Kabinet beperkt export van chipmachines ASML naar China
Het kabinet legt de export van bepaalde machines van chipmachinemaker ASML in Veldhoven naar China aan banden. Minister Liesje Schreinemacher van Buitenlandse Handel laat dat aan de Tweede Kamer weten. De maatregel is volgens haar nodig voor de '(inter)nationale veiligheid'.
De stap van het kabinet betekent dat ASML toestemming van het kabinet moet vragen voor export van deze meest geavanceerde DUV-machines. DUV staat voor Deep Ultra Violet. Oudere versies van deze machine mogen nog wel gewoon worden uitgevoerd naar China.
Gevoelige chiptechnologie
Volgens een verklaring van Schreinemacher worden er 'aanvullende nationale exportcontrole maatregelen' getroffen. Die 'betreffen zeer specifieke technologieën in de productiecyclus van halfgeleiders waarop Nederland een unieke en leidende positie heeft, zoals de meest geavanceerde Deep Ultra Violet (DUV) immersie lithografie en depositie', schrijft de minister.
Eind januari lekte al uit dat Nederland, de Verenigde Staten en Japan een akkoord hadden bereikt over exportbeperking van chiptechnologie naar China. Washington beperkte de eigen export van chiptechnologie naar China al eerder. De Amerikanen keken ook naar Nederland, omdat ASML wereldwijd voorop loopt met de ontwikkeling van chipmachines.
De Amerikanen willen nadrukkelijk de technologische opmars van China afremmen, uit vrees dat het Chinese leger er op termijn van profiteert. Dat zien de Amerikanen als een bedreiging voor de vrije westerse democratische wereld, en daarmee dus ook voor Nederland. ASML is in dat geopolitieke spel een speelbal geworden. Met groeiende kennis van de Nederlandse technologie kan China zijn technologische positie in de wereld versterken.
Het kabinet wil proberen de regeling voor de exportbeperking nog voor de zomer rond te hebben.
ASML zelf verwacht dat het nog wel enige tijd zal duren voordat de wet- en regelgeving echt van kracht zal zijn. In een reactie meldt het bedrijf dat het een exportvergunning zal aanvragen voor de verzending van de DUV-systemen. Zoals al eerder gemeld bij de publicatie van de jaarcijfers over 2022, verwacht ASML niet dat de beperkingen een groot effect zullen hebben op de financiële resultaten.
'Strijd tussen VS en China'
"Dit heeft alles te maken met de strijd tussen de Verenigde Staten en China. De Verenigde Staten probeert te voorkomen dat China meer voorsprong krijgt. Dat wil het land bereiken door de export van technologie naar China te beperken en dat is ook aan Den Haag gevraagd", zegt politiek verslaggever Fons Lambie. "Nederland gaat niet zo ver als de Verenigde Staten, maar kiest er nu wel voor om meer beperkingen op te leggen."
China heeft nog niet gereageerd. "Reken maar dat ze daar niet blij zijn" zegt Lambie. "Want Den Haag kiest hier toch gedeeltelijk de koers van Washington. Nederland probeert nu ook andere Europese landen mee te krijgen."
Eerder werd bekend dat oudere Nederlandse chips worden misbruikt voor Iraanse drones. Die worden door de Russen gebruikt om Oekraïne te bombarderen.
Defensie tegen export
Ook het Nederlandse ministerie van Defensie ziet risico's. "De kans dat een NAVO-lidstaat zich in de toekomst moet verdedigen tegen hoogwaardige zelfstandig geproduceerde wapensystemen wordt bij export van EUV-machines aanzienlijk groter", schreef Defensie in september 2020 in een openbaar gemaakte nota aan het ministerie van Buitenlandse Zaken.
De technologie van ASML zou de ontwikkeling van 'onbemande en autonome' wapensystemen kunnen versnellen. Defensie is daarom uit 'militaire en veiligheidsbelangen' tegen een exportvergunning voor ASML als het gaat om EUV-machines, staat in de nota.