Zij willen geen kinderen vanwege het milieu: 'Het is egoïstisch'

Canadese onderzoekers becijferden in 2017 dat de auto wegdoen 2,4 ton CO2 per jaar scheelt, een plantaardig dieet 0,82 ton en zuinige lampen 0,10 ton. Maar ze vallen allemaal in het niet bij het krijgen van een kind minder: dat levert volgens datzelfde onderzoek namelijk een CO2-besparing op van 58,6 ton per jaar. Nu valt er van alles aan te merken op dit onderzoek (zie video), maar dat de aarde niet opknapt van overbevolking staat buiten kijf.

Naast vliegschaamte, vleesschaamte en allerlei andere soorten klimaatschaamte, is 'baarschaamte' daarom nu ook een ding: je schamen voor het feit dat je meer dan twee kinderen op de wereld hebt gezet. Saskia, Kaja en Mandy zijn die schaamte voor – ze beginnen helemaal niet aan kinderen.

'Het is beter voor de natuur als er minder mensen op de wereld leven'

Voor Saskia (39) is de impact op het klimaat een van de belangrijkste redenen om niet aan kinderen te beginnen.

"Ik ben opgegroeid met het idee dat een betere wereld begint bij jezelf. En alles wat we doen laat een stukje schade na. Kijk alleen al naar hoeveel afval we met z’n allen produceren. En al die huizen, en al die auto’s, en al die reisbewegingen. Als je dan ook nog eens nieuwe mensen op de wereld gaat zetten, wordt je footprint alleen maar groter. We putten de aarde meer en meer uit. Ik geloof dat het beter voor de natuur is als er minder mensen op de wereld leven.

Als ik dat zeg tegen vrienden die kinderen hebben, wordt daar niet altijd even enthousiast op gereageerd. Als vrienden hun eerste kind krijgen ben ik blij voor ze, bij de tweede ook nog, maar bij de derde feliciteer ik ze niet eens meer. Dan denk ik: zie je niet welke impact dat heeft? Mensen spreken mij aan op het feit dat ik jaarlijks vlieg, maar zien niet in dat drie kinderen hebben veel erger is."

Huis vol zonnepanelen

"Ja, mijn vriend en ik eten nog een beetje vlees en we vliegen. Maar we zijn er wel heel bewust aan het minderen. We halen ons vlees bij voorkeur bij de boer om de hoek en kiezen zoveel mogelijk voor producten uit het seizoen en onze moestuin. Verder ligt ons huis vol zonnepanelen, gaan we volgend jaar maximaal isoleren en zijn we heel strikt in ons watergebruik. We hebben een vrij groot huis, maar verhuren bijna de helft omdat we die ruimte niet nodig hebben. En als ik een vliegreis maak, reis ik ter plaatse zoveel mogelijk over land. Maar het belangrijkste: we blijven kinderloos."

"Met deze denkwijze maak je jezelf over het algemeen niet populair. We hebben gelukkig ook wel vrienden die er hetzelfde over denken, of die één kind wel genoeg vinden.

Het scheelt dat wij beiden nooit een kinderwens hebben gehad. Ik vind kinderen ook niet zo leuk, ben heel onhandig met ze. We geven de voorkeur aan ons leven samen, in plaats van onze footprint verder te vergroten met het hebben van kinderen. Mijn beide ouders leven niet meer, dus ik stel hen niet teleur met het feit dat er geen kleinkinderen komen. Mijn moeder was daar sowieso altijd al heel rationeel in."

'Hou het bij één of twee'

"Mensen zeggen tegen me: 'Maar wie komt jou dan opzoeken als je straks oud bent?' Het is wel heel egoïstisch als je om die reden aan kinderen begint, zeg. Ik heb er alle begrip voor dat mensen zich willen voortplanten – dat is een natuurlijke drang, je ziet het bij alle levende organismen – maar hou het dan gewoon bij één of twee. Het kan allemaal wat bewuster. De overheid mag het wat mij betreft ook wat minder aantrekkelijk maken om kinderen te krijgen, bijvoorbeeld door de kinderbijslag te beperken tot één of twee kinderen."

'Een kind is veel schadelijker voor de planeet dan af en toe vlees eten of vliegen'

Kaja (24) wil geen kinderen. Nu niet en later niet. De reden: ze wil niet verantwoordelijk zijn voor de gevolgen die het heeft voor de aarde.

"Ik heb lang gedacht dat ik misschien één of twee kinderen wilde, maar hoe meer mensen ik leerde kennen die net als ik veel met het milieu bezig zijn, hoe meer ik begon in te zien hoeveel het de aarde kost wanneer je een kind hebt. Sinds een paar jaar weet ik zeker dat ik ze niet wil. Ik wil niet verantwoordelijk zijn voor de gevolgen die het heeft voor de aarde. Dat zou me een naar gevoel geven. Ik zou het wel leuk vinden om voor iemand te zorgen, maar dat kan ook als pleeg- of adoptieouder. Ik hoef geen eigen kind groot te brengen dat later gaat vliegen, dieren gaat eten of nieuwe meubels gaat kopen.

