Dwarsligger Orbán wint eerste slag voor EU-top: bevroren miljarden vrij voor Hongarije
De EU zit niet voor de eerste keer in haar maag met de Hongaarse premier Viktor Orbán. Terwijl hij steun voor Oekraïne dreigt te blokkeren, krijgt Hongarije alsnog 10,2 miljard euro uit EU-fondsen. Dat geld was bevroren omdat Orbáns regering de rechtsstaat in het land uitholt.
Het omstreden besluit viel aan de vooravond van de EU-top in Brussel die vandaag begint. Volgens de Europese Commissie heeft de Hongaarse regering wetgeving aangenomen die 'de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht in het land aanzienlijk versterkt'.
De leiders van alle 27 EU-landen zijn bijeen in Brussel om te praten over de begroting en militaire samenwerking. Belangrijk onderdeel daarvan is de toekomstige steun aan Oekraïne dat zich aan de oostelijke buitengrens van Europa verdedigt tegen Rusland.
Wederopbouw Oekraïne
Een meerderheid van het Europees Parlement wil de komende drie jaar 50 miljard euro extra uittrekken om Oekraïne te steunen. Dat geld is bedoeld voor het herstel en de wederopbouw van het land.
Maar zoals wel vaker ligt Orbán dwars. De Hongaarse premier dreigt om het steunpakket te blokkeren als Brussel het bevroren geld niet vrijgeeft. Brussel blokkeerde vorig jaar voor het eerst miljarden die waren bedoeld voor Hongarije omdat de lidstaat niet aan de rechtsstatelijke EU-regels voldoet.
Ook wacht de Hongaarse regering nog op 10,4 miljard euro aan subsidies en goedkope leningen van de EU, omdat het eerst maatregelen tegen corruptie moet nemen. In totaal zit nog ongeveer 21 miljard euro aan Europees geld voor Hongarije vast.
De grote vraag is nu of de vrijgegeven miljarden van gisteravond genoeg zijn om Orbán over de streep te trekken op de top in Brussel. Tegelijkertijd klinkt felle kritiek vanuit het Europees Parlement. De leiders van de vier grootste partijen vinden dat de Commissie zich laat chanteren door Hongarije. Zij waarschuwden gisteren dat Hongarije niet genoeg heeft gedaan om de zorgen over de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht weg te nemen.
'Zwarte schaap'
"Hongarije is het zwarte schaap van de EU", zegt de Hongaarse historicus Ferenc Laczó van de Universiteit Maastricht. "Hun relatie met de EU was voorheen gebaseerd op vertrouwen en gedeelde waarden, maar nu is het een relatie waarbij ze elkaar chanteren. De EU eist hervormingen en blokkeert Hongaars EU-budget, Orbán reageert keihard en zegt: ik kan jullie ook blokkeren."
Volgens Laczó voert Orbán een kortzichtig buitenlands beleid. "Hongarije is erg afhankelijk van Europa. De meeste investeringen en financieringen komen uit Europa. Het is moeilijk te begrijpen waarom Orbán zo’n radicaal nationalistisch beleid voert. Maar hij denkt dat hij kan doen wat hij wil."
Orbán haalde dit najaar op eigen houtje de banden aan met de Chinese president Xi Jinping. Ook schoffeerde hij de andere EU-landen door de Russische president Vladimir Poetin demonstratief de hand te schudden tijdens een ontmoeting op een top in China.
Orbán houdt, ondanks de oorlog in Oekraïne, nauwe banden met Moskou en is tegenstander van de EU-sancties tegen Rusland. Hij riep Oekraïne afgelopen februari op om de strijd tegen Rusland te staken. Al werd die boodschap van Orbán binnen Hongarije ook gezien als een politieke truc om de aandacht af te leiden van de zwakke economie in Hongarije.
Bondgenoot Polen verloren
De positie van Orbán binnen de EU is wel wat zwakker geworden nu zijn belangrijkste bondgenoot, de conservatieve PiS-regering, het veld heeft moeten ruimen in Polen. Daar is pro-Europese Donald Tusk gisteren geïnstalleerd als premier. Tusk kennen we nog als de voormalig voorzitter van de Europese Raad (2014-2019).
Daarnaast wil de Europese Commissie Rusland mee laten betalen voor de schade via Russische tegoeden die zijn bevroren in de EU. Dat is een idee dat al langer rondzingt in Brussel, maar nu ligt voor het eerst een voorstel op tafel.
Ook op de agenda: de mogelijke toetreding van Oekraïne tot de EU. Iets waar Orbán - niet geheel verrassend - ook tegen is.