Joyce heeft kinderen van zaaddonor die wereldwijd honderden kinderen verwekte
In de rechtbank in Den Haag dient vandaag het kort geding tegen de 41-jarige Jonathan die wereldwijd als zaaddonor honderden kinderen verwekte. Zo ook bij Joyce, die twee kinderen van hem heeft. Zij is door hem misleid, vindt ze. "Hij zei tegen ons dat hij maximaal tien gezinnen zou helpen. Ik schrok me rot toen ik het hoorde. Waarom lieg je over zoiets?"
De eisers in het kort geding, stichting Donorkind en een andere moeder, willen dat de rechter de man verbiedt nog langer donor te zijn. Joyce is vandaag ook bij de zitting aanwezig. Ze heeft veel contact met de moeder die de zaak heeft aangespannen. "Ik vind het heel spannend", zegt ze.
550 donorkinderen
De rechtszaak draait om de 41-jarige Jonathan, die naar eigen zeggen 550 donorkinderen heeft verwekt. Volgens de eisers ligt dat aantal waarschijnlijk nog veel hoger. De man heeft gedoneerd bij 11 Nederlandse klinieken en verschillende klinieken in het buitenland.
Ook zoekt hij contact met wensouders via (online) platforms en sociale media. Daarbij misleidt hij de wensouders door te zeggen dat hij slechts enkele donorkinderen heeft, stellen de eisers.
Joyce begon met haar man in 2013 met het zoeken naar een zaaddonor via een kliniek. Ze deed zeven pogingen, maar zwanger raken lukte niet. Ze besloot samen met haar man om even een pauze te nemen. In die tijd veranderden ze van gedachten: ze besloten om op eigen houtje een donor te gaan zoeken.
"Via een platform kwamen we in contact met een donor met wie we een klik hadden. Hij kon ons alleen niet helpen, maar had wel een vriend die dat kon: Jonathan."
Bood zich veelvuldig aan
Ze omschrijft hem als 'heel open'. "Hij vond het mooi om te helpen. We zouden de vierde zijn en hij zou maximaal tien gezinnen helpen. Hij had erover nagedacht dat je niet te veel mensen moest helpen." In 2014 kreeg Joyce een dochter, in 2017 een zoon.
In 2017 kreeg de Nederlandse Vereniging van Obstetrie en Gynaecologie (NVOG) een melding dat er een donor actief was die zich veelvuldig aanbood als donor in de privésfeer. Destijds meldde de NVOG al dat de donor bij Nederlandse klinieken 102 kinderen had verwekt. Hierna zijn alle Nederlandse fertiliteitsklinieken geïnformeerd over activiteiten van deze donor, Jonathan.
"2,5 jaar geleden ging ik zijn naam een keer googlen", zegt Joyce. "Toen kwam een artikel van The New York Times naar boven. Ik schrok me rot." In dat artikel werd onder meer duidelijk dat Jonathan niet 102, maar wereldwijd honderden kinderen had verwekt. Dat betekent dat Joyce's kinderen over de hele wereld honderden broertjes en zusjes hebben rondlopen.
Twee jaar geleden deed Jonathan anoniem zijn verhaal aan RTL Nieuws (toen nog onder de gefingeerde naam Peter). Hij vertelde daarin dat hij in 2007 voor het eerst sperma afstond. Hij zei het te doen voor 'mensen die veel liefde en zorg zullen dragen voor een nieuw mensje'. Ook wist hij precies hoeveel kinderen hij had verwekt: 250 kinderen in ongeveer 100 gezinnen over de hele wereld, was zijn telling destijds.
"Ik vind het ook veel, maar ik vind het ook ontzettend leuk. Want alle kindjes zijn gezond, sociaal en doen het goed op school. Van alle 250 is er geen één ongezond. Dat mag ook wel gezegd worden."
Zorgelijk voor later
In Nederland spreken de kinderen van Joyce soms af met hun broertjes en zusjes. "Dan zie je dat ze echt een klik hebben en herkenning in elkaar vinden", zegt ze. "Dat is leuk voor nu, maar zorgelijk voor later." Ook heeft Joyce contact met Australische en Duitse ouders. "Ze zitten overal. Ook in Spanje, Verenigd Koninkrijk, Italië, Afrika, Kenia en Tanzania."
RTL Nieuws heeft Jonathan om een reactie gevraagd, maar zijn advocaat heeft aangegeven dat hij niet wil reageren. Een aantal dagen geleden plaatste Jonathan, een man met lange, blonde krullen, nog een video op zijn YouTubekanaal, waarin hij vanuit Afrika vertelt over gedroogde reepjes vlees genaamd Biltong. Ook maakt hij video's over edelstenen, rauwe melk en in het instorten van de huizenmarkt.
Volgens de eisers is het handelen van Jonathan verwerpelijk en schadelijk, 'gezien de wetenschappelijke onderbouwde kans op inteelt, incest en negatieve psychosociale gevolgen voor donorkinderen'.
Ties van der Meer van Stichting Donorkind zei eerder dat het voor kinderen van een donor mentaal heel zwaar kan zijn als hun biologische vader veel kinderen heeft verwekt. "Het is heel belastend als je veel halfbroers en/of halfzusters hebt. Hoe moet je die contacten onderhouden?"
Maximaal 25 kinderen
In Nederland mag een donor maximaal 25 kinderen verwekken bij maximaal 12 vrouwen. Uit onderzoek blijkt dat er bij 25 of minder kinderen per donor geen verhoogde kans is op relaties tussen bloedverwanten.
In verschillende klinieken bleek die norm in 2017 flink zijn te overschreden. Bij ziekenhuis Rijnstate in Arnhem kregen vijftien donoren gemiddeld iets meer dan 36 kinderen. In één geval ging het om meer dan vijftig kinderen van één man.
Inmiddels zijn de klinieken daarom wettelijk verplicht om elke behandeling te registreren bij de Stichting Donorgegevens Kunstmatige Bevruchting (SDKB). Die worden landelijk geregistreerd, maar de registraties worden niet uitgewisseld tussen de verschillende klinieken. In maart 2021 werden hierover nog Kamervragen gesteld. Elke kliniek zou met een zelf gegenereerde code per donor werken. Er werd toen gepleit voor een betere informatie-uitwisseling tussen de klinieken en de SDKB.
Steeds meer mensen willen weten dankzij welke spermadonor ze geboren zijn of dankzij wie ze zwanger werden. In juni vorig jaar kwamen 1415 verzoeken om informatie binnen bij de stichting.