Liza werd 'een zombie' en suïcidaal na de geboorte van baby Jens: 'Ik was op'

Heb jij vragen over zelfdoding?

Stichting 113: bel 113 of 0800-0113 (gratis), of anoniem via de chat op de website 113.nl 

24 uur per dag bereikbaar, 7 dagen per week 

Nog steeds emotioneert het Liza soms als ze praat over haar bevalling en de periode die erop volgde. Oudste zoon Jens wordt in januari 6 jaar en met Liza gaat het goed, écht, maar de postnatale depressie heeft erin gehakt. "Ik kan me nu bijna niet meer voorstellen hoe ik me toen voelde."

Het begon allemaal met de bevalling. Die was best meegevallen, hield ze zichzelf voor, maar later bleek die wel degelijk traumatisch voor haar te zijn geweest. De ontsluiting die maar niet wilde vorderen, de placentarest die op de operatiekamer verwijderd moest worden en vooral vlak daarna, toen ze moederziel alleen op de Medium Care lag en totaal in paniek raakte omdat ze er veel langer lag dan haar was toegezegd.

"Ik had een bevalling van 25 uur achter de rug, mijn onderlijf was volledig verlamd vanwege de ruggenprik en ik lag daar in een donkere kamer zonder hulpknop. Hoe hard ik ook riep, niemand reageerde. Ik kon alleen maar denken: er is iets met mijn baby, daarom komen ze niet. De vreselijkste scenario’s gingen door mijn hoofd. Het heeft feitelijk maar een half uurtje geduurd, maar als ik eraan terugdenk raakt dat me nog steeds."

Enorm slaaptekort

Eenmaal thuis blijven de kraamtranen uit. Achteraf een teken aan de wand, denkt ze. "Vanaf het moment van de bevalling heb ik constant in de zorg- en regelmodus gestaan. Ik werkte als een robot mijn taakjes af zonder stil te staan bij hoe ik me voelde." Vriend Menno moest na twee dagen alweer werken, waarna zij er 40 uur per week alleen voor stond met baby Jens.

"Menno hielp waar mogelijk, maar ik vond dat ik alles zelf moest doen. Hij moest immers werken, ik wilde hem niet te veel belasten. Dus was ik degene die er ’s nachts uit ging om te voeden en te verschonen. Overdag slapen als Jens sliep vond ik onzin; dan had ik eindelijk tijd voor alle dingen die er in huis moesten gebeuren. Zo bouwde ik een enorm slaaptekort op. Ik bewoog me als een zombie door de dag, verdoofd en afwezig."

Ze herinnert zich nog een moment in het ziekenhuis, toen ze zes weken na de bevalling op controle moest komen. "Mijn naam was kennelijk al drie keer omgeroepen voordat ik het merkte. Ik was er gewoon helemaal niet bij met mijn hoofd. Ik leefde in een waas."

Pure wanhoop

Ondertussen doemen steeds vaker sombere gedachten in haar hoofd op. "Het begon ermee dat ik me afvroeg of ik er wel goed aan had gedaan om moeder te worden, en het ging van kwaad tot erger. Ik wilde de perfecte moeder zijn en faalde daar voor mijn gevoel keer op keer in. Jens was allesbehalve een huilbaby, maar ik kon radeloos worden als ik hem eens niet stil kon krijgen."

"Ook als hij niet huilde hoorde ik hem huilen. Soms dacht ik: ik duw een kussen op je hoofd, ik trek het niet meer. Ik fantaseerde ook over hem van de trap afgooien, of uit het raam. Met name dat laatste. Het was niet dat ik hem écht iets wilde aandoen, het was gewoon pure wanhoop. Ik was op."

Haar omgeving heeft er geen idee van. "Nee, dat deelde ik met niemand, ik keek wel uit. Straks zou de Kinderbescherming op de stoep staan om me mijn kind af te nemen." Maar dat het niet heel lekker met Liza ging, bleef niet helemaal onopgemerkt. Toen ze na haar zwangerschapsverlof weer aan het werk ging, als verpleegkundige in de psychiatrie, ging dat niet lang goed.

"Ik was zo’n vier weken aan het werk toen mijn favoriete collega bij een bijeenkomst meedeelde dat ze een andere baan had gevonden. Dat was voor mij de druppel. Ik barstte midden in die drukke bijeenkomst keihard in tranen uit en heb daarna nog uren zitten huilen op een bankje op het terrein."

