Historische stap: kabinet gaat excuses maken voor slavernijverleden
Het kabinet zal excuses maken voor de rol van Nederland bij de slavernij. Ook zal het kabinet 200 miljoen euro uittrekken voor een bewustwordingsfonds over het Nederlandse slavernijverleden. Dat zeggen Haagse ingewijden tegen de politieke redactie van RTL Nieuws. Daarnaast wordt er nog 27 miljoen euro vrijgemaakt voor een slavernijmuseum.
Het geld dat in dit zogenoemde awareness-fonds wordt gestopt kan onder meer worden gebruikt voor voorlichting over het slavernijverleden van Nederland, projecten om daar aandacht voor te vragen en lespakketten op scholen, zoals persbureau Bloomberg in september al meldde.
In totaal dragen negen ministeries bij aan de vulling van het fonds. Volgens een ingewijde doen op deze manier bewindspersonen van alle vier de coalitiepartijen (VVD, D66, CDA en CU) mee aan het vergroten van de bewustwording over dat wat Nederland allemaal heeft gedaan ten tijde van de slavernij.
Excuses
Het kabinetsbesluit zal pas halverwege december bekend worden gemaakt. Het is onderdeel van een formele reactie van het kabinet op het vorig jaar uitgebrachte rapport van het adviescollege Dialooggroep Slavernijverleden.
Dat college heeft onder meer geadviseerd dat de premier namens de regering excuses moest aanbieden voor het aangedane leed. Dat laatste zal dus gaan gebeuren.
Daarmee volgt het kabinet ook een advies dat de Tweede Kamerfracties van D66, CDA, PvdA, SP, GroenLinks, ChristenUnie, Volt en BIJ1 (samen goed voor 72 zetels) onlangs gaven na een reis naar Suriname en de Antillen. Omdat ook DENK en de Partij voor de Dieren voor het maken van excuses zijn, kan het excuus rekenen op steun van een Kamermeerderheid.
Erkenning
Volgens deze Kamerleden moeten de excuses wel oprecht zijn. Die oprechtheid kan blijken uit een verandering in handelen: "In hoe wij in het hier en nu omgaan met onze koloniale geschiedenis, met de inheemse volkeren, de erfgenamen van de tot slaaf gemaakten en met andere slachtoffers van de koloniale tijd, zoals de contractarbeiders", schreven de Kamerleden eerder in een advies aan het kabinet.
Juni dit jaar zag het kabinet nog af van zo'n gebaar tijdens de jaarlijkse herdenking van de afschaffing van de slavernij, op Keti Koti. Premier Rutte zei in september tijdens een tweedaags bezoek aan Suriname dat volgend jaar in het teken moet staan van erkenning van het slavernijleed. Volgend jaar is het 150 jaar geleden dat de slavernij werd afgeschaft.
'Excuses voor slavernijverleden zijn historisch'
"Dit wordt een historische stap van het kabinet", zegt politiek verslaggever Fons Lambie. "De afgelopen jaren is het denken in Den Haag veranderd. Vanuit coalitiepartijen D66 en ChristenUnie is in 2020 gezegd: we moeten die stap zetten. De afgelopen jaren is daar langzaam naartoe gewerkt. Je ziet dat een heleboel ministers en staatssecretarissen, ook premier Rutte, zich erin hebben verdiept. Kabinetsleden hebben gesprekken gevoerd, zijn direct geconfronteerd met de mensen die nog worstelen met de gevolgen van de excessen van ruim honderd jaar geleden. Ook het verhaal van minister Weerwind van Rechtsbescherming heeft indruk gemaakt. Zijn voorouders waren tot slaaf gemaakt. Dat komt meer binnen dan in de geschiedenisboekjes of een tentoonstelling. Zo heeft de verandering in het kabinet plaatsgevonden. Iets wat tien jaar geleden nog politiek ondenkbaar leek, zal nu toch gebeuren."