Zij schrapten vlees en zuivel uit hun dieet: 'We kunnen prima overleven'

"Op mijn werk werd ik als een soort exoot gezien"

Daphne Blankestijn (55) was al sinds haar jeugd vegetariër en leeft sinds vijf jaar volledig plantaardig.

"Mijn moeder was altijd van de gezonde voeding. Ze ging speciaal naar een biologisch bakkertje om natuurbrood te halen. Superlekker vond ik dat als kind. We gingen steeds vaker vegetarisch eten, tot we op een gegeven moment helemaal geen vlees meer aten. Ik vond dat toen vanzelfsprekend; ik had al het besef dat het gek was om dieren te eten, terwijl ik die juist zo lief en leuk vond. 

Het was in die tijd nog wel een uitdaging om vegetarisch te eten. Restaurants waren er bijvoorbeeld niet op ingericht; daar kreeg je standaard een omelet met champignons. In de supermarkt had je ook nog niet het enorme aanbod aan vleesvervangers dat je nu hebt. Tofu of een Javaanse schijf, dat was de keuze zo’n beetje." 

"Toch ben ik jarenlang vegetarisch en biologisch blijven eten, ook nadat ik uit huis was gegaan. Na het zien van de Netflix-documentaire The Game Changers (waarin een UFC-vechter onderzoekt wat het beste dieet is voor de gezondheid en het prestatievermogen van de mens, red.) ben ik ook gestopt met zuivel en eieren. Die overstap was voor mij niet heel groot. Lichamelijk merk ik trouwens weinig verschil; het is niet dat ik me nu minder gezond of gezonder voel dan voordat ik volledig plantaardig at.

Waar we vroeger echt uitzonderingen waren, als vegetariërs, ben ik nu lang niet meer de enige in mijn omgeving met een plantaardig dieet. In de corporate organisatie waar ik tot voor kort werkte, werd ik wel als een soort exoot gezien; mijn collega’s – voornamelijk witte mannen van middelbare leeftijd – waren nogal fan van vlees. Maar na verloop van tijd merkte ik dat ze toch meer interesse kregen in mijn dieet."

Prima overleven zonder vlees en zuivel

"Ik ben blij dat er tegenwoordig meer aandacht is voor dierenwelzijn, al hebben we nog een lange weg te gaan. Vooral de bio-industrie is schandalig. Dat wij ons al mens boven dieren positioneren is niet meer van deze tijd. Steeds meer mensen vragen zich af: waar zijn we eigenlijk mee bezig? Het is niet oké dat we melk drinken die bestemd is voor kalfjes, en dat haantjes direct na de geboorte worden omgebracht omdat ze geen eieren kunnen produceren. We kunnen prima overleven zonder vlees en zuivel."

"Je moet je er wel een beetje in verdiepen voordat je eraan begint. Je kunt niet zomaar vlees, zuivel en eieren uit je dieet schrappen; je hebt bijvoorbeeld extra eiwitten nodig. En ik slik zelf vitamine B12 bij, omdat dat lastig uit plantaardige voeding te halen is. Thuis eten we veel tofu, tempé, bonen, rijst, groene bladgroenten en noten, pitten en zaden. Mijn kinderen voed ik niet veganistisch op, maar wel vegetarisch. Ik wil de keuze uiteindelijk aan henzelf laten."

Overwegend plantaardig 

"Als ze later lekker af en toe een stukje kaas willen eten, moeten ze dat vooral doen. Ik vind dat we niet zo strikt moeten denken in hokjes van 'vegetariër' of 'veganist'. Als je het heel lastig vindt om kaas te laten staan, dan eet je dat toch gewoon nog soms? Vanuit dierenwelzijn scheelt het al enorm als je overwegend plantaardig eet. Alle beetjes helpen."

"Ik ben in één keer met alles gestopt"

Denise Roodbeen (34) eet nu twee maanden plantaardig, vooral voor haar gezondheid.

"Sinds begin dit jaar laat ik vlees en zuivel staan. De Netflix-documentaire You Are What You Eat vormde de aanzet. Daarin doen eeneiige tweelingen mee aan een experiment waarbij de één een plantaardig dieet volgt en de ander een omnivoor dieet. De uitkomsten daarvan – degenen die het plantaardige dieet volgden blijken er na acht weken lichamelijk beter aan toe dan de vleeseters – zetten me dusdanig aan het denken, dat ik besloot het eens te gaan proberen. 

Veel mensen die veganistisch gaan eten zijn eerst vegetariër, maar ik ben in één keer met alles gestopt. Tot nu toe vind ik het erg meevallen. Het helpt dat mijn halve vriendengroep ofwel vegetariër of vegan is. En ik kook graag, dat scheelt ook. Ik vind het leuk om nieuwe dingen uit te proberen en iets creatiever te zijn dan steeds weer terug te vallen op vertrouwde recepten. Laatst heb ik bijvoorbeeld voor het eerst dahl gemaakt. Ik probeer erop te letten dat ik genoeg eiwitten binnenkrijg, zeker omdat ik veel sport. Dat is nog een beetje puzzelen."

Kaasplankjes in het weekend 

"Ik zei altijd dat ik nooit volledig plantaardig zou kunnen eten omdat ik zo veel van kaas houd. Ik had dan ook verwacht dat ik de kaasplankjes in het weekend enorm zou gaan missen, maar dat is niet zo. Ik merk nu dat ik vaak vlees of kaas at omdat het kon, niet per se omdat ik niet zonder kon.

Het was al een van mijn voornemens om vanaf 1 januari gezonder te gaan eten en mijn nieuwe dieet helpt me om nee te zeggen tegen ongezonde dingen. Koekjes bij de koffie of desserts in restaurants zijn vaak niet vegan, dus dan neem ik ze gewoon niet. Ik ben mede daardoor al 5 kilo afgevallen. Ik eet veel bewuster, sta veel meer stil bij wat ik eigenlijk eet."

