Kritiek op Biden na terugtrekking uit Afghanistan: terecht of niet?
Er is veel kritiek op de rol van de Amerikaanse regering in Afghanistan. Het vertrek van hun troepen uit Afghanistan maakte de weg vrij voor de ongekend snelle opmars van de taliban. Toch heeft president Joe Biden geen spijt van de terugtrekking. Correspondent Erik Mouthaan beantwoordt zes vragen over de rol van de Verenigde Staten.
1. Valt de val van Afghanistan Biden aan te rekenen?
"Deels. De Amerikanen hebben totaal verkeerd ingeschat hoe snel de Taliban het land zouden overnemen. President Biden riep dat het zeker niet snel zou zijn."
"Het zou 'geen Vietnam' worden waarbij de VS in allerijl de ambassade moet ontruimen. 'De taliban zijn niet het Noord-Vietnamese leger. Dat is totaal niet vergelijkbaar. Dat de taliban het land overnemen, is zeer onwaarschijnlijk', zei Biden nog in juli. Dat was dus onjuist."
2. Hoe konden de Amerikanen er zo naast zitten?
"De veiligheidsdiensten hebben duidelijk naar de verkeerde bronnen geluisterd. Maar de Amerikanen staan er ook versteld van dat het Afghaanse leger niets doet. In de afgelopen jaren hebben de Verenigde Staten 83 miljard dollar uitgegeven aan het trainen en bewapenen van Afghanen. En nu het er dan op aan komt, steken de militairen geen vinger uit."
"De Afghaanse luchtmacht voert geen charges uit. De democratische verkozen president van Afghanistan staat toe dat zijn land wordt overgenomen."
3. De Amerikaanse ambassade moest met spoed worden geëvacueerd. Dat is toch gezichtsverlies voor Amerika?
"De grootste supermacht op aarde die gehaast moet vertrekken, dat valt niet goed bij de gewone man in de Verenigde Staten. Dat wordt Biden zeker aangerekend door een deel van de bevolking."
"Maar toch staan de Amerikanen in grote meerderheid achter het afronden van de oorlog die al twintig jaar gevoerd wordt, die de levens heeft gekost van 2500 Amerikaanse soldaten en duizenden miljarden dollars heeft gekost."
De Verenigde Staten vielen Afghanistan binnen kort nadat de VS op 11 september 2001 werden getroffen door ongekende terreuraanslagen op het World Trade Center in New York en Pentagon in Washington. Terreurorganisatie al-Qaeda had die aanslagen kunnen voorbereiden in Afghanistan dat toen grotendeels onder controle was van de taliban. De taliban werden nooit echt verslagen. Inmiddels zijn de Amerikanen de lange, dure oorlog zat.
4. Ligt Biden nu politiek onder vuur?
"Jazeker. Een inschattingsfout van jewelste van de man die zich erop beriep veel ervaring te hebben op het gebied van buitenlands beleid. En al eerder, toen hij vicepresident was, leidde de terugtrekking uit Irak ertoe dat terreurorganisatie IS een groot deel van dat land kon overnemen."
"Maar vergis je niet: het was president Donald Trump die een akkoord sloot met de taliban. Hij wilde zijn troepen ook terughalen en eiste in ruil daarvoor enkel dat de groep zou onderhandelen met de Afghaanse regering, niet dat er ook echt een werkzaam akkoord uit tevoorschijn moest komen. Dus Trump creëerde de omstandigheden waardoor deze opmars mogelijk was."
5. Is Amerika nu klaar met Afghanistan?
"Grotendeels. Afghanistan is ook wel omschreven als 'de sterfplaats van grootmachten'. De Britten en de Sovjet-Unie vochten er eerder en beten hun tanden stuk op het land. De westerse coalitie had twintig jaar lang de mond vol van beloftes over rechten van meisjes en het verspreiden van democratie in Afghanistan, en dat eindigt nu zo."
6. Is militair optreden van het westen nog mogelijk?
"Alleen als de taliban onderdak gaan bieden aan terroristen die een gevaar kunnen vormen voor het westen. Dat is de lijn die we horen uit Washington en Londen. En dat was, opmerkelijk genoeg, ook de missie waarmee de oorlog in Afghanistan begon in het jaar 2001."