Verkenner Koolmees: grote winnaars verkiezingen D66 en CDA moeten 'positieve agenda' opstellen

De twee partijen moeten de komende drie weken samen proberen verder te komen met een aantal belangrijke onderwerpen. Welke andere partijen daar uiteindelijk bij aansluiten om tot de gewenste meerderheidscoalitie te komen, komt later pas aan de orde.

Twee grote winnaars

Koolmees zei dat uit zijn gesprekken van de afgelopen week is gebleken dat er brede steun lijkt om 'een coalitie te vormen met in ieder geval CDA en D66, de twee grootste winnaars van deze verkiezingen'. "Om tot een meerderheidscoalitie te komen zullen bij D66 en CDA in ieder geval twee partijen moeten aansluiten."

Koolmees noemt het 'de eerste stap in het verwerven van breed draagvlak' en zegt: "Ik ben blij dat D66 en CDA bereidheid hebben getoond om hiermee aan de slag te gaan. Dat vraagt van hen dat ze compromissen verkennen en op zoek gaan naar overeenstemmingen in plaats van verschillen en dat ze dat willen doen is te prijzen. In de agenda die ze gaan schrijven, zullen zij de contouren van het beleid opnemen dat zij voor zich zien in de komende kabinetsperiode en ook waarvan zij verwachten in beide Kamers tot een meerderheid te kunnen komen."

In de gesprekken bleek bij alle partijen brede steun te zijn om naar de VVD te kijken als extra partij om mee samen te werken. Andere veel genoemde potentiële partners zijn volgens Koolmees GroenLinks-PvdA en JA21.

D66 zou het liefst samenwerken met GroenLinks-PvdA, maar dat blijft de VVD uitsluiten. De liberalen blijven bij de blokkade die zij in de verkiezingscampagne al opwierpen en willen graag JA21 erbij in een coalitie. Bij die partij heeft D66 juist de nodige bedenkingen. Het CDA zegt open te staan voor samenwerking met alle grote partijen, behalve de PVV.

Tijdens de gesprekken tussen D66 en CDA komen de onderwerpen aan bod die tijdens de verkiezingscampagne de meeste aandacht kregen. Het ging bijvoorbeeld veel over wonen, migratie, stikstof en veiligheid. De twee middenpartijen wonnen allebei flink bij de verkiezingen. D66 werd de grootste partij en heeft daarom het initiatief gekregen in de kabinetsformatie.

Oproep tegen blokkades

Koolmees deed aan het einde van zijn toelichting nog een oproep aan partijen om over hun eigen schaduw te springen. Hij zei het begrijpelijk te vinden dat partijen kort na de verkiezingen en de campagne sterk zijn gericht op hun eigen standpunten en opvattingen, maar 'tegelijkertijd hebben de gekozenen in een vertegenwoordigende democratie de verantwoordelijkheid meer te doen dan de opvattingen van hun kiezers te verwoorden'.

"Zij dragen ook een verantwoordelijkheid voor het overkoepelende belang van Nederland en dat betekent samenwerken in Den Haag en daarbuiten, met medeoverheden, sociale partners, uitvoeringsorganisaties en het bedrijfsleven."