Zo staat het met steun aan Oekraïne: VS stuurt voorlopig laatste pakket, twijfels in Europa
Oekraïne ontvangt het voorlopig laatste restje van militaire steun van Amerika. In Europa ligt Hongarije dwars bij het goedkeuren van een nieuw miljardenpakket aan steun. Dat terwijl de oorlog in het land voortduurt. Hoe lang moet Oekraïne wachten op nieuwe militaire steun en hoe hard heeft het die nodig?
De Verenigde Staten hebben gisteren 250 miljoen dollar aan militaire steun aan Oekraïne goedgekeurd. Het gaat om artillerie en munitie voor handvuurwapens, en antitankwapens. Echt veel is dat niet: "Het lijkt wel op het laatste restje dat bij elkaar is geschraapt. Daar is Oekraïne redelijk snel doorheen", zegt defensiespecialist Patrick Bolder van het Haagse Centrum voor Strategische Studies (HCSS).
De steun ter waarde van 250 miljoen euro is het laatste restant uit een groter steunpakket dat het Amerikaanse Congres eerder had goedgekeurd. Het Amerikaanse geld voor Oekraïne is voorlopig dus op. President Biden heeft het Congres gevraagd om nog eens 61 miljard dollar aan hulp aan Oekraïne te verstrekken, maar daar gaan de Republikeinen nog niet mee akkoord. Is dit dan het laatste Amerikaanse steunpakket aan Oekraïne?
Onderhandelingen
Dat niet, zegt Amerikacorrespondent Erik Mouthaan. Al is de vraag wanneer het volgende steunpakket komt en om hoeveel geld het zal gaan. "Er is wel meer aarzeling dan voorheen. Er zijn al honderden miljarden uitgegeven aan Oekraïne, maar politici vragen zich af hoeveel ze daar nou mee zijn opgeschoten", vertelt hij. "Vlak voor de kerst was de Oekraïense president Volodymyr Zelensky ook op bezoek in de VS, maar de stemming was echt anders dan bij eerdere bezoeken."
De steun aan Oekraïne wordt daarnaast ook nog eens ingezet als middel om over andere zaken te onderhandelen: Republikeinen weigeren de extra hulp goed te keuren zonder een deal om de beveiliging aan de grens aan te scherpen, die ervoor moet zorgen dat minder asielzoekers de VS binnenkomen. "Zij willen steun alleen goedkeuren als Biden iets doet aan de situatie aan de grens met Mexico", zegt Mouthaan.
"Democraten zijn daar weer boos over. Biden vindt het belachelijk dat geld voor Oekraïne, maar bijvoorbeeld ook voor Israël, moet wachten vanwege onderhandelingen over asielbeleid."
De correspondent denkt dat ze er uiteindelijk wel uit zullen komen: "Beide kanten zeggen dat er uiteindelijk weer hulp komt voor Oekraïne. De meeste Republikeinen zijn daar ook voor. Maar het worden moeilijke onderhandelingen die zeker wel een aantal weken zullen duren." Defensiespecialist Patrick Bolder sluit zich daarbij aan: "Ik kan me niet voorstellen dat het bij dit steunpakket blijft."
Fors bedrag, niet genoeg
Ook de Europese Unie werd het deze maand niet eens over een nieuw steunpakket: er kwam geen groen licht voor een pakket van 50 miljard euro, omdat Hongarije dwarsligt.
"In plaats van een beslissing waarbij alle 27 landen het eens moeten, wordt er nu naar een andere oplossing gezocht", zegt Bolder. De Financial Times schreef eerder deze week dat de EU achter de schermen probeert om een steunpakket van 20 miljard euro voor Oekraïne te verwezenlijken, zonder Hongarije daarbij nodig te hebben.
Een fors bedrag, maar niet genoeg, denkt Bolder. Wél is het een duidelijk signaal van de EU: "Zelensky ziet de strubbelingen in Europa ook, maar dus ook dat Orbán een beetje aan de kant wordt gezet om te zorgen dat de steun wel door gaat."
De EU en de VS kijken ook naar elkaar: "Amerika zal zeggen: jullie in Europa zitten er dichterbij. En Europa zal op haar beurt weer wijzen op het feit dat de VS de grootste wapenfabrieken heeft. Dus dat gaat hand in hand."
'Kleine prijs'
Er wordt dus nog volop onderhandeld over steun aan Oekraïne, en Westerse landen geven ook zelf nog steun aan Oekraïne. Zo reserveerde Nederland vorige maand ruim 2 miljard euro voor 2024, bovenop de steun die loopt via de EU. Dat geld zal vooral gebruikt voor militaire steun. Daarnaast gaat het ook naar herstel en wederopbouw van het land, en het opsporen en vervolgen van oorlogsmisdaden.
Begin volgend jaar wordt er in de EU verder overlegd. Rutte zei eerder deze maand dat daar geen grote haast bij is. "Het is niet zo dat Oekraïne meteen nu zonder geld zit." En dat ook de Amerikaanse steun nog even op zich zal laten wachten, zal in Oekraïne waarschijnlijk niet meteen tot een tekort aan wapens en uitrusting leiden, zegt Erik Mouthaan.
"Als je alle steun bij elkaar veegt, dan komt er best wel wat binnen", zegt Bolder. Maar hij benadrukt: voor Oekraïne is het 'hoe meer, hoe beter'. Met het einde van de oorlog ver uit zicht, blijft steun nodig. "Als we dat niet meer zouden doen, wat gebeurt er dan? Winst voor Poetin betekent dat zijn strategie succesvol was. Wat is dan de volgende stap voor hem?" Dat is ook waar de Baltische- een Oost Europese landen vooral voor waarschuwen, zegt Bolder.
Hijzelf ziet ook het belang van financiële steun aan Oekraïne. "Ook wij sturen geen enkele soldaat, maar alleen wat materieel. Daarmee proberen we democratische waarden te beschermen. Daar betalen we dus eigenlijk maar een kleine prijs voor."