Suïcidaal

Vanaf dat moment komt ze thuis te zitten. Via een POH-GGZ, een geestelijke praktijkondersteuner bij de huisarts, komt ze terecht bij een mamacoach. Die legt de vinger precies op de zere plek. "Ze deed me inzien hoe slecht het werkelijk met me ging. Aan de ene kant was dat goed, aan de andere kant deed het me nog dieper zinken. Ik werd suïcidaal."

Het dieptepunt is de avond waarop ze levendig voor zich ziet hoe ze de autosleutels uit het bakje beneden pakt, de auto instapt en zichzelf op hoge snelheid tegen een boom aan rijdt. "Ik heb mijn vriend op het hart gedrukt me in huis te houden en ben de volgende dag meteen naar de huisarts gegaan."

Heb jij vragen over zelfdoding?

Stichting 113: bel 113 of 0800-0113 (gratis), of anoniem via de chat op de website 113.nl 

24 uur per dag bereikbaar, 7 dagen per week 

Pas daar, een half jaar na de geboorte van Jens, valt het kwartje: Liza heeft een postnatale depressie. "Ik had daar geen moment aan gedacht, terwijl ik zelf nota bene in de psychiatrie werk. Het was een blinde vlek. Ik had niet meer de breincapaciteit om dat te kunnen bedenken."

De diagnose is confronterend, maar ook een opluchting. "Er kwam eindelijk een sprankje licht in die donkere tunnel die alsmaar zwarter werd. Er was hoop op beterschap, want van een depressie kun je herstellen."

Met antidepressiva en therapie kwam ze er langzaam maar zeker weer bovenop. "EMDR heeft me in de eerste plaats heel erg geholpen. Dat is het startpunt geweest van mijn herstel. Op eigen initiatief ben ik ook begonnen met mindfulnesstraining, waar ik leerde wat meer afstand te nemen van de gedachten die de hele dag door mijn hoofd spookten.

Met een psycholoog heb ik veel gepraat over mijn enorme perfectionisme en controledrang, die een rol hebben gespeeld in het ontstaan van mijn depressie. Ik heb die in de jaren daarna stap voor stap kunnen loslaten. Ik durf nu om hulp te vragen en kan het accepteren als de handdoeken een keer niet op mijn manier worden opgevouwen."

Tweede zoontje

De komst van tweede zoon Gijs, drie jaar geleden, werkte ook helend. "Bij hem ging alles anders dan bij Jens. Ik ben helemaal op eigen kracht thuis bevallen in een bevalbad met een doula aan mijn zijde en heb bij voorbaat al een heel plan gemaakt voor wat ik nodig zou hebben in het geval er iets mis zou gaan. Uiteindelijk moest ik wel weer naar het ziekenhuis omdat de placenta niet volledig kwam, maar deze keer waren Gijs, Menno en de doula bij me toen ik bijkwam uit de narcose. Het was een compleet andere ervaring dan die eerste keer."

Liza besloot een boek te schrijven over haar ervaringen, om het taboe dat er volgens haar nog steeds rust op postnatale depressie te doorbreken. "Zo’n 10 procent van de pas bevallen vrouwen in Nederland krijgt een postnatale depressie. Dat zijn er jaarlijks zo’n 18.000. Maar je hoort en leest er bijna nooit over. En als het er al over gaat, gaat het zelden over de beleving en wat iemand daadwerkelijk ervaart in zo’n depressie. Daarom voelde ik me bijna verplicht om mijn verhaal te delen. Ik denk dat het veel vrouwen herkenning en steun kan bieden."

"Ook als je geen depressie hebt gehad, maar het moederschap heel anders ervaart dan je van tevoren had gedacht. Als ik maar één iemand ermee kan helpen, vind ik het al de moeite waard. Ik dacht ook dat het nooit meer beter zou worden, dat ik maar beter geen moeder meer kon zijn. Maar die gedachten komen me nu absurd voor. Het wordt beter, echt."

Superperfectionistische controlfreak

Hoe moeilijk het ook was, in zekere zin is Liza’s postnatale depressie het beste geschenk ooit gebleken, zegt ze. "Laat ik vooropstellen: ik gun het niemand. Maar mij heeft het uiteindelijk wakker geschud. Ik ben jarenlang een superperfectionistische controlfreak geweest die altijd voor iedereen klaarstond en zichzelf compleet voorbijliep, en dat was ik nu nog geweest als ik die depressie niet had gehad. Dus dat ik daar nu grotendeels vanaf ben, zie ik als een cadeau. Ik ben relaxter en gelukkiger dan ooit."

Kind, ik hou niet van jou, het boek dat Liza in eigen beheer uitgaf, is nu te koop. Van ieder verkocht boek gaat 2 euro naar de stichting MommaLuv, die zich inzet om baby’s in ontwikkelingslanden een betere start te geven.