VS stopt met wapenleveringen aan Israël: 'Opgeheven vingertje, maar band is heel diep'
De Verenigde Staten hebben een wapenlevering aan Israël uitgesteld. Ze willen namelijk niet dat Israël een grondoffensief uitvoert op de stad Rafah. Daarmee neemt de spanning tussen Israël en de Verenigde Staten verder toe, maar Amerika is zeker niet van plan om haar trouwe bondgenoot te laten vallen.
Het Amerikaanse besluit werd vorige week genomen op het moment dat er nog onderhandelingen liepen over een staakt-het-vuren, vertelt Peter Malcontent, specialist in het Israël-Palestina conflict en werkzaam aan de Universiteit Utrecht. "Amerika hoopte de wapenlevering te gebruiken als drukmiddel, in de hoop dat er toch een vredesakkoord zou komen. Of in ieder geval dat Israël geen grondoffensief begint in Rafah. Op de korte termijn lijkt die druk nog niet te helpen."
De Israëlische premier Netanyahu reageerde fel op het besluit van Amerika om de wapenlevering uit te stellen. "Als we er alléén voor moeten staan, dan zullen we dat doen", zei hij in een videoboodschap. "Als het moet, dan vechten we met onze nagels."
Israël afhankelijk van VS
"Dat kan Netanyahu wel zeggen, maar Israël is erg afhankelijk van de steun van de Verenigde Staten", zegt Midden-Oostenverslaggever Pepijn Nagtzaam. "Israël vuurde de afgelopen zes maanden enorm veel munitie af: raketten, bommen en kogels. Dat moet allemaal opnieuw bevoorraad worden, en die voorraden komen grotendeels uit Amerika."
Israël zegt al maandenlang dat het een grondoffensief wil beginnen op de stad Rafah, in het zuiden van de Gazastrook. Die aanval zou volgens Israël nodig zijn om Hamas te vernietigen.
De uitgestelde wapenlevering zou bestaan uit een nieuwe voorraad zware bommen, die de afgelopen maanden al voor veel verwoesting hebben gezorgd in Gaza. "Er zijn burgers gedood in Gaza als gevolg van deze bommen", zei Joe Biden tegen CNN.
Op korte termijn lijkt de uitgestelde wapenlevering nog weinig effect te hebben op de plannen van Israël, legt Peter Malcontent uit, al zou de Amerikaanse druk op lange termijn wel impact kunnen hebben. "Israël kan Rafah nu nog steeds binnenvallen. Maar als dat gebeurt, dan wil Amerika zelf niet medeplichtig worden aan het menselijk leed. Wat natuurlijk meespeelt is de binnenlandse politiek van de Verenigde Staten."
De laatste weken protesteren veel progressieve Amerikanen tegen de steun die hun land aan Israël geeft, en dat zorgt ook voor veel druk op de zittende president Joe Biden, die graag wil zien dat Israël en Hamas het eens worden over een staakt-het-vuren of definitieve vrede.
Dat Amerika graag een einde aan de gevechten wil, betekent niet Israël in de steek wordt gelaten. "Biden is een uitgesproken bondgenoot van Israël", legt Pepijn Nagtzaam uit. "Als hij dreigt om de wapenleveringen stop te zetten, dan is dat een opgeheven vingertje. Maar als het puntje bij paaltje komt, dan zijn Israël en Amerika nog steeds grote bondgenoten. Die band gaat heel diep."
De band tussen Israël en de Verenigde Staten loopt wel enige schade op. Zo plaatste de Israëlische minister van Nationale Veiligheid gisteren het bericht 'Hamas houdt van Biden' op X.
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
De meeste reacties uit Israël zijn negatief, maar er zijn ook Israëlische bewindslieden die minder fel reageren op Amerika, zegt Malcontent. "Er zijn stemmen die de Verenigde Staten juist dankbaar zijn voor hun steun. En er bestaat een kans dat de ultraconservatieve politici in Israël zich uiteindelijk wel een beetje laten inbinden door de kritiek van Amerika."
Grootste wapenleverancier
De Verenigde Staten leveren verreweg de meeste wapens aan Israël: tussen 2019 en 2023 kwam bijna zeventig procent van de internationale militaire steun aan Israël uit de VS. Met Amerikaanse hulp kocht Israël onder andere geavanceerde F-35 gevechtsvliegtuigen. Ook heeft het land een uitgebreid luchtverdedigingssysteem opgebouwd, wat bekend staat als de Iron Dome.
Israël gebruikt de Amerikaanse wapens niet alleen om aan te vallen, maar ook om zichzelf te verdedigen. Zo vuurde Iran vorige maand nog honderden raketten en drones af op Israël. Door de militaire steun die het uit de Verenigde Staten krijgt hoopt Israël vijanden als Iran en Hezbollah (in Libanon) af te schrikken.
In de onderstaande video zie je hoe Israël zich vorige maand met geavanceerde wapens verdedigde tegen een grote aanval van Iran.
De Verenigde Staten waarschuwen Israël al langer voor de gevolgen van een grondoffensief op Gaza, en dringen aan op vredesonderhandelingen. "De wapenleveranties aan Israël zijn eigenlijk het enige echt harde middel dat Amerika heeft om kritiek te leveren op het gedrag van Israël", zegt Nagtzaam.
De afgelopen maanden is een groot deel van de bevolking van Gaza juist naar Rafah gevlucht, omdat die stad relatief veilig zou blijven voor Israëlische aanvallen. Er wonen nu meer dan een miljoen burgers. Een aanval op Rafah zou daardoor enorm menselijk leed veroorzaken, waarschuwen mensenrechtenorganisaties en deskundigen.
Door de oorlog in Gaza zijn er al zeker 35.000 doden gevallen en zijn honderdduizenden mensen op de vlucht geslagen. Een groot deel van Gaza ligt in puin. "Een offensief met zware wapens in een gebied waar 1,4 miljoen vluchtelingen zitten: het zou rampzalig zijn", zegt Nagtzaam.
Onderhandelingen liggen stil
Vorige week, op het moment dat in de Verenigde Staten werd besloten om een wapenlevering aan Israël uit te stellen, was er nog hoop dat Israël en Hamas tot een wapenstilstand konden komen. De deal ging op het laatste moment toch niet door, en Israël voerde meteen daarna zware luchtaanvallen uit op Rafah.
De gesprekken over een gevechtspauze tussen Israël en Hamas liggen nu stil. Israël wil hoogstens een tijdelijke staakt-het-vuren, omdat het de aanval op Hamas wil voortzetten. Hamas zet juist in op definitieve vredesonderhandelingen met Israël. Het leger van Israël zegt dat het nog genoeg wapens en munitie heeft liggen om Rafah over de grond aan te vallen.
Hoe de situatie in Rafah is, zie je in deze video:
De uitgestelde wapenlevering zou bestaan uit een nieuwe voorraad zware bommen, die de afgelopen maanden al voor veel verwoesting hebben gezorgd in Gaza. "Er zijn burgers gedood in Gaza als gevolg van deze bommen", zei Joe Biden tegen CNN.