SPD wint Duitse verkiezingen: 'Het wordt een ingewikkeld schaakspel'
De centrumlinkse SPD van Olaf Scholz heeft de verkiezingen in Duitsland gewonnen van het conservatieve CDU/CSU. "Een procentpuntje meer of minder maakt weinig uit", legt correspondent Jeroen Akkermans uit. "Het gaat erom wie een deal kan sluiten met de Groenen of de liberale partij."
De SPD was goed voor 25,7 procent van de stemmen en bleef daarmee CDU/CSU voor. De conservatieven behaalden uiteindelijk 24,1 procent. De Groenen eindigden op de derde plaats met 14,8 procent.
Absoluut dieptepunt CDU/CSU
De SPD steeg voor het eerst in jaren en de Groenen behaalden zelfs het beste resultaat uit hun geschiedenis. De CDU/CSU zakte na 16 jaar regering van bondskanselier Angela Merkel naar een absoluut dieptepunt. Nooit eerder vergaarden de conservatieven zo'n klein percentage van de stemmen. Ten opzichte van vier jaar geleden verloren ze liefst 8,8 procentpunt.
De liberale partij FDP won licht en kwam uit op 11,5 procent, de rechts-populistische AfD verloor 2,3 procentpunt en eindigde op 10,3 procent van de stemmen. Die Linke zakte naar 4,9 procent en belandde daarmee onder de kiesdrempel van 5 procent.
Dat de SPD nu de grootste partij is maakt volgens correspondent Jeroen Akkermans niet eens zo gek veel uit.
"Het gaat erom wie erin slaagt een deal te sluiten met zowel de Groenen als de liberalen", vertelt hij. "De liberalen hebben een voorkeur voor CDU/CSU. De Groenen kiezen voor de SPD. Maar de deal moet gemaakt worden met zowel Groenen als met FDP. De grootste partijen hebben het dit keer niet voor het zeggen en dat is nieuw in Duitsland."
Linksaf of rechtsaf
Zowel SPD als CDU/CSU slaagt er niet in alléén een regering te vormen en zal daarom namelijk moeten samenwerken met minstens één en waarschijnlijk twee andere politieke partijen.
En dan kan de coalitie zowel links als rechts worden, legt Akkermans uit. "Gaat de coalitie linksaf, dan kom je uit op SPD, met de Groenen en liberalen. Maar gaat Duitsland rechtsaf, onder leiding van CDU, dan kan Armin Laschet toch bondkanselier worden."
In principe mag de grootste partij in Duitsland beginnen met het formatieproces, Scholz zei gisteravond, nog voordat de definitieve verkiezingsuitslag binnen was, al dat zijn partij vergeleken met de verkiezingen vier jaar geleden veel stemmen kreeg en dat hij dus het voortouw zou nemen bij de formatie.
"De burgers willen verandering", vertelde Scholz in een interview met ARD. "Ze willen dat de kandidaat van de SPD de volgende kanselier wordt. Dat zie je heel duidelijk aan de peilingen, maar ook aan de verkiezingsuitslag." Uit die uitslag put Scholz "kracht om zo snel mogelijk een regering te vormen".
Drie partijen
Laschet wil echter ook graag een poging doen bondskanselier te worden. De huidige Duitse regering bestaat uit het CDU/CSU van bondskanselier Angela Merkel met de SPD. "De Duitsers zijn het gewend een regering met twee partijen te vormen, dit wordt voor het eerst dat er drie partijen aan deel gaan nemen", legt Akkermans uit.
In 2017 deed Duitsland er vijf en een halve maand over om een nieuwe regering te vormen. Ook nu gaat het formeren waarschijnlijk nog wel een paar maanden duren, verwacht Akkermans. "De kaarten zijn nog lang niet geschud."