Splitsen bedrijven is in de mode, wat zit daar achter?
De Amerikaanse beursicoon General Electric hakt zich in drieën, Ahold wil Bol.com naar de beurs brengen en beleggers willen dat Shell zich in twee splitst. Waarom is er ineens zo veel nieuws over het opsplitsen van bedrijven?
Je hoort vaak over het samengaan van bedrijven, door overnames of fusies, maar het omgekeerde gebeurt ook. Beursfondsen gaan dan verder met maar één of twee activiteiten. De rest verkopen ze dan, of brengen ze apart naar de beurs. Ze worden dus kleiner.
Dat gebeurt de laatste tijd vaker, zoals onlangs bij General Electric. Begin deze eeuw was dit conglomeraat nog het meest waardevolle bedrijf op de beurs, nu wil het zich opdelen in drie afzonderlijke bedrijven.
Ook in Nederland splitsen bedrijven zich op. Zo wil DSM alleen verder met de activiteiten die zich richten op voeding en gezondheid. De tak die onder meer sterke vezels maakt wordt mogelijk verkocht.
Philips en Ahold Delhaize
Eerder besloot Philips zich te focussen op het bouwen van medische apparaten. Dat is een heel verschil met het enorme conglomeraat dat het ooit was, dat onder andere gloeilampen, televisies, computers, chips en telefooncentrales maakte.
En afgelopen week nog maakte Ahold Delhaize bekend een deel van de aandelen van Bol.com op de beurs te willen verkopen.
Golfbeweging
"Het is een golfbeweging, soms zijn er meer afsplitsingen, later nemen bedrijven juist weer meer over", zegt Ralph Wessels, hoofd beleggingsstrategie bij ABN Amro. In de jaren '70 en '80 waren conglomeraten, die op veel terreinen actief waren, in de mode en nu juist niet meer, vult RTL Z-beurscommentator Durk Veenstra aan.
Dat bedrijven nu onderdelen afsplitsen, kan er toe leiden dat deze later weer met andere samenklonteren, denkt Wessels. Zo is er volgens hem een kans dat Bol.com en Coolblue op termijn samengaan om tegenwicht te kunnen bieden aan Amazon.
Synergievoordelen
Het idee achter een conglomeraat is dat als het niet goed gaat in de ene sector, je dat met de prestaties van activiteiten in andere sectoren kunt opvangen, zegt hij. "Maar als je je focust, dan kun je efficiënter werken", aldus Wessels.
"Vanuit het oogpunt van de onderneming zelf is het niet altijd wenselijk om op te splitsen."
Als je meerdere divisies hebt, die bepaalde kostenposten kunnen delen - zogeheten synergievoordelen - dan kan het zijn dat de som van deze delen bij elkaar meer waard zijn dan de delen afzonderlijk.
Als die synergievoordelen er níet zijn, dan zijn de individuele bedrijven juist meer waard dan als ze bij elkaar in één concern zitten, legt hij uit.
Beleggers willen die waarde die in zo'n conglomeraat zit, maar die er nu niet uit komt, incasseren door het op te breken.
Investeren in delen die goed draaien
Managers zitten er overigens niet altijd op te wachten om hun bedrijf op te splitsen, aldus Wessels. Als je de ceo van een groter bedrijf bent dan heb je immers meer aanzien en mogelijk kun je een hoger salaris vragen.
Maar er zit wel ratio in de gedachte om op te splitsen, denkt hij. Zo splitsen bedrijven zich vaker op als er sprake is van hele duidelijke trends, waar je als bedrijf op in kunt springen, zoals duurzaamheid of vergrijzing, zegt hij.
Philips bijvoorbeeld ziet het meeste brood in medische apparaten. "Je kunt als bedrijf beter je geld investeren in delen waarvan je denkt dat ze het veel beter gaan doen."
Niet overal goed in
"Je kunt niet overal in domineren, de aandacht van het management is beperkt", vult professor Henk Volberda, hoogleraar strategie & innovatie aan de Universiteit van Amsterdam, aan.
"Als bedrijven op verschillende terreinen actief zijn, dan worden ze een soort investeringsmaatschappij, waarbij het management investeert in de verschillende divisies", legt hij uit.
En daar hebben aandeelhouders volgens hem een hekel aan, want dan draaien de winstgevende onderdelen op voor de verliesgevende divisies. "Ze willen duidelijkheid waarin ze beleggen en ze willen niet dat het management beslist waar het geld naar toe gaat", aldus Volberda.
'Alleen geld telt'
"Aandeelhouders zitten er anders in dan het management. Het interesseert hen niet of Philips of General Electric over honderd jaar nog bestaan, ze zijn alleen geïnteresseerd in rendement", aldus Volberda.
"Vanuit het oogpunt van de onderneming zelf is het niet altijd wenselijk om op te splitsen. Zo kan het voor Shell wél aantrekkelijk zijn om de opbrengsten van olie en gas te investeren in hernieuwbare energie, in plaats van te splitsen, zoals de activistische aandeelhouder Third Point wil", aldus de hoogleraar.
Oude vs. nieuwe economie
Het valt op dat het bedrijven uit de 'oude economie' zijn die opsplitsen, zegt Volberda. "Alles dat ondernemingen uit de 'nieuwe economie', zoals Amazon en Alphabet, nu aanraken, verandert in goud. Zo is Amazon nu ook met clouddiensten heel succesvol. Maar als het gevestigde bedrijven worden en met meer concurrentie op alle terreinen krijgen te maken, dan zullen ook zij wellicht ooit worden opgesplitst."
Er is volgens Volberda een groot verschil waardoor techbedrijven misschien minder snel zullen splitsen dan de conglomeraten die dat nu doen of al deden.
Klantenbinding
Hij neemt Philips als voorbeeld, toen de inmiddels zelfstandige lampendivisie Signify nog onderdeel was van het bedrijf. Klanten die een lamp kochten, schaften niet automatisch ook medische apparaten van Philips aan, legt Volberda uit.
Techbedrijven zijn juist gespecialiseerd om gebruikers aan zich te binden met verschillende diensten door het koppelen van data. Wie eenmaal een Apple-telefoon heeft, is al snel geneigd om ook bijpassende oordopjes, streaming- en clouddiensten bij het bedrijf te nemen, want dat is wel zo makkelijk.