Unieke stap: Europese Commissie bevriest 7,5 miljard euro aan subsidies voor Hongarije
De Europese Commissie wil miljarden euro's uit EU-fondsen voor Hongarije niet uitkeren, totdat premier Orbán maatregelen treft tegen de corruptie van de staat en fraude met Europees geld. Het gaat om ongeveer 7,5 miljard euro.
Het is voor het eerst dat de Commissie grijpt naar een nieuw rechtsstaatsmechanisme, dat is gekoppeld aan de EU-begroting. De EU-lidstaten moeten het Commissievoorstel goedkeuren. Een gekwalificeerde meerderheid van stemmen is daarvoor voldoende, wat betekent dat de sanctie niet kan worden tegengehouden door Polen, dat in het verleden vaak Hongarije de hand boven het hoofd hield.
'Eindelijk bijten in plaats van blaffen'
"Deze stap is uniek. Dankzij de nieuwe rechtstaat-toets, die sinds 2021 werd ingevoerd, kan de Europese Commissie nu eindelijk eens keer bijten in plaats van alleen blaffen naar landen die zich niet aan de regels voor democratie en rechtstaat houden", zegt politiek verslaggever Fons Lambie.
"Voor Nederland was dit een heel belangrijk punt. Want al jaren is er frustratie, bij Nederland en veel andere lidstaten, dat bijvoorbeeld Polen en Hongarije rechtstaat en democratie schenden, maar ondertussen volop profiteren van Europese subsidies."
Democratische regels
De EU vindt onder meer dat het schort aan democratische regels in de landen. Zo tast Polen de onafhankelijkheid van rechters en journalisten aan en in Hongarije constateert de Europese Commissie dat er sprake is van belangenverstrengeling en corruptie.
Frustraties over Hongarije zijn al jaren groot, bijvoorbeeld toen het land met een anti-homo-wet kwam. In juni 2021 zei Rutte dat Hongarije beter kon vertrekken:
Eurocommissaris Johannes Hahn stelt voor Hongarije drie maanden de tijd te geven om te voldoen aan zeventien wettelijke maatregelen die de Commissie aan Boedapest stelt om nog kans te maken op de miljarden.
Anticorruptie-eenheid
Het gaat onder meer om het opzetten van een anticorruptie-eenheid en een onafhankelijk integriteitsorgaan, strengere wetgeving voor de strafbaarheid van corruptie en fraude. Ook moet er regelgeving komen over het openbaar maken van de Hongaarse bedrijven, organisaties en personen die de EU-subsidies ontvangen.
Of uiteindelijk wordt ingegrepen, is aan de Europese lidstaten. De afgelopen jaren wist Hongarije altijd te ontkomen aan eventuele strafmaatregelen dankzij de benodigde unanimiteit. Zo hielden Polen en Hongarije elkaar de hand boven het hoofd. Bij dit nieuwe mechanisme geldt een gekwalificeerde meerderheid, wat inhoudt dat minimaal vijftien lidstaten moeten instemmen.