Ajax was gewaarschuwd voor vuurwerkactie, hoe kon het toch zo misgaan?

Honderden kilo's vuurwerk vlogen het veld op, gisteravond in het stadion van Ajax. De spelers, ook van de thuisclub, moesten rennen om zichzelf in veiligheid te brengen. Nederland keek verbijsterd toe. Hoe kon een groep hooligans in hemelsnaam zóveel vuurwerk de tribunes op smokkelen?

Niet smokkelen maar inbreken

Ajax - FC Groningen was net vijf minuten bezig of het veld werd bestookt met indrukwekkende hoeveelheden vuurwerk. Scheidsrechter kwaad, spelers kwaad, supporters kwaad, wedstrijd stilgelegd. Toen het na de hervatting van dik een half uur meteen opnieuw gebeurde, werd de staking definitief en kon iedereen weer onverrichter zake naar huis.

Van 'smokkelen' bleek achteraf volgens de club geen sprake. Ajaxdirecteur Menno Geelen liet vandaag weten dat een nooddeur 'van binnenuit met geweld geforceerd' was, waarna mensen 'zonder kaartje en met veel vuurwerk' het stadion binnendrongen.

Dat beantwoordt dus de eerste vraag: Ajax heeft de dreiging, volgens Ajax zelf, vreselijk onderschat. Maar het roept vooral andere vragen op: waarom laat Ajax de wedstrijd na zo'n invasie dan toch gewoon beginnen? En is de club wel de baas in eigen stadion?

Op internet gaan - nog niet geverifieerde - beelden rond van hooligans die het stadion binnendringen:

Des te opvallender: Ajax zag ruim van tevoren aankomen dat er iets stond te gebeuren, gaf financieel directeur Shashi Panday achteraf toe bij ESPN. "Met het overlijden van een tweede supporter van de F-Side hadden wij al vermoedens dat er wederom wat zou gebeuren", zei hij kort na de wedstrijd.

Overvallen door omvang en ernst

Panday verwees daarbij naar 1 november, toen Ajax in eigen huis tegen Heerenveen speelde. De harde kern van supporters in de F-Side stak toen vuurwerk af om een overleden supporter te herdenken. Diezelfde fans hadden nu eenzelfde soort actie aangekondigd voor een andere overleden supporter.

"We hebben onze maatregelen opgeschaald", vertelde Panday verder. "Supporters zijn gefouilleerd bij de ingangen. We hebben met honden bij de vakken rondgelopen. We hebben alle maatregelen die we konden nemen ook genomen. Maar wij zijn ook overvallen door de omvang en de ernst van het type vuurwerk vanavond."

Hier zie je beelden van de 'sfeeractie' tijdens de wedstrijd:

Veel fans bleken eveneens op de hoogte. Seizoenkaarthouders dumpten op zondagochtend – de wedstrijd begon 's avonds om 20.00 uur – massaal hun kaarten. Zo schreef de Amsterdamse lokale omroep AT5 al begin van de middag dat ruim 2700 kaarthouders hun stoeltje te koop aanboden, al werd het nieuws toen nog vooral gekoppeld aan de matige prestaties van de club en het 'ongelukkige tijdstip' waarop het duel begon.

Gegokt en verloren

Ook Ajaxfan Joost (niet zijn echte naam) voelde de hele middag al nattigheid: "We kregen in de ochtend mail van Ajax dat we kaarten konden kopen. Dat is vrij bijzonder, normaal lukt dat niet meer op de dag van de wedstrijd. Al snel ontstond er op allerlei Ajax-accounts op sociale media een buzz dat er iets stond te gebeuren. Ze wilden de wedstrijd stilleggen, werd gezegd. We hadden de kaarten al gekocht en hebben het erop gegokt. Maar verloren, helaas."

Dat hooligans de nooddeur openbraken, moet Ajax geweten hebben - althans, dat zou je zeggen. Of dat ook zo is, wil Ajax desgevraagd niet zeggen. Een woordvoerder zegt het 'bij de verklaring van Menno Geelen' te laten en verder niet te willen reageren.

Uit een analyse van Het Parool ontstaat het beeld dat de club de F-Side wel erg veel ruimte geeft. Zo werd gisteren de muziek voor de wedstrijd aangepast vanwege het eerbetoon aan de overleden supporter. Ook wordt geschetst dat Ajax niet ingreep toen op de tribunes en in het supportershonk openlijk drugs werd gedeald. Daarnaast mochten 'criminele leiders van de harde kern' zelfs deelnemen aan gesprekken over veiligheidsmaatregelen rond risicowedstrijden.

Veel macht

"Inmiddels heeft Ajax een lange historie van het laten hangen van de oren naar de harde kern van hooligans", schrijft de krant. "Al decennia wordt de leiders van de harde kern veel macht gegund."

De club heeft inmiddels wel besloten de F-Side te sluiten voor het komende duel met Feyenoord, op 14 december in Amsterdam. Het duel tegen FC Groningen wordt morgenmiddag in een lege Arena gespeeld.

Parool-journalist en Ajax-volger Bas Soetenhorst deelt desgevraagd ook zijn verbazing over de gebeurtenissen van gisteren in gesprek met RTL Nieuws.

"Ofwel Ajax heeft een oogje toegeknepen bij de harde kern – dat hebben ze vorige keer ook gedaan met het vuurwerk bij de wedstrijd tegen Heerenveen – óf ze wisten er niets van. Terwijl de geruchten al lang en breed rondgingen. Dat laatste zou betekenen dat ze een informatieachterstand hebben. Hoe dan ook gaan er dingen mis."

Vuurwerk in stadions: hooligans 'goed georganiseerd'

Vincent van der Vlies, veiligheidsexpert van adviesbureau Berenschot, deed vaker onderzoek naar veiligheid in voetbalstadions. Hij noemt 'de organisatie in dit soort groepen erg goed'.

"Je herinnert je misschien de wedstrijd Feyenoord - Ajax waarbij Davy Klaassen een aansteker op zijn hoofd gegooid kreeg", vertelt hij. "Vanaf de aftrap werd er in toen in de Kuip massaal vuurwerk afgestoken. Dat was in tassen over de hekken gegooid. Die waren genummerd, zodat het vuurwerk goed over de vakken verspreid werd. Het werd exact tegelijk afgestoken. Dan weet je: dit is goed gecoördineerd."

Er zijn nog veel meer manieren om vuurwerk binnen te smokkelen. "Het wordt vooraf verstopt in plafonds, gesmokkeld onder dikke jassen, soms ook meegegeven aan kinderen."

En dan is er nog het fouilleren van supporters: zelden waterdicht, zoals iedereen weet die weleens naar een voetbalwedstrijd gaat. Er gaan al lang geruchten dat beveiligers in stadions, al dan niet onder druk of uit angst voor wraakacties, hooligans ongecontroleerd doorlaten. "Dat is natuurlijk een mogelijkheid", zegt Van der Vlies, "al is dat moeilijk te bewijzen."

Hij zegt zich zorgen te maken over escalatie: "Enorme spandoeken waar honderden mensen onder zitten, met die brandende fakkels... dat moet gewoon een keer verschrikkelijk fout gaan. Je houdt je hart vast."