Het is nooit een leuk onderwerp om het over te hebben met vrienden die er anders in staan of al kinderen hebben. Ze voelen zich soms aangevallen als ik uitleg waarom ik zelf geen kinderen wil. Maar er zijn er ook die het goed begrijpen. Mijn vriend denkt er gelukkig hetzelfde over als ik. Hij wilde eerst wel kinderen, maar is veel meer met het milieu bezig sinds hij mij kent. Nu zou hij het prima vinden om geen vader te worden. Mijn moeder vroeg me voorheen vaak wanneer ze een kleinkind kon verwachten, maar inmiddels accepteert ze mijn leefwijze."

"Natuurlijk, er zullen altijd kinderen zijn, ik heb niet de illusie dat ik ervoor kan zorgen dat niemand meer kinderen neemt. Maar is het nodig om vier kinderen te hebben? Als je bezig bent met het klimaat, zou je beter moeten weten. Een kind nemen is veel schadelijker voor de planeet dan af en toe vlees eten of vliegen.

Zelf heb ik al drie jaar niet gevlogen en dat wil ik de komende vijf of tien jaar voortzetten. Mocht ik ooit nog gaan vliegen, dan zou ik gelijk maandenlang wegblijven, anders zou ik het onverantwoord vinden. Ik ben veganist, koop al jaren alles bij de kringloopwinkel en scheid mijn afval natuurlijk. Zelfs mijn katten eten vegan. Ik zorg voor zo min mogelijk belasting voor onze planeet. Dan zou het wel heel hypocriet zijn als ik kinderen op de planeet zou zetten, toch?"

'Vaak weggezet als kinderhater'

Mandy (41, niet haar echte naam), kijkt vol verbazing toe hoe 'zogenaamd groene types' meer dan twee kinderen krijgen. 

"De reden dat ik alleen anoniem mijn verhaal wil doen, is dat je tegenwoordig al snel wordt weggezet als kinderhater als je zegt dat je geen kinderen wilt. Niet iedereen heeft er begrip voor, in mijn ogen is het een taboe-onderwerp. Inmiddels ben ik de 40 gepasseerd, dus er wordt me niet meer zo vaak gevraagd naar mijn kinderwens. Dat scheelt."

"Ik merk dat in mijn omgeving het milieu niet als overweging wordt meegenomen bij het wel of niet krijgen van een derde kind. Terwijl ik denk: je wilt toch een goede wereld houden voor je andere twee kinderen? Is het dan wel zo slim? Ik maak ze er meestal op attent, maar dat wordt me zelden in dank afgenomen. Ik ben geen drammer hoor, ik vraag het vaak gewoon één keer, uit nieuwsgierigheid. Goh, heb je daar al over nagedacht? Hoe zie je het voor je?"

'Bij dieren zouden we spreken van een plaag'

"Ik heb er wel een mening over, met name als het over zogenaamd groene types gaat. Ik ken mensen die actief zijn binnen GroenLinks, maar dan toch een derde kind krijgen. Hoe serieus ben je dan nog te nemen, als je het belangrijkste wat je voor het milieu kunt doen dan net weer niet doet?

We kunnen praten over vegetariër worden, over minder vliegen, maar mensen durven het in mijn ervaring nooit te hebben over overbevolking en wat dat voor gevolgen heeft voor het milieu. Terwijl: als er een diersoort was die hetzelfde zou doen met de aarde als wat wij nu doen, zouden we spreken van een plaag. Maar toen het 5 voor 12 was wilde niemand luisteren, en nu het 1 voor 12 is nog steeds niet."

"Als je meer dan twee kinderen op de wereld zet, vind ik dat egoïstisch. Aan de ene kant betekenen kinderen een extra belasting voor het milieu, aan de andere kant: wat voor toekomst geef je je kind eigenlijk in deze onzekere wereld? Dat is ook iets om over na te denken. Een kind heeft er niet voor gekozen om geboren te worden, maar hij of zij komt wel terecht in een wereld waar de harmonie zoek is.

Mensen zien het als het grootste goed dat je je mag voortplanten, het wordt bijna van je verwacht. Mijn vriend wil gelukkig ook geen kinderen. Het milieu-argument speelt voor hem minder; hij vindt kinderen vooral een beperking van je vrijheid. Het hebben van kinderen is zeker niet zaligmakend, dat heb ik van huis uit ook zo meegekregen. Dat heeft mij zeker geholpen om mijn eigen pad te kiezen."