'Ze functioneert niet, maar ik vind haar leuk om naar te kijken. Dus ze mag blijven'

Binnen de hele publieke omroep hebben zich verschillende uitingen van fysieke intimidatie voorgedaan. "Collega's die bij hun keel zijn gegrepen, collega's die over tafel werden getrokken, collega's die tegen de muur zijn gedrukt, neus aan neus staan met collega's, collega's die fysiek tegen de grond zijn geduwd, collega's die in hun gezicht zijn gespuugd en collega's die aan hun arm zijn vastgepakt."

"Ze functioneert niet, maar ik vind haar leuk om naar te kijken. Dus ze mag blijven", noteerde de commissie als reactie van een respondent.

"Als het aan mij had gelegen, had je geen vast contract gekregen."

"Wil je mijn wortel zien?"

Of: "Je hebt dit alleen voor elkaar gekregen omdat je een aantrekkelijk wijf bent."

Ook de misstanden in het programma De Wereld Draait Door, de aanleiding voor het onderzoek, worden uitvoerig besproken in het rapport (pdf). Verbale intimidatie kwam soms vrijwel dagelijks voor op de redactie van de talkshow, zo kwam naar voren in vrijwel alle  66 gesprekken die de onderzoekscommissie-Van Rijn voerde met oud-medewerkers. "Zij omschreven dit in de gesprekken als schreeuwen, uitfoeteren, krijsen, hysterisch tekeergaan of tirades houden."

Dat mannelijke collega's, in ongelijke machtsverhoudingen, met vrouwelijke collega's naar bed gingen, werd binnen De Wereld Draait Door 'als normaal bestempeld', zo staat in het rapport. "Uiterlijke kenmerken en seksuele beschikbaarheid van vrouwelijke DWDD-medewerkers zouden hebben meegespeeld bij beslissingen over aanstellingen of contractverlengingen."

Matthijs van Nieuwkerk, hoewel niet bij naam genoemd in het onderzoek, zou zich herhaaldelijk 'disproportioneel heftig en negatief' hebben uitgelaten naar zijn medewerkers, vooral rondom repetities vlak voor de uitzending. "Medewerkers geven aan dit gedrag als zeer intimiderend te hebben ervaren."

Niet schuldbewust

Van Nieuwkerk heeft de opstellers van het rapport kenbaar gemaakt zich niet bewust te zijn geweest van de druk die medewerkers hebben ervaren als gevolg van de eisen die hij stelde. Ook zegt hij zich niet te herinneren dat hij op zijn gedrag is aangesproken. "Voormalig directieleden en meerdere hoofdredacteuren deelden een andere zienswijze met de commissie. Zij menen met de presentator over zijn gedrag en de gevolgen daarvan te hebben gesproken, (...) in een enkel geval geïllustreerd door correspondentie die de commissie heeft kunnen inzien." 

Op dit punt lopen de zienswijzen uiteen, concludeert de commissie-Van Rijn.

Ook over NOS Sport worden misstanden beschreven. In vrijwel alle 17 gesprekken met medewerkers van NOS Sport wordt pestgedrag als probleem genoemd. 23 procent van de respondenten bij NOS Sport gaf aan het afgelopen jaar in aanraking te zijn geweest met een vorm van seksisme.

Seksuele intimidatie

In enkele gesprekken met medewerkers van de NOS - ook buiten de sportafdeling - werden voorbeelden gegeven van seksuele intimidatie, bijvoorbeeld ongewenst fysiek contact of (geheime) relaties tussen leidinggevenden en ondergeschikten. In sommige gevallen zorgde dit voor een gevoel van ongelijkheid op de werkvloer. "Medewerkers die een relatie aangingen kregen meer kansen, of moesten verdwijnen als de relatie over was."

Over zowel NOS Sport als NOS Nieuws zijn meldingen gedaan van vrouwen die zijn weggepest 'omdat ze zich niet seksueel beschikbaar opstelden, bijvoorbeeld door niet in te gaan op seksuele avances of door seksueel of intiem contact af te breken'.