Tegenvaller voor kabinet: snelle invoer nieuwe stikstofnorm lijkt van de baan
Een gedroomde, snelle doorbraak voor de aanpak van de stikstofcrisis lijkt in rook op te gaan. Er moet een wonder gebeuren wil het demissionaire kabinet de rekenkundige ondergrens per januari invoeren. Dat vertellen ingewijden aan de politieke redactie van RTL Nieuws. Dat is een pijnlijke boodschap voor de BBB en landbouwminister Wiersma, die de invoering dit najaar groots aankondigden.
Onder de huidige omstandigheden is het niet mogelijk om de rekenkundige ondergrens per januari in te voeren, zo concluderen betrokkenen. Aan een groot deel van de voorwaarden is simpelweg nog niet voldaan.
De invoering van het nieuwe model ziet het demissionaire kabinet als de uitweg uit het stikstofmoeras. Door de uitstoot via een andere methode te meten, kan de stikstofnorm omhoog en moet ons land snel weer van het slot. Nu liggen tal van bouwprojecten stil en is een grote groep boeren, de PAS-melders, illegaal verklaard.
Voorwaarden uit zicht
De provincies gaan volgende week met demissionair landbouwminister Wiersma (BBB) in gesprek, maar achter de schermen hoor je dat het op meerdere punten misgaat. Dat draait om de voorwaarden die provincies hebben gesteld. Omdat zij het beleid gaan uitvoeren, moet het kabinet daar eerst aan voldoen. Daarom was het na de aankondiging al onzeker of invoering per 1 januari zou lukken.
Zo is de vrees dat de nieuwe methode leidt tot meer schade aan de natuur. Een andere rekenmethode betekent mogelijk meer stikstofneerslag, ook rondom kwetsbare natuurgebieden. Ook vrezen de provincies de komst van meer grote industriële vervuilers als zij plots veel meer mogen uitstoten.
De andere stikstofplannen van het kabinet zijn hierom cruciaal. Die moeten duidelijk leiden tot een meetbare stikstofreductie en meer natuurherstel, maar ook daar is grote twijfel over. "We zien die plannen nog niet", klinkt het. "Zolang de borging niet goed geregeld is, kan een rekenkundige ondergrens nu nog niet worden ingevoerd", zegt een andere betrokkene uit de provincie.
Juridische houdbaarheid
En dan zijn er nog grote zorgen over de juridische houdbaarheid. In het slechtste scenario wordt de ondergrens wel ingevoerd, maar houdt deze niet stand voor de rechter. Ook de Raad van State was daarom kritisch over het plan en noemde het 'kwetsbaar'.
De gevolgen van stikstof komen steeds dichterbij voor alle Nederlanders. Het kan grote invloed hebben op de bloemen en planten in je eigen buurt of achtertuin. Ecoloog Wieger Wamelink laat je in deze video vijf van deze zichtbare gevolgen zien:
"Als je dit pad bewandelt, heb je zekerheid nodig", benadrukt een ingewijde. Provincies vrezen namelijk dat zij moeten opdraaien voor compensatie, als bedrijven hierdoor in financiële problemen komen.
Om de juridische houdbaarheid te testen wil het kabinet de rekenkundige ondergrens daarom tegelijkertijd toetsen bij de rechter. Dat moet gebeuren in een lopende rechtszaak, maar ook dit is nog altijd niet gelukt, omdat zich nog geen goede kandidaat heeft gemeld. Boerenbedrijven zijn huiverig dat deze stap hun eigen zaak alleen maar zal schaden, zo zeggen betrokkenen.
Reactie ministerie
Een woordvoerder van het ministerie van LVVN laat in een reactie weten dat er aanvullende afspraken met de provincies worden gemaakt. "Er liggen nog een aantal ingewikkelde vraagstukken, maar we werken er hard aan en overleg met de provincies is in volle gang."
Het kabinet koerst volgens de woordvoerder nog altijd op invoering in januari. "Het kabinet kijkt voor het einde van het jaar of alle stappen die gezet moeten worden zijn gezet, en dus ook of invoering in januari daadwerkelijk mogelijk is. Daar kunnen we nu dus nog niet op vooruitlopen."
Nieuwe rekenkundige ondergrens
De hoeveelheid stikstof die neerdaalt op onze natuur wordt nu berekend met het rekeninstrument AERIUS. Dat is bepalend bij vergunningaanvragen en wordt gebruikt om te beoordelen of nieuwe plannen niet leiden tot extra schade aan kwetsbare natuur.
Er bestaat al langere tijd kritiek op het huidige AERIUS, omdat het werkt met modelberekeningen die niet nauwkeurig zouden zijn. De voorgestelde nieuwe rekenmethode moet preciezer zijn, en ontwikkelaars daarmee meer ruimte geven.
"Momenteel houden we ondernemers namelijk verantwoordelijk voor stikstofneerslag terwijl we die helemaal niet aan hen kunnen toerekenen, omdat het niet meetbaar is. Dat vindt het kabinet niet te verantwoorden.", aldus het ministerie.
