Oekraïense arbeiders in Westland uitgebuit: 'Verwerpelijk'
Oekraïners die in het Westland in kassen werken, worden uitgebuit. Dat blijkt uit documenten die de vakbond CNV in handen kreeg, en uit gesprekken van RTL Nieuws met Oekraïense werknemers. Bij tenminste één bedrijf heeft een groep werknemers te maken met wurgcontracten.
Vanwege de oorlog in Oekraïne zijn er de afgelopen maanden tenminste zestigduizend mensen naar Nederland gevlucht. Veel van hen zoeken nu werk, maar vanwege hun kwetsbare positie worden sommigen uitgebuit. Dat gebeurt nu bijvoorbeeld bij het Poolse uitzendbureau Janpol, dat Oekraïners uitzendt aan Westlandse kassen.
"Volstrekt immoreel en verwerpelijk", zegt Henry Stroek van vakbond CNV Vakmensen. Als voorbeeld noemt hij de contracten van een groep van dertig Oekraïense arbeidsmigranten die momenteel bij plantenkwekerij Vreugdenhil Bulbs & Plants in 's-Gravenzande (Westland) werken. "Er staat onder meer dat werknemers bij een overtreding van de regels gedeporteerd kunnen worden naar Oekraïne."
Boetes in arbeidscontracten
Oekraïense vluchtelingen kunnen bij uitzendbureau Janpol een contract tekenen om voor drie maanden bij een Nederlandse plantenkwekerij in de gemeente Westland te werken. In het contract staat dat Janpol tegen betaling de documenten van de werknemers in orde maakt, vervoer naar Nederland regelt en onderdak biedt.
Er staan ook meerdere boetebepalingen in het contract. Werknemers kunnen bijvoorbeeld een boete van vijfhonderd euro krijgen als ze met de Nederlandse plantenkwekerij contact opnemen over arbeidskwesties. Ook moeten werknemers twintig procent van hun maandsalaris inleveren als ze willen stoppen met werken vóór het einde van hun contract van drie maanden. Dus als Oekraïners dringend naar hun thuisland moeten, wordt een deel van het salaris ingehouden.
Legaal werken in Nederland
RTL Nieuws sprak meerdere vrouwen die bij Vreugdenhil Bulbs & Plants werken. Ze vluchtten vanuit Oekraïne naar Polen en wilden vervolgens legaal werk vinden. De vrouwen kwamen uit voor het Poolse uitzendbedrijf Janpol, en zeggen dat ze worden uitgebuit.
De vrouwen moesten allemaal verschillende bedragen betalen aan het uitzendbureau voor het regelen van documenten, en ze weten niet hoeveel ze netto betaald krijgen. "Er gaat een bedrag van ons salaris af voor belasting, maar ook voor ons onderdak en vervoer. Hoeveel dat is, weten we niet. Van mensen die al langer voor Janpol werken, horen we dat iedereen verschillende salarissen krijgt voor hetzelfde werk."
De vrouwen zijn al een maand in dienst, maar krijgen hun eerste loon pas rond 20 juni. Ze hebben nu bijna geen geld om eten en kleding te kopen.
'Maffiapraktijken'
CNV Vakmensen vindt dat er sprake is van een 'humanitaire noodsituatie' omdat de vrouwen weinig geld hebben en met niemand mogen praten over de bepalingen in hun contracten. "Ze hebben al onze gegevens, en we weten niet wat er met ons gebeurt als we kritiek hebben. Het zijn maffiapraktijken", zei één van de Oekraïense werknemers.
Volgens het Coördinatiecentrum tegen Mensenhandel (CoMensha) is er mogelijk zelfs sprake van mensenhandel, omdat de Nederlandse en Poolse werkgevers 'grof misbruik maken van andermans kwetsbare positie' en Oekraïners uitbuiten. Ina Hut, directeur van CoMensha, zegt dat 'deze werkgever heel goed weet dat ze volstrekt fout bezig zijn'.
Reacties van betrokken bedrijven
Vandaag reageerden Vreugdenhil Bulbs & Plants uit het Westland geschokt over berichten dat Oekraïense medewerkers bij hen worden uitgebuit. En ook het Poolse uitzendbureau Janpol heeft gereageerd. Hun reacties zijn hier te lezen.
Ben je of ken je een Oekraïner die misschien wordt uitgebuit, en wil je dat aankaarten? Dan kun je contact opnemen met Meike van Roosmalen (meike.van.roosmalen@rtl.nl).