Sandra werd geboren toen haar moeder 47 was: 'Wat zegt leeftijd nu helemaal?'
Zwanger zijn op oudere leeftijd, is dat een zegen voor jou of een vloek voor het kind? Die discussie barstte los toen bekend werd dat politica Sharon Dijksma (48) vijf maanden zwanger is. Sandra's moeder was ook eind 40 toen ze haar kreeg. "Ik ben heel trots dat ze dat allemaal heeft gedaan en aangedurfd."
Zeven kinderen hadden de ouders van Sandra al toen haar moeder op 47-jarige leeftijd opnieuw zwanger bleek. Haar oudste kind was toen 21, de jongste 9. Er was zelfs al een kleinkind. "De zwangerschap was zeker geen bewuste keuze", vertelt de 45-jarige Sandra. "Het was zelfs wel een shock voor mijn moeder. Ik weet dat er ook over is gepraat om de zwangerschap af te breken, maar haar broer zei: 'Dat trek jij niet.' En daar was ze het mee eens."
Kantje boord
De zwangerschap, en vooral de bevalling, was niet zonder risico. "Het was kantje boord. Tijdens de bevalling konden ze mijn hartje niet horen, waardoor ze met spoed naar het ziekenhuis is gebracht, waar ik met een keizersnede ben geboren. Ook was de nasleep van de bevalling fysiek zwaar voor haar."
Of haar ouders zich zorgen maakten over eventuele afwijkingen, weet Sandra niet. "Maar ik denk het wel. Mijn moeder zegt dat ze blij is dat het allemaal goed is gekomen. 'Je bent gelijk als ieder ander en gezond', zegt ze dan. Een meisje bij ons in de omgeving dat ook een oudere moeder had, had een beperking. Dus ze zal beseft hebben dat het niet vanzelfsprekend was dat ik gezond ben."
Anders willen
"Natuurlijk heb ik als kind weleens gedacht: ik zou willen dat mijn ouders jonger waren. Maar ieder kind denkt wel eens zoiets: ik wou dat ik in een ander gezin geboren was, ik wou dat ik meer broers en zussen had. In elk gezin heeft een kind wel iets wat hij of zij anders zou willen zien."
"Zo fantaseerde ik wel dat ik een tweelingzus had, iemand van mijn eigen leeftijd om mee te spelen. Maar ik herinner me vooral dat het heel leuk was thuis. Ik had veel broers en zussen die altijd met me wilden spelen, die me hielpen met huiswerk. Er was altijd genoeg reuring."
Jong van geest
Haar ouders bleven dankzij haar ook jong van geest, denkt Sandra. "Mijn moeder moest op haar 60ste nog naar de basisschool voor mij. Ik denk dat ze daardoor modern en open-minded bleef. Mijn ouders waren ook heel fit voor hun leeftijd. Ze hadden een boerderij, dus het werk ging door. Ook na hun 65ste. In die zin waren ze dus helemaal niet oud."
"En wat zegt leeftijd nu helemaal? Op de basisschool besefte ik dat mijn ouders ouder waren. Maar toen ging ik erop letten en zag ik ook jonge moeders die zich oud gedroegen. Dus ik heb het altijd wel gerelativeerd."
Oudere moeders
Vrouwen die in 2018 hun eerste kind kregen, waren gemiddeld 29,9 jaar oud. Dat blijkt uit cijfers van het CBS. Zo'n 7500 vrouwen in Nederland waren boven de 40 toen ze een kind kregen. 464 vrouwen waren ouder dan 45.
In de jaren 50 en 60 kwamen geboortes bij vrouwen boven de 40 veel vaker voor. In 1950 ging het om bijna 20.000 vrouwen die in op die leeftijd een levend geboren kind kregen in Nederland, in 1960 om zo'n 14.500. Daarna nam het aantal kinderen van 40-plussers snel af, tot zo'n 1900 in 1980. Sinds het begin van deze eeuw komt het weer vaker voor dat een vrouw na haar 40ste een kind krijgt.
Het aantal zwangerschappen onder 45-plussers laat eenzelfde curve zien.
Altijd opletten
Wel was er altijd het besef: er kan iets met mijn ouders gebeuren. "Ik ben me er altijd van bewust geweest dat ze er een keer niet meer zouden kunnen zijn, of mijn kinderen niet zouden zien opgroeien. Vanaf mijn 14de was ik de enige van het gezin die nog thuis woonde. Er woonde ook een tante bij ons. Die viel haar schouder uit de kom toen ze in de schuur was. Ik vond haar. Altijd was ik aan het opletten of er niets met ze gebeurde. Maar het waren taaie mensen."
Vijf jaar geleden overleed de vader van Sandra. Haar moeder is inmiddels 93. "Mijn kinderen van nu 9 en 11 hebben mijn vader nooit gekend zoals hij was, alleen maar ziek. Dat vind ik natuurlijk jammer. Ook konden mijn ouders nooit oppassen en leuke dingen met hen doen, dat was te zwaar."
Leuke gesprekken
Maar het levert ook leuke situaties op. "Generatiegenoten van mij hebben een oma die zo oud is als mijn moeder. Als ik vertel dat ik naar haar verjaardag ga, en zeg hoe oud ze is, dan zie je hen rekenen en daarna verbaasd kijken. Ook moet ik de familiebanden vaak uitleggen: ik heb een neefje dat ouder is dan ik, andere neefjes en nichtjes zijn maar een paar jaar jonger. Dat is bijzonder en zorgt altijd voor leuke gesprekken."
Over het nieuws van politica Sharon Dijksma zegt ze dan ook: "Ik wens haar veel geluk. Een zwangerschap is iets moois. De tijden zijn natuurlijk anders, in mijn jeugd waren er meer handjes om te helpen, maar het vindt wel een weg. Het komt altijd goed. Ik zie mijn oudere moeder echt als een rijkdom."