28-puntenplan valt slecht in Oekraïne en Europa: 'Hele wensenlijstje van Poetin'

Gisteren werd al bekend dat de Amerikanen in het diepste geheim met Rusland werken aan een nieuw plan. De Britse krant The Financial Times kwam gisteravond met details over wat er in dat vredesplan zou staan. 

Hoge functionarissen van het Pentagon zijn vandaag in Kyiv om 'pogingen te bespreken om de oorlog met Rusland te beëindigen', meldt het Amerikaanse leger. Correspondent Jeroen Akkermans peilde de reacties in Oekraïne:

Noch Washington, noch Moskou heeft het plan officieel bevestigd. Maar volgens bronnen zouden de plannen zijn opgesteld door Steve Witkoff, de gezant van president Donald Trump, en Kirill Dmitriev, de Russische speciale gezant. Witkoff en Dmitriev zouden drie dagen in Miami hebben overlegd. Hun woordvoerders geven geen commentaar, meldt BBC News.

Kremlinwoordvoerder Dmitri Peskov zegt dat er 'contacten' met de VS zijn geweest, maar geen 'overleg of onderhandelingen'.

Buiten Europa om

Europese en Oekraïense functionarissen zijn niet betrokken geweest bij het plan. Kaja Kallas, hoofd Buitenlandse Zaken van de EU, waarschuwt dat een plan alleen kan slagen als Oekraïners en Europeanen erachter staan. "In deze oorlog is er één agressor en één slachtoffer, maar we hebben geen enkele concessie van Russische zijde gezien", zei Kallas.

Dat vinden ook de ministers van Buitenlandse Zaken van Duitsland, Polen en Frankrijk. Zij vinden daarnaast, net zoals Nederland en Kallas, dat Oekraïne en de EU bij de besprekingen moeten worden betrokken.

Wat is er bekend over het plan?

De Amerikaanse nieuwssite Axios, de Financial Times en persbureau Reuters melden dat de plannen inhouden dat Oekraïne delen van de Donbas in Oost-Oekraïne die het nog steeds controleert, opgeeft. Daarnaast moet Oekraïne overig gebied opgeven dat Rusland heeft veroverd.

Ook de omvang van het Oekraïense leger moet flink worden beperkt. Oekraïne zou verder afstand moeten doen van bepaalde langeafstandswapens. 

Volgens Chris Colijn, verslaggever voor RTL Nieuws in Oekraïne, komt dit nieuwe plan 'voor 95 procent' overeen met wat Poetin al jarenlang wil. "Ze schuiven een klein beetje op. Nu zeggen ze dat het Oekraïense leger moet halveren, in 2022 ging het om eenvijfde. In feite lees je het hele wensenlijstje van Poetin terug. De Russen willen de indruk wekken dat ze water bij de wijn doen, maar daar is geen sprake van."

Het opgeven van de Donbas maakt Oekraïne alleen maar kwetsbaarder, zegt Colijn. "Daar liggen de sterkste linies, het is zwaar verdedigde grond. Als Oekraïne dat opgeeft, ligt de weg open om verder door te stoten. Oekraïners zijn er niet gerust op dat dit het einde is. Poetins retoriek is niet veranderd, hier gaat men er vanuit dat Poetin Kyiv nog steeds wil innemen."

Veiligheidsgaranties?

Toch wordt volgens het uitgelekte 28-puntenplan ook gesproken over veiligheidsgaranties die Oekraïne zou krijgen. Maar het is volgens Colijn volstrekt onduidelijk wat die garanties inhouden. "Want de Russen blijven zeggen dat Oekraïne geen wapens mag krijgen, dus wat blijft er dan nog over?"

Colijn verwacht dat ook dit plan zal sneuvelen. "Een maand geleden hadden we nog een Europees vredesplan, Trump heeft ook eerdere pogingen ondernomen. We horen er niets meer over, het voelt als een eindeloze loop aan plannen."

Het is de derde poging van de Amerikaanse president Trump om met Poetin een deal af te sluiten, ziet oud-ambassadeur Ron Keller. "Trump denkt dat hij, door wat er in Gaza is gebeurd, dat ook kan regelen in Oekraïne", zegt hij tegen RTL Nieuws.

Slecht nieuws voor Oekraïne

Wat inhoudelijk bekend is over het plan, is volgens Keller sowieso slecht nieuws voor Oekraïne. "Ze moeten dan alles opgeven. Hun grondgebied, hun leger, hun veiligheid. Trump zei eerder dat Europa de veiligheid moet garanderen. Maar nu lijkt dat toch niet meer het geval. Dat is opmerkelijk."

Nu is de vraag of de Oekraïense president Zelensky nog een optie heeft. "Als ze niet akkoord gaan, dan zal Trump zeggen: zoek het uit, en dan trekt hij de militaire steun in. Dan is Europa niet in staat om te compenseren. En daarbij, als ze het niet doen: de Russen hebben de tijd. Voor Oekraïne wordt het lastiger en lastiger om dit front vast te houden. Het wordt een uitputtingsslag en op een gegeven moment breekt Rusland door de muur."

De Oekraïense president zegt vanavond dat hij heeft een concept van een Amerikaans plan heeft ontvangen en dat hij in de de komende dagen met president Donald Trump de "belangrijkste punten voor vrede" zal bespreken. "We zijn nu, net als voorheen, klaar om constructief samen te werken met de Amerikaanse kant, evenals met onze partners in Europa en de rest van de wereld, zodat vrede de uitkomst is", staat er in een verklaring op Telegram.

Cherson, ooit een bruisende havenstad, is nu een van de gevaarlijkste plekken in Oekraïne: