Gemeenteraad Westland tegen spreidingswet, toch asielzoekers: zo zit dat
Wat de gemeenteraad in Westland betreft, komen er geen asielzoekers naar de Zuid-Hollandse gemeente, ook al worden ze daartoe wel verplicht door de spreidingswet. Alleen is het niet aan hen om dat te bepalen. "Dat de spreidingswet er komt, is juist vanwege dit soort gemeenten", zegt bestuurskundige John Bijl.
Van de 342 gemeenten in Nederland zijn er 111 die al jaren geen asielzoekers opvangen, zo ook Westland. De gemeenteraad van Westland is de eerste die zich openlijk uitspreekt tegen uitvoering van de spreidingswet.
"We kunnen op dit moment geen ruimte voor ze maken. Onze eigen inwoners zijn al een opgave", zegt Remmert Keizer, fractievoorzitter van GemeenteBelang Westland. Zijn fractie spreekt zich hard uit tegen de spreidingswet. Dat geldt ook voor LPF Westland: "Er zijn simpelweg geen huizen meer", zegt fractievoorzitter Dave van Koppen.
Hoewel een meerderheid van de gemeenteraad tegen de komst van asielzoekers is, zegt een woordvoerder van de burgemeester tegen RTL Nieuws dat het zich 'binnen de kaders van de wet' aan de spreidingswet zal houden. De woordvoerder benadrukt wel dat er weinig draagvlak voor is.
'Moeten zich aan wet houden'
Plek of geen plek, de gemeente Westland, heeft evenals alle andere Nederlandse gemeenten geen keuze. "Ze moeten zich aan de wet houden", zegt een woordvoerder van het Centraal Orgaan opvang van Asielzoekers (COA). Wat de spreidingswet precies inhoudt, leggen we uit in deze video:
Ook bestuurskundige John Bijl benadrukt dat de gemeente geen keuze heeft. "De gemeente kan ook niet zeggen: je mag geen autogordels meer dragen."
Opvang onder dwang
Dat betekent dat de provincie de gemeente kan dwingen om asielzoekers op te vangen. Dat kan in principe op twee manieren: enerzijds door financiële sancties, anderzijds door het opleggen van een bestemmingsplan. "De grond is niet per se eigendom van de gemeente", zegt Bijl.
De bestuurskundige verwacht niet dat er wordt gekozen voor financiële sancties, mocht het zo ver komen. "Overheden die elkaar boetes opleggen, daar is natuurlijk weinig charmants aan."
In deze video vertelt staatssecretaris Eric van der Burg (Asielzaken) dat gemeenten zich aan de spreidingswet moeten houden:
Een bestemmingsplan, daarentegen, is wel een reële optie. Want het is niet de gemeente die eigenaar is van de grond binnen haar grenzen. Zo kan een hogere overheid, zoals het Rijk of de provincie, bepalen wat daarmee gebeurt. Dus ook bijvoorbeeld een tijdelijke opvanglocatie vestigen binnen een gemeente die weigert.
In een bestemmingsplan wordt vastgelegd wat er met een bepaalde ruimte in een gemeente moet gebeuren. Dat plan is juridisch bindend. Dat gebeurde in 2022 bijvoorbeeld in Albergen. Daar werd toen een hotel door het COA gekocht voor de opvang van asielzoekers. Ook die gemeente wilde destijds geen asielzoekers opvangen, maar de minister legde het de gemeente toch op.
'Signaal naar Den Haag'
Ook de gemeentefracties in het Westland die tegen de spreidingswet zijn, erkennen dat ze de komst van asielzoekers niet kunnen tegenhouden. "Het zal niets uitmaken, maar we gaan wel onze stem brengen. Het is vooral een signaal naar Den Haag", zegt Dave van Koppen van LPF Westland.
