Wekelijks thuiswerken bij collega met kanker: 'Voor mij was het goud'

"Werk en privé strikt gescheiden houden, daar ben ik niet zo van", is zo'n beetje het eerste dat Gloria aan RTL Nieuws vertelt. "Ik nodig collega's graag uit voor een etentje of een borrel bij mij thuis."

De Zoetermeerse is directeur binnen GGZ Breburg, een grote organisatie voor geestelijke gezondheidszorg in Brabant. Samen met Elke is Gloria als leidinggevende verantwoordelijk voor het onderdeel volwassenenzorg. Of, zoals ze dat zelf noemt: "We zijn een directeurssetje."

Onderdeel van gezin

Ze vormden dat setje nog geen jaar, toen de coronacrisis uitbrak. Tijdens de lockdowns maakten de twee vrouwen er een gewoonte van dat Elke vanuit Brabant wekelijks een dag bij Gloria in Zoetermeer kwam werken. "Mijn huis is daar een fijne plek voor. Ze bleef dan ook altijd eten, ze werd echt een beetje onderdeel van mijn gezin."

Elke leerde zo ook de man van Gloria goed kennen. Andere collega's ontmoetten hem trouwens ook: "Mijn man was Indisch. Hij maakte een keer voor het hele directieteam saté, dat hebben we zittend in onze tuin met z'n allen opgegeten."

Gloria moet in verleden tijd over haar man spreken. In mei 2021 ging hij voor slikklachten naar het ziekenhuis. Volkomen onverwacht bleek het helemaal mis. "Hij had slokdarmkanker. Twee weken later hoorden we dat het overal was uitgezaaid. Daarna heeft hij nog vijf weken geleefd, het ging heel snel allemaal."

Meer dan rouwende weduwe

Gloria kreeg in die periode veel steun van haar collega's. "Ze kenden mijn man. Als iets je mens-zijn compleet ontregelt, is het heel fijn om geen schot te hebben tussen de hokjes werk en privé. Dan krijg je meer support."

Net als een aantal andere collega's, was Elke in juni bij de begrafenis van Gloria's man. "Drie weken later ben ik weer aan het werk gegaan. Ik vond daarin afleiding, kon weer iets anders zijn dan alleen de rouwende weduwe. Werken, sporten, dat was mijn manier van coping. En dat werkte goed."

Negen maanden later, in maart vorig jaar, was daar opnieuw een enorme dreun. Gloria bleek nu zelf ziek te zijn, ze had borstkanker: "Ik heb een borstamputatie gehad, bestralingen en chemo's. Het hele traject."

'Geen vervanging alsjeblieft'

Ze vervolgt: "Mijn werk is een heel groot onderdeel van mijn leven, ik haal er veel plezier uit. Ik heb binnen de organisatie meteen aangegeven dat ik liever niet vervangen wilde worden tijdens mijn herstel. Dat ik graag wilde bekijken hoe we het ook tijdens mijn ziekte konden oplossen binnen het huidige directieteam."

En daar was Elke, die zei: "Als je dat wilt, kom ik ook nu wekelijks naar Zoetermeer." Zo gezegd, zo gedaan. Op donderdag waren er chemo's. De vrijdagen en zaterdagen waren dan 'niet echt heel goed'. Dus kwam Elke op woensdag.

"Samen deden we mee aan overleggen via Teams. We wandelden ook heel veel. Dat was goed voor mij, maar terwijl we liepen konden we ook samen nadenken over en reflecteren op dingen die speelden op het werk. Of afspraken van Elke voorbereiden."

Goud

Gloria vervolgt: "Soms was ik toch te beroerd. Dan lag ik op de bank en was Elke aan het werk."

Niet op een zijspoor belanden, iets kunnen blijven betekenen, op de hoogte blijven. De woensdagen leverden Gloria heel veel op. "Het was goud."

Niet alleen voor Gloria trouwens: "Elke gaf aan dat ze heel sterk het gevoel had dat we al die tijd toch samen de kar trokken. Dat het haar hielp te prioriteren, te zien waar ze haar tijd, aandacht en energie aan moest besteden."

Ook vanuit de organisatie werd positief gereageerd op de invulling van Gloria: "Ik hoorde terug: het voelt helemaal niet alsof je bent uitgevallen."

