Foto gedood gezin schokt de wereld: 'Dit is een oorlogsmisdaad'

"Oekraïense soldaten helpen een gezin dat werd geraakt door Russische mortierbommen in het dorp Irpin, maar konden weinig doen", staat erbij geschreven (de voorpagina staat onderaan dit stuk, pas op: de foto kan als schokkend worden ervaren). De familieleden droegen tassen, hadden koffers bij zich. Ze waren duidelijk op weg zich in veiligheid te brengen. En toch: dood. Geen kans.

Oorlogsmisdaad

Weer die vraag: dit mag toch niet? En nee: dat mag ook niet. "Het leger is het leger, dat is één ding, maar dit zijn burgers die tot het laatste moment hebben gewacht", zei een soldaat tegen de New York Times. En ook volgens het internationaal strafrecht is dit een regelrechte oorlogsmisdaad.

"Er is een absoluut verbod om burgers aan te vallen als ze niet meedoen aan de strijd. Dat mag onder geen enkele omstandigheid." Dat zegt Mischa Wladimiroff, internationaal strafrechtspecialist. De regel valt onder het vierde verdrag van Genève, zegt hij. "Dat is voor mensen die niet meedoen aan de strijd." Als burgers dus wél meedoen, mag je ze aanvallen. Dat was in dit geval duidelijk niet zo.

'Burgerdoden onlosmakelijk verbonden met oorlog'

Het maakt de situatie wel extreem moeilijk. Want burgers maken in Oekraïne molotovcocktails, schaffen wapens aan, verzetten zich tot het bittere eind. En ook: als militairen zich vestigen in een stad en Rusland besluit die militairen aan te vallen, zijn burgerdoden onvermijdelijk.

"Burgerdoden zijn onlosmakelijk verbonden aan het voeren van oorlog in steden", zegt ook Rob de Wijk, oprichter van The Hague Centre for Strategic Studies. "Je mag geen burger aanvallen, maar als je steden bombardeert, weet je dat er burgerslachtoffers vallen."

Precisiemunitie schaars

Wladimiroff stelt dat de Russen nu veel onnauwkeurige wapens gebruiken. Dat komt onder meer omdat die goedkoop zijn. "Geleide raketten zijn kostbaar. Maar als je wapens gebruikt die niet precies zijn én als je in stedelijke gebieden vecht, weet je zeker dat je burgerdoelen raakt. Dat is een oorlogsmisdaad."

Als de rookwolken zijn opgetrokken is pas te zien wat de bombardementen echt aanrichten. Daar zijn schokkende dronebeelden van. Hieronder te zien:

De Wijk had eerder al gezegd dat de Russen zo goed als door hun precisiemunitie heen zijn, en dat daardoor de oorlog ruiger werd. Waar Rusland in de eerste dagen van de oorlog precies uitkiende wat en waar werd gebombardeerd, zijn het nu vaak de binnensteden die het moeten ontgelden. "Met precisiemunitie wordt de schade nog beperkt." 

Verdrag van Rome

Dát er oorlogsmisdaden worden gepleegd, is dus wel duidelijk. Maar of de Russen er ooit voor zullen boeten, is af te wachten. Wladimiroff: "Russische oorlogsmisdadigers moeten in eigen land vervolgd worden, maar de kans dat dat bij Poetin gebeurt is nul. Dat je hem voor het Internationaal Gerechtshof in Den Haag krijgt ook."

Verdrag van Genève in het kort:

Mensen die niet aan de strijd deelnemen, moeten volgens het verdrag:

• Menselijk worden behandeld en beschermd tegen geweld
• Hun eer kunnen behouden
• Beschermd en verzorgd kunnen worden in veilige zones
• Met familie kunnen communiceren
• Religie kunnen beoefenen

Bron: Rode Kruis

Hoe dat kan? Dat is voor de fijnproever: Rusland heeft wél de vierde Geneefse conventie ondertekend en heeft daarom de verplichting om oorlogsmisdadigers te vervolgen. Maar het land heeft géén handtekening gezet onder het verdrag van Rome. En daarom is het niet verplicht oorlogsmisdadigers naar Den Haag te sturen om voor het Internationaal Strafhof te verschijnen.

Dus zullen we in de toekomst wellicht wel een strafzaak in Den Haag krijgen over de huidige oorlog, maar is de kans niet groot dat Poetin daar zelf zal zitten. "De zaak is dan vooral symbolisch."

Bekijk hier de voorpagina van de New York Times. Pas op: de foto kan als schokkend worden ervaren