"Vervelende reacties heb ik nog niet gekregen, maar ik merk wel dat vleeseters snel in de verdediging schieten als ik vertel dat ik veganistisch eet. Ook krijg ik van mijn minder woke collega’s weleens de vraag: 'Wat éét je dan, alleen maar sla?' Ik had me voorgenomen om niet die vervelende vegan te worden die anderen probeert te overtuigen, dus dat doe ik ook zeker niet. Ik inspireer vrienden die bij me komen eten liever met een lekker veganistisch recept dan dat ik ze mijn leefstijl door de strot probeer te duwen."

Niet zo extreem 

"Ik ben aan mijn plantaardige dieet begonnen met het idee: ik ga er vol voor en misschien blijf ik dan uiteindelijk hangen op 80 tot 90 procent plantaardig. Zo sta ik er nog steeds in, al neig ik nu meer richting de 99 procent. 

Als je jezelf té veel beperkt wordt het denk ik een soort obsessie. Je kunt zeggen: als er niets vegan is, dan eet ik niets. Maar je moet toch eten? Ik ga geen honger lijden als er niets plantaardigs voorhanden is. Zo extreem hoeft het van mij allemaal niet. Als iedereen ter wereld een paar dagen per week zijn best zou doen, heeft dat een veel grotere impact op de aarde dan wanneer een paar mensen het 100 procent goed doen. Ik zal vast nog wel af en toe iets van zuivel of vlees tot me nemen, maar nu heb ik die behoefte niet. Daarvoor bevalt mijn dieet me te goed."

"Toen ik kanker had, ben ik meer plantaardig gaan eten"

Anouk Bleekemolen (45) eet sinds vijf jaar volledig plantaardig.

"Als kind was ik al niet zo’n vleeseter. Ik hield niet van het mondgevoel als er bijvoorbeeld nog stukjes vet aan zaten en vond het idee dat het een dood dier was ook niet prettig. Ik was toen al hartstikke gek op dieren. Maar geen vlees eten was bij ons thuis geen optie. Het moest, want het was gezond. Wel had ik uitonderhandeld dat ik geen paardenworst hoefde te eten.

Toen mijn ouders op een gegeven moment uit elkaar gingen, mocht ik wel helemaal vegetarisch eten, maar alleen als ik zelf voor vervanging zorgde. In die tijd was je dan overgeleverd aan tofu, en als je niet weet hoe je dat goed moet klaarmaken, is dat niet echt lekker. Ik hield het dan ook niet lang vol."

"Toen ik eenmaal op mezelf woonde ging ik heel fanatiek sporten, triatlon, en daarbij was een plantaardig dieet niet het meest voor de hand liggende. Eiwitten had je nodig, las ik overal, en nergens werden daarvoor plantaardige bronnen genoemd. 

Het zaadje om toch steeds meer plantaardig te eten, werd bij mij geplant door de documentaire Forks over Knives. Daarin wordt de consumptie van vooral zuivel in verband gebracht met de groei van tumoren. In die periode had ik kanker en zat ik midden in mijn chemo’s. Eten is dan een moetje. Van de diëtist die me werd toegewezen, kreeg ik het advies om veel dierlijke eiwitten te eten, maar na het zien van die documentaire voelde dat helemaal niet goed. Toen ben ik me er zelf meer in gaan verdiepen en vond ik veel voordelen van een plantaardig dieet. De stap naar geen vlees meer eten was makkelijk gemaakt, over de rest heb ik wat langer gedaan. In het begin at ik buiten de deur bijvoorbeeld nog wel niet-plantaardige desserts en gebakjes. Inmiddels laat ik die ook staan."

Chemobehandelingen 

"Ik ben ermee begonnen voor mijn gezondheid, maar ik vind het lastig te zeggen of het echt een verschil maakt. Ik kan voor en na niet zo goed vergelijken omdat die bij mij samenvallen met voor en na de chemobehandelingen. En die hebben nogal een impact, ook op de lange termijn. Maar als ik mezelf met andere patiënten vergelijk, denk ik dat ik toch wel een hoop meer kan. Plantaardige voeding is minder belastend voor je lichaam, dus je houdt meer energie over."

"Veel mensen die overstappen op een plantaardig dieet maken de fout dat ze te weinig calorieën tot zich nemen. Als je gezonde, onbewerkte voeding eet, moet je qua volume meer eten om aan je dagelijkse caloriebehoefte te komen. Op mijn werk, bij Defensie, zitten collega’s weleens met verbazing te kijken naar wat ik allemaal mee heb gebracht. Een flink bord vol broccoli, in de oven gebakken zoete aardappelen, kikkererwten en tofu bijvoorbeeld. 'Ga je dat allemaal opeten?" Ja, dat is inderdaad wat meer dan de vrouwen die doorgaans twee boterhammen eten."

Een way of life

"Ik worstel nooit met 'Een wat ik nu weer moet eten'. Wat dat betreft vind ik het makkelijk. Wel kan het soms lastig zijn als ik bij mensen op bezoek ga die ik minder goed ken, of op feestjes. Dan neem ik meestal zelf wat mee, zodat ik altijd iets te eten heb. In de horeca begrijpen ze ook niet altijd wat veganistisch inhoudt, zeker niet in het dorp waar ik woon. In grote steden is het toch iets gebruikelijker.

Voor mij is plantaardig eten nu een way of life. En ik denk ook dat dit de toekomst is. Als je kijkt naar het klimaat, kunnen we niet anders."

Dit zegt het Voedingscentrum

Als je meer plantaardig en minder dierlijk voedsel eet, dan is dat positief voor je gezondheid