Wapenstilstand Israël-Hamas 'op instorten' door bijna dagelijkse schendingen

Het Israëlische leger heeft de wapenstilstand met Hamas in de periode van 10 oktober tot en met 10 november minstens 282 keer geschonden. Dat blijkt uit onderzoek van de Qatarese nieuwszender Al Jazeera, gebaseerd op cijfers van het Government Media Office in Gaza, dat onder controle staat van Hamas.

Het schenden gebeurde door middel van raketaanvallen, artilleriebeschietingen en directe vuurgevechten. Daarnaast blijft Israël stelselmatig humanitaire noodhulp aan de Palestijnse burgerbevolking blokkeren, met name in Noord-Gaza. Daar zijn plukjes Hamas-militanten actief, die tussen de ruïnes en vanuit tunnels opduiken en vervolgens op Israëlische tanks en pantservoertuigen schieten.

De bloedigste Israëlische aanval was die van 29 oktober, toen het Israëlische leger een zwaar bombardement uitvoerde op een wooncomplex van vijf verdiepingen in Beit Lahiya, een voorstad van Gaza-Stad. 

Zeker 93 mensen kwamen daarbij om het leven, onder wie 25 kinderen. Nog eens 40 mensen raakten vermist. Zij zijn zeer vermoedelijk onder het puin bedolven. Israël liet achteraf weten dat Israëlische soldaten een 'spotter' met een verrekijker hadden opgemerkt op het dak van het gebouw.

Bekijk hier de beelden, die als schokkend kunnen worden ervaren:

Ook bij de reeks luchtaanvallen op zondag 19 oktober werden tientallen Palestijnen gedood. Hamas-militanten zouden twee Israëlische soldaten in Rafah hebben gedood en twee verwond, zo verklaarde het Israëlische leger. Wat volgde was een 'enorme en uitvoerige golf' van Israëlische luchtaanvallen op meerdere plekken in Gaza. De gewapende tak van Hamas ontkende betrokkenheid en stelde dat Israël de controle heeft over het gebied rond Rafah.

Israël liet in beide gevallen direct na het bombarderen weten het vredesbestand weer te hervatten. Ondertussen vlogen de verwijten over en weer. Want beide partijen blijven elkaar beschuldigen van het schenden van de afspraken. Zo is Israël, los van de lokale beschietingen door mogelijke Hamas-strijders, woest over de trage afhandeling van de overdracht van de lichamen van gedode gijzelaars.

"Tot dusver houdt het vredesbestand stand, maar het is heel fragiel en instabiel", zegt Midden-Oostencorrespondent Pepijn Nagtzaam. "Met alle risico's dat het bestand ook instort. Zeker nu Hamas alle nog levende gijzelaars heeft vrijgelaten en slechts nog enkele stoffelijke resten van gijzelaars moet overdragen."

Op 10 november had Hamas de lichamen van 24 van de 28 Israëlische gijzelaars overgedragen. De militante beweging stelt dat het veel moeite heeft om de resterende lichamen te vinden omdat deze onder het puin begraven zouden liggen. Daarvoor zouden zware graafmachines nodig zijn, maar die zijn er niet.

Noodhulp afgeknepen

"Israël ziet de trage overdracht van stoffelijke overschotten als een legitieme reden voor het afknijpen van humanitaire noodhulp aan Palestijnse burgers", zegt Peter Malcontent, expert in het Israëlisch-Palestijnse conflict van de Universiteit Utrecht. "Die voldoet nog lang niet aan de 600 vrachtwagens per dag die noodzakelijk worden geacht. Andersom hebben ook de Israëliërs reden om kritisch te zijn. Of Hamas te goeder trouw opereert, is ook maar zeer de vraag. Denk aan de dronebeelden waarin te zien is hoe Hamas-militanten de vondst van een stoffelijk overschot van een Israëlische gijzelaar in scène zetten voor medewerkers van het Rode Kruis."

Volgens het Government Media Office waren er afgelopen donderdag 4453 van de verwachte 15.600 vrachtwagens met noodhulp de Gazastrook binnengekomen. De Amerikaanse regering beweert overigens dat er wel bijna 15.000 trucks met hulpgoederen zijn toegelaten tot het Palestijnse gebied, maar dit wordt fel betwist door de VN en hulporganisaties ter plaatse.

De grote vraag is: hoe nu verder? Zeker nu er een zogenoemde 'gele lijn' door de Gazastrook is getrokken. Die denkbeeldige lijn markeert de grens waarachter Israël zich tijdelijk heeft teruggetrokken, maar waar het ook niet zomaar lijkt te willen vertrekken.

"Er gebeurt eigenlijk heel weinig", zegt Malcontent. "We zijn verzeild geraakt in een situatie waarin Israëlische militairen zo'n 53 procent van de Gazastrook onder controle hebben, en Hamas de resterende 47 procent. Waarbij de vrees bestaat dat dit ook lang zo zal blijven. Oftewel dat het conflict bevriest, waarbij een nieuwe cyclus van geweld voortdurend op de loer ligt."

Volgens het staakt-het-vuren moet de gele lijn tijdelijk zijn, wordt uitgelegd in deze video:

Onderdeel van het door de VS bemiddelde vredesbestand is dat er een internationale troepenmacht komt. Die moet de situatie in Gaza stabiliseren. De Amerikanen hebben onder meer Indonesië, de Verenigde Arabische Emiraten, Egypte, Qatar, Azerbeidzjan en Turkije benaderd om te helpen, meldt persbureau Reuters. 

'Troepenmacht schiet niet op'

De deelname van Turkije stuit daarbij al direct op stevig verzet bij Israël, vanwege de stevige Turkse kritiek op het Israëlische optreden in Gaza, en het uitvaardigen van arrestatiebevelen tegen onder anderen de Israëlische premier Benjamin Netanyahu. En de Arabische landen willen niet meedoen als hun bijdrage in een bloedbad kan eindigen.

"Met die troepenmacht schiet het dus ook niet echt op", zegt correspondent Nagtzaam. "Er moet de komende weken duidelijkheid over komen. Anders blijf je heel lang in deze tussenfase hangen."