'Overheid onnodig traag met aanschaf mondkapjes'
Het ministerie voor Volksgezondheid handelt veel te langzaam bij het inkopen van mondkapjes. Daardoor is het tekort momenteel onnodig groot. Dat stellen meerdere ondernemers tegenover de onderzoeksredactie van RTL Nieuws.
Ondanks het tekort aan beschermingsmiddelen, schuift het ministerie aanbiedingen van bedrijven voor mondkapjes uit China aan de kant. Bedrijven die miljoenen mondkapjes kunnen leveren, worden genegeerd.
Aanbod van 10 miljoen
Sinds twee weken is er in de zorg een nijpend tekort aan mondkapjes en andere beschermende middelen. Die spullen hebben verpleegkundigen, artsen en verzorgenden nodig om zich te beschermen tegen besmetting. Het ministerie van Volksgezondheid riep twee weken geleden bedrijven die mondkapjes konden leveren op zich bij het ministerie te melden.
RTL Nieuws sprak zeven ondernemers die aanbiedingen bij VWS hebben neergelegd voor in totaal meer dan 10 miljoen mondkapjes. Maar het ministerie is alleen geïnteresseerd in partijen die al in Nederland of West-Europa zijn en binnen een twee dagen leverbaar. Dit blijkt uit mails van met ministerie aan de ondernemers, die in bezit zijn van RTL Nieuws
In een mail aan een van de ondernemers schrijft Volksgezondheid: "Er wordt primair gezocht naar fysieke en persoonlijk controleerbare voorraden die zich binnen Noordwest Europa bevinden. Voorraden uit verder gelegen gebieden (waaronder China) of goederen die nog geproduceerd moeten worden, zijn onze tweede prioriteit."
Aanbod genegeerd
Maar er is nauwelijks aanbod in West-Europa, omdat alle landen te kampen hebben met tekorten aan mondkapjes zeggen de ondernemers. En geen prioriteit geven aan partijen die nog uit China moeten komen betekent concreet dat er niks met de aanbiedingen van de zeven ondernemers is gedaan.
Een deel van die ondernemers heeft daarom zelf maar bestellingen in China geplaatst en de mondkapjes voor eigen risico naar Nederland laten overvliegen. Een daarvan is Martin van der Sluis van PlasmaMade. Zijn bedrijf maakt normaal gesproken luchtfilters voor machines. "Vanaf vorig week donderdag zijn we bezig gegaan in onze eigen fabriek om mondkapjes naar Nederland te gaan krijgen", zegt Van der Sluis. De eerste 30.000 kwamen gisteren vanuit China in Staphorst aan. De komende week verwacht hij er 40.000 stuks per dag te ontvangen.
Bij een andere ondernemer gaat het om nog veel grotere aantallen. Om veiligheidsredenen (vrees voor diefstal) wil hij niet dat z'n naam openbaar wordt (naam bij redactie bekend). Van zijn aanbod aan het ministerie van Volksgezondheid om vijf miljoen mondkapjes te leveren, heeft hij weinig teruggehoord. Hij laat de partijen mondkapjes nu zelf maar invliegen.
De eerste partij van een miljoen kwam eind vorige week in Nederland aan. De stand van zaken is nu dat er elke dag een vlucht op Schiphol vanuit China binnenkomt, variërend van 500.000 tot meer dan 1 miljoen maskers per vlucht. Eind volgende week verwacht hij in totaal tien miljoen gecertificeerde mondmaskers vanuit China naar Nederland te hebben geïmporteerd.
En dat zonder tussenkomst van de overheid, want de distributie in Nederland doet hij ook zelf.
Frustrerend
Martin van der Sluis heeft hemel en aarde bewogen om zijn aanbod onder de aandacht van het ministerie te brengen. "We hebben ons gemeld, we hebben zelfs een aantal oud-ministers ingeschakeld, die ons aanbod bij het ministerie onder de aandacht hebben gebracht. Ik heb de directeur van VWS gesproken, die zei dat ik zou worden teruggebeld."
Tot op heden nog heeft Van der Sluis nog niks uit Den Haag gehoord. "Het had heel mooi geweest als VWS had gezegd: meneer van der Sluis, wij staan achter u, haal ze maar op, wij zorgen dat de rekening wordt gedekt."
Bij ondernemer Gerard Nieuwenhuis van Betafresh uit Amsterdam gaat het al net zo. Ook hij deed een aanbod, maar omdat de mondkapjes uit China moeten komen, had het geen prioriteit bij het ministerie. "Ja, dat vind ik jammer. Ik snap dat ze druk zijn, maar ja, het werkt frustrerend." Nieuwenhuis heeft nu zelf enkele tienduizenden mondkapjes laten maken en verwacht dat ze begin volgende week in Nederland zijn.
Hergebruiken
Dat de vraag naar mondkapjes enorm is blijkt wel uit de mailbox van Van der Sluis. Honderden verzoeken van zorginstellingen en ziekenhuizen met de vraag of hij mondkapjes kan leveren. Toen de eerste 35.000 mondkapjes gisterenavond in Staphorst aankwamen. stonden de eerste gegadigden een half uur later al op de stoep. Een daarvan is een thuiszorgmedewerker die zit te springen om mondkapjes: "Ik heb afgelopen week nachtdienst gedraaid en door het tekort heb ik twee keer met hetzelfde mondkapje gedaan, dat voelt niet fijn".
De kapjes hebben een goedkeuringscertificaat. Geld hoeft Van der Sluis er niet mee te verdienen, zegt hij. ''Ik vraag er de kostprijs voor, ruim een euro per stuk. De andere ondernemers zeggen de kostprijs er uit te willen halen en noemen prijzen van maximaal ruim drie euro per stuk.''
Het ministerie van VWS zegt dat er binnenkort grote aantallen mondkapjes aankomen. Maar de Landelijke Huisartsen Vereniging laat RTL Nieuws weten dat ze dat ze dat al een week horen en dat ze die grote aantallen nog niet hebben gezien.
Reactie
Het ministerie van VWS zegt in een reactie dat ze de afgelopen tijd vooral bezig is geweest met het lenigen van de acute nood. Daarom is ingezet om partijen die voorradig waren in Nederland. Het ministerie hoopt volgende week beter beeld te hebben van de aankoop van de verschillende hulp- en beschermingsmiddelen.