Deze drie vrouwen waren het gezicht van de oppositie in Wit-Rusland, wat is er met hen gebeurd?

Het is vandaag één maand geleden dat de Wit-Russen naar de stembus gingen. Drie vrouwen werden het gezicht van de oppositie en probeerden president Loekasjenko te verslaan. Veel andere oppositiekandidaten werden gevangen gezet of uitgesloten.

'Drie arme meisjes'

Loekasjenko won die verkiezingen met 80 procent van de stemmen, al is vrijwel iedereen ervan overtuigd dat die uitslag door fraude tot stand is gekomen. 

Weken van protesten volgden en de drie vrouwen, die door Loekasjenko 'drie arme meisjes' werden genoemd, kwamen onder hoge druk te staan. Twee vluchtten het land uit, één werd opgepakt. 

Ontvoerd

Vandaag kwamen Svetlana Tichonovskaja en Veronika Tsepkalo voor het eerst sinds de verkiezingen weer bijeen. Iemand die ontbreekt bij deze reunië is Maria Kolesnikova. Zij werd gisteren in het centrum van Minsk ontvoerd door gemaskerde mannen. Even was de activiste spoorloos.

Volgens Oekraïense autoriteiten zou ze onvrijwillig naar de grens zijn gebracht met als doel haar te deporteren. Dat mislukte, want eenmaal aangekomen bij de grens zou zij haar paspoort hebben verscheurd. 

De vader van de 38-jarige activist laat weten dat zijn dochter nu wordt vastgehouden in Minsk en wordt beschuldigd van oproepen tot landsovername.

Van lerares Engels naar oppositiekopstuk

Het meest bekende gezicht van het trio is de 37-jarige Tichonovskaja. De oppositieleidster wordt door de oppositie beschouwd als echte winnaar van de verkiezingen. De lerares Engels en moeder van twee kinderen had in eerste instantie niet gepland om voor het presidentschap te gaan.

Ze stelde zich verkiesbaar nadat haar echtgenoot in mei werd opgepakt voor het schrijven van kritische blogs over Loekasjenko. "Ik kon toch niet niks doen?", verklaarde ze.

De druk die het regime op de activiste uitoefende, werd groot. Vrijwel direct na de verkiezingsuitslag vertrok Tichonovskaja naar Litouwen om haar kinderen in veiligheid te brengen. 

Maar de kersverse politica zit sinds die tijd niet stil. Inmiddels bevindt ze zich in Warschau, waar ze met de Poolse premier Mateusz Morawiecki sprak over het bieden van hulp aan Wit-Russen.

Niet snel terug naar Wit-Rusland

In Warschau ontmoette zij vandaag ook medeactiviste Tsepkalo, die naar het buurland vluchtte uit angst om gearresteerd te worden. "De enige legitieme president is Tichonovskaja. Ons belangrijkste doel is om Loekasjenko te laten vertrekken", zei Tsepkalo eerder tegen persbureau Reuters. 

Ook gaf ze toen aan dat ze niet snel naar Wit-Rusland zal terugkeren. "De kans dat ik de gevangenis in ga, is heel groot."

De pas opgepakte Kolesnikova is als enige van het drietal nog aanwezig in Wit-Rusland. Ook is ze een van de laatste oppositieleiders die nog op vrije voeten was. Een paar dagen geleden mengde zij zich nog onder de mensen tijdens een massademonstratie. Maar nu ook zij vast zit, ziet het er niet goed uit voor de oppositie.

Intussen gaan de protesten in Wit-Rusland nog onverminderd door. Dit weekend waren er naar schatting 100.000 mensen op de been, honderden demonstranten werden door de politie gearresteerd.

Kans op mensenrechtenprijs van het Europees Parlement

Kolesnikova, Tichonovskaja en Tsepkalo maken kans op de mensenrechtenprijs van het Europees Parlement. De Sacharovprijs wordt eind dit jaar uitgereikt voor 'vrijheid van denken'. Het trio is voorgedragen door de sociaaldemocratische fractie.

"De dappere vrouwen van Wit-Rusland die een belangrijke rol spelen in de protestbeweging verdienen de Sacharovprijs", zegt Europarlementariër Kati Piri van de PvdA. Ze is onder de indruk van de drie vrouwen omdat ze hun onderlinge meningsverschillen opzij hebben gezet om samen op te trekken.