Poetins spierballentaal toont zijn zwakte: 'Dit laat zien dat het helemaal niet volgens plan gaat'
De 'gedeeltelijke mobilisatie' die de Russische president Vladimir Poetin vanmorgen heeft afgekondigd is een teken dat Rusland het momenteel moeilijk heeft in Oekraïne, zeggen experts. "Poetins positie staat in eigen land zo langzamerhand ter discussie."
Door de 'gedeeltelijke mobilisatie' hoopt Rusland zo'n 300.000 reservisten naar het front in Oekraïne te sturen, verklaarde defensieminister Sergej Sjojgoe na afloop van Poetins toespraak. Reservisten zijn mensen die zich parttime inzetten voor een leger, naast hun baan of studie, en kunnen in principe op ieder moment worden opgeroepen.
Volgens Poetin gaat het vooral om reservisten 'met ervaring' op militair gebied, zo zei hij vanochtend tijdens zijn speech. Daarin beschuldigde hij westerse landen dat zij 'Rusland willen vernietigen' en het Oekraïense volk 'tot kanonnenvoer' hebben gemaakt. "Ons doel is om de Donbas te bevrijden", aldus de Russische president, die zei dat de mobilisatie vandaag zal beginnen en het decreet daarvoor al is ondertekend.
Volgens RTL Nieuws-correspondent Olaf Koens zet Poetin het verhaal met zijn speech compleet op zijn kop:
"Dit is Ruslands antwoord op het succesvolle tegenoffensief van Oekraïne", zegt Rusland-correspondent Eva Hartog. "Poetin probeert kracht uit te stralen. Hij trekt een grens en dreigt met nucleaire wapens als het Westen die grens niet respecteert. Volgens hem is het geen bluf."
Maar tegelijkertijd legt zijn toespraak juist ook Ruslands zwakke positie bloot, zegt Hartog. "Het beeld dat 'alles volgens plan gaat' dat het Kremlin al maandenlang volhoudt, lijkt uit elkaar te spatten. Er wordt duidelijk geïmproviseerd. En de stille belofte dat het Russen zelf op geen enkele manier zou raken, verbreekt hij ook met de invoering van een gedeeltelijke mobilisatie."
Vanuit Rusland zelf klonk de laatste tijd steeds vaker de oproep om meer Russen naar het front te sturen. Dit lijkt ingegeven door de successen die het Oekraïense leger de laatste weken boekt. Zo werden duizenden vierkante kilometers aan grondgebied heroverd op de Russen, onder meer in de noordoostelijke regio Charkov en rondom de zuidelijke stad Cherson.
"Poetin stond onder grote druk vanuit eigen kring om deze stap te zetten en het verlies van de afgelopen weken weer goed te maken", zegt militair deskundige Peter Wijninga van het Haags Centrum voor Strategische Studies (HCSS). "Met name Russische ultranationalisten drongen hierop aan. Zij hebben behoorlijk wat kritiek geuit op de voortgang in Oekraïne. Poetins positie staat in eigen land zo langzamerhand ter discussie. Hij geeft er dus aan toe, want als er één ding is dat hem gaande houdt, dan is het zijn wens om aan de macht te blijven."
Bekijk hier fragmenten uit de toespraak van Poetin:
Het is nu afwachten welk effect Poetins besluit heeft op de voortgang van de oorlog. Volgens Wijninga is het numerieke verschil wel duidelijk door de aanvulling van honderdduizenden Russische reservisten, maar zegt dit niet per se iets over het moreel. "Het gaat om mensen die min of meer militaire ervaring hebben. Het is de vraag of zij allemaal staan te trappelen om naar Oekraïne te vertrekken en hun nek willen uitsteken voor iets waar ze misschien niet in geloven."
Volgens defensiespecialist Dick Zandee van Instituut Clingendael heeft Rusland de aanvulling met reservisten vooral nodig om het ruim duizend kilometer lange front in Oekraïne te kunnen blijven verdedigen. "Dit besluit duidt erop dat ze de zwakke punten in hun linies willen dichten. De Russen zijn vreselijk bang dat het Oekraïense leger nieuwe onverwachte aanvallen zullen plegen, zoals de laatste tijd is gebeurd."
Hij noemt 300.000 reservisten een ‘substantieel’ aantal, maar benadrukt nogmaals hoe groot het oorlogsgebied is. Bovendien is onduidelijk hoeveel man er momenteel nog vecht aan Russische zijde, zegt Zandee. "We weten dat het Russische leger begon met 120.000 tot 150.000 militairen. Een deel daarvan is gewond, gedood of krijgsgevangen genomen. De afgelopen tijd zijn er vrijwilligers en huurlingen van Wagner bijgekomen, maar ook die exacte aantallen kennen we niet. De sterkte van de Russische strijdkrachten is daarmee niet vast te stellen."
Reactie Oekraïne
De gedeeltelijke militaire mobilisatie laat zien dat de oorlog in Oekraïne voor Rusland niet volgens plan gaat. Dat schrijft de adviseur van president Zelenski, Michailo Podoljak op Twitter. Hij wijst er in zijn tweet op dat de 'driedaagse oorlog' die Poetin in februari aankondigde vandaag de 210e dag is ingegaan. "Alles gaat nog steeds volgens plan, toch? Het leven heeft een geweldig gevoel voor humor", aldus Podoljak.