Eerdere vaccinaties laten zien: aantal ernstige bijwerkingen laag
In vijf jaar tijd zijn in Nederland 27 miljoen vaccins geplaatst. In die periode zijn 382 mensen opgenomen in een ziekenhuis na een vaccinatie. Dat blijkt uit een inventarisatie door onze onderzoeksredactie naar bijwerkingen van vaccins.
Veel Nederlanders twijfelen nog of zeggen dat ze straks geen coronavaccin zullen nemen. Redenen daarvoor zijn dat ze zeggen vaccins niet te vertrouwen of bang zijn voor de bijwerkingen. RTL Nieuws deed onderzoek naar de feiten en ging op zoek naar cijfers over hoe vaak mensen ziek worden van vaccins.
Risico's in kaart gebracht
De afgelopen vijf jaar zijn 15,7 miljoen griepvaccins voor vooral ouderen en mensen met een kwetsbare gezondheid toegediend en ruim 11 miljoen prikken vanuit het Rijksvaccinatieprogramma voor baby's en jonge kinderen. Naast het uitzoeken van deze cijfers sprak RTL Nieuws met een groot aantal onafhankelijke experts om zo risico's op bijwerkingen van vaccins in kaart te brengen.
Als iemand na een vaccinatie naar het ziekenhuis moet, kunnen artsen of burgers dat melden bij het Lareb, de Landelijke Registratie Bijwerkingen. Helemaal waterdicht is deze registratie niet, zegt Lareb directeur Agnes Kant. "Niet elke bijwerking die tot een ziekenhuisopname leidt, wordt bij ons gemeld. Andersom: niet elke melding van een bijwerking is ook een bijwerking."
De meest voorkomende bijwerkingen die leiden tot ziekenhuisopnames zijn hoge koorts, koortsstuipen en misselijkheid of braken, waardoor mensen kunnen uitdrogen. "Dat een kind na een prik plotseling slap en bleek wordt en niet goed meer reageert, komt zo'n 10 tot 15 keer per jaar voor", zegt Kant. "Het gaat om bekende en voor ouders soms heftige uitziende reacties, waarvan zo goed als iedereen weer herstelt." Volgens Kant komt in 'zeldzame gevallen' een ernstige allergische reactie of een ruggenmergontsteking voor.
Lichte bijwerkingen, zoals hoofd- en spierpijn of een pijnlijke arm van de prik komen vaker voor, maar zijn van tijdelijke aard.
Mexicaanse griepvaccin
Als je verder kijkt dan de afgelopen vijf jaar, vind je een ander voorbeeld. In 2009 werd het middel Pandemrix gebruikt tegen de Mexicaanse griep. Dat vaccin is via een versnelde procedure, net als nu bij de coronavaccins, toegelaten tot de markt.
Volgens het Europees Medicijnen Agentschap (EMA) hebben naar schatting 320 mensen in tien EU-landen de slaapziekte narcolepsie gekregen, na in totaal 31 miljoen vaccinaties. In Nederland hebben een half miljoen kinderen onder de 5 jaar het middel gekregen en tien daarvan hebben narcolepsie opgelopen, zegt Miriam Sturkenboom, hoogleraar pharmacoepidemiology van het UMC Utrecht.
"Dat is eigenlijk heel weinig, hoewel narcolepsie een akelige ziekte is", zegt Sturkenboom. "Toch is het aantal ernstige bijwerkingen een stuk lager dan bijvoorbeeld bij ibuprofen tegen hoofdpijn of menstruatiepijn. Dan praat je over 3 ernstige bijwerkingen op de 10.000 gevallen, zoals maagbloedingen." Sturkenboom geeft leiding aan een Europees project Access dat mogelijke en onverwachte bijwerkingen van de coronavaccins in beeld moet brengen.
Het College Beoordeling Geneesmiddelen (CBG) zegt dat er nooit een verband tussen narcolepsie en het Pandemrix-vaccin is aangetoond. Maar daar zijn de wetenschappers het onderling nog niet over met elkaar eens. Het middel is in ieder geval uit voorzorg van de markt gehaald, zegt het CBG.
De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) zegt dat ze de afgelopen tien jaar zes meldingen heeft ontvangen over mogelijke ernstige bijwerkingen als gevolg van een vaccinatie. In één geval heeft dat geleid tot een zeer zeldzame complicatie met weinig blijvende schade, zegt de IGJ. De oorzaak was dat de zorgverlener waarschijnlijk niet goed had gehandeld.
Meer voor- dan nadelen
Uit het onderzoek van RTL Nieuws blijkt verder dat er geen bewijs is dat vaccins epilepsie, onvruchtbaarheid of autisme veroorzaken. Ook kritische volgers van de farmaceutische industrie, zoals de Deense onderzoeker Peter Gøtzsche, zien meer voor- dan nadelen aan vaccinaties. Hij schreef het boek 'Vaccinaties waarheid, leugens en controverse'.
"Als ik alleen de keus zou hebben tussen nooit een vaccinatie of allemaal, dan zou ik kiezen voor het laatste." Dit ondanks zijn standpunt dat hij vindt dat overheden moeten stoppen met het griepvaccin, omdat het niet effectief genoeg is.
Hoogleraar Miriam Sturkenboom verwacht geen grootschalige bijwerkingen van de coronavaccins. "We zien uit die trials in die grote groepen mensen dat er nauwelijks ernstige bijwerkingen voorkomen, dus dat verwacht ik ook niet als we het uitrollen onder de hele populatie."
