitgekozen om een rol in mijn leven te spelen", legt Joney uit. "En hij denkt waarschijnlijk precies hetzelfde: we maken een andere keuzes en hebben een andere manier van beredeneren. Dat geeft niet, maar op een gegeven moment heeft het dan geen zin meer om contact te houden."
Zwart-wit
Wat Joney lastig vindt aan de verhalen van veel kinderen van gescheiden ouders is dat het vaak zo zwart-wit wordt uitgelegd. "Als je 5 bent en je ouders scheiden, dan word je beïnvloed door degene met wie je de meeste tijd doorbrengt. Ik was 16 toen mijn ouders uit elkaar gingen en daardoor bijdehand genoeg om te zien wat er echt gebeurde. Scheidingen zijn vaak niet zo zwart-wit, het grijze vlak ligt meestal veel dichter bij de waarheid."
Ondanks dat Joney vaak teleurgesteld is door haar vader houdt ze van hem en heeft ze begrip voor zijn situatie. "Als je bent opgegroeid zonder liefde en op je 19de een kind krijgt, is dat heel ingewikkeld."
Gescheiden vaders tegenwoordig meer betrokken
De onderzochte groep in de studie van het CBS en de UvA is opgegroeid in de tijd waarin echtscheiden in Nederland een hoge vlucht nam. "Het gaat om een specifieke generatie", zegt Matthijs Kalmijn van de Universiteit van Amsterdam. "Tegenwoordig heb je co-ouderschap en bezoekregelingen. Destijds verdween de vader na een echtscheiding al snel buiten beeld of werd het contact stukken minder."
Gescheiden vaders zijn tegenwoordig veel meer betrokken bij het opgroeien van hun kinderen. "Hun rol is totaal veranderd. Partners, omgeving, overheid: in de jaren 70 en 80 was iedereen verrast door de situatie en niet in staat om bij te sturen." Dat is nu veel minder het geval.
Mannelijk rolmodel
Dat 1 op de 5 kinderen van gescheiden ouders geen contact meer met zijn vader heeft, is erg verdrietig als het om betrokken vaders gaat, zegt pedagoog Louis Tavecchio, die veel onderzoek deed naar de betekenis van vaderschap. "Hoewel het langzaamaan verandert, sta je als vrouw wettelijk gezien sterker als het om het gezag over kinderen gaat. Daarom gebeurt het helaas ook geregeld dat vaders tegen hun zin in buitenspel worden gezet."
En dat is een slechte zaak, want betrokken vaders zijn erg belangrijk voor de ontwikkeling van kinderen, stelt Tavecchio. "Er zijn al veel meer vrouwelijke rolmodellen in het leven van jonge kinderen. Op de kinderopvang en op basisscholen zijn vrouwen sterk in de meerderheid. Meisjes zijn vooral op zoek naar vrouwelijke rolmodellen, jongens naar mannelijke. Als meisje heb je dus een sterk voordeel."
Veiligheid
Die veelheid aan vrouwen in de levens van jonge kinderen, maakt dat een vaderfiguur extra belangrijk is. "Warme en betrokken vaders zijn belangrijk voor het zelfvertrouwen van kinderen", zegt Tavecchio. "Waar moeders, generaliserend gezegd, een band met hun kind creëren door te zorgen en te knuffelen, doen mannen dit eerder door samen te spelen, erop uit te gaan en te stoeien. Dat creëert een gevoel van veiligheid."
Als voorbeeld noemt Tavecchio een spelletje waarbij een vader zijn kind in de lucht gooit. "Dat is spannend als kind zijnde, maar het geeft je ook vertrouwen, want daarna beland je weer in de armen van je vader."
Stoeien
Ook stoeien is belangrijk voor de ontwikkeling van kinderen, aldus de pedagoog. "Terwijl je stoeit, leer je je kind dat hij niet te hard moet slaan. Spelenderwijs leert een kind dan dat hij zijn agressiviteit moet indammen. Door betrokkenheid van beide ouders ontstaat er een mooi evenwicht. De een is misschien overdreven zorgzaam, de ander iets te wild, maar die beide kanten compenseren elkaar."
Joney herkent wat Tavecchio zegt. Voor de scheiding was haar vader een aantal jaar uit beeld. "Hierdoor kreeg ik het gevoel dat ik niets waard was. In de tienerjaren is een vader heel belangrijk heb ik ervaren. Hij kan je vertellen hoe je moet worden behandeld door mannen, dat soort basisdingen. Doordat dit in mijn leven ontbrak, heb ik wel wat vervelende ervaringen met mannen opgedaan".
Dochtertje
Inmiddels heeft Joney een dochtertje van 5 en is ze zelf ook gescheiden. Door haar eigen ervaringen pakt ze het zelf anders aan. "Toen ik trouwde, heb ik gezegd: wat er ook gebeurt, ik ga niet met je vechten." En dat gaat goed, vertelt ze. "Dit weekend hebben we haar verjaardag gevierd, met zijn allen samen in mijn huis. Iedereen was erbij: zijn ouders, zijn nieuwe vriendin en het was helemaal oké. Ik wil het voor die kleine gewoon relaxed houden. Haar meegeven dat het ook anders kan."