Een LinkedIn-post over haar verhaal, kreeg al ruim 4.500 likes en veel positieve reacties. En daar is Gloria blij om. Want met haar bericht wil ze heel graag Elke bedanken en in het zonnetje zetten, maar heeft ze ook een boodschap voor werkgevers: "Neem altijd het unieke verhaal van een zieke werknemer als uitgangspunt. Timmer niet alles direct dicht door bijvoorbeeld langdurig vervanging te regelen. Kijk steeds wat op dat moment kan, wees flexibel."

Prachtig voorbeeld

Die oproep ondersteunt dr. Margot Joosen volledig. Zij leidt bij Tranzo - wetenschappelijk centrum voor zorg en welzijn binnen Tilburg University - onderzoeken naar kanker en werk. "Werkgevers hebben vaak de neiging om te zeggen: wat heftig allemaal. Denk aan je herstel en blijf voorlopig maar thuis. Maar dat helpt niet altijd. Het is heel belangrijk om te kijken welke behoeften de medewerker zelf heeft."

Hou het open, praat veel met elkaar, is haar advies: "De LinkedIn-post van Gloria is in mijn netwerk echt opgevallen. Het is een heel mooi voorbeeld van wat er allemaal mogelijk is, prachtig."

Het Kenniscentrum Werk & Kanker biedt tips voor werkgevers, stipt Joosen aan. Want het kan 'best spannend' zijn om gesprekken te hebben met zieke medewerkers over hun wensen en behoeften. "Wat mag ik wel vragen en wat niet, kunnen werkgevers zich bijvoorbeeld afvragen."

Werk is veel meer dan geld verdienen, vervolgt de onderzoekster. "Het biedt structuur, geeft controle over het leven, draagt bij aan de kwaliteit ervan. Het is voor veel mensen deel van hun identiteit."

Je gaat toch niet werken?

En dat verandert niet radicaal door kanker, of een andere ziekte. "De een vindt het belangrijk om te blijven werken voor z'n sociale contacten, de ander wil zich graag waardevol blijven voelen, weer een ander wil blijven leren. Ziek zijn is een onzeker proces, waarin werken structuur kan geven."

Sommige vrienden van Gloria vonden het soms best wel gek allemaal, dat hele door willen werken van haar. "Je gaat je energie toch niet in je werk steken nu? Je moet aan je herstel denken! Dat kreeg ik wel te horen ja. Zo zijn wij denk ik geconditioneerd. Maar als je het mij vraagt, draagt werken juist enorm bij aan herstel. Geen drempel voelen om terug te komen – omdat je nooit weg was – is echt heel erg fijn."

Gloria hechtte veel waarde aan haar vaste thuiswerkdag met Elke. Op andere dagen was ze ook niet fulltime patiënt. Ze hield haar mail bij, deed online mee aan directievergaderingen. Maar alleen als ze zich goed genoeg voelde, altijd zonder druk of verplichtingen.

Onderzoeker Joosen zegt daarover: "Maatwerk is het allerbelangrijkste."

En dat betekent ook: niet invullen wat iemand die graag wil werken precies zou moeten doen in die uren. "Het moet energie opleveren voor de zieke werknemer, of plezier. Dus misschien juist wel niet: dat eenvoudige kopieerklusje doen. Misschien wil iemand juist wel bij de vergaderingen zijn waar altijd de creatieve ideeën ontstaan."

Veel grijs

De Nederlandse Federatie voor Kankerpatiëntenorganisaties (NFK) laat weten dat in gesprek blijven heel belangrijk is: "Sommige mensen zijn te ziek om te werken of willen rust en afstand van de werkvloer, voor een ander kan werk juist afleiding, zingeving of structuur bieden."

En ook als iemand in tegenstelling tot Gloria niet kan of wil werken, zit er nog steeds heel veel grijs tussen zwart en wit: "Sommige mensen vinden frequent bezoek van collega's fijn en helpend. Anderen zullen hier geen behoefte aan hebben, het fysiek of mentaal misschien te zwaar vinden. Zij vinden het prettiger om op vaste momenten en met een vaste persoon contact te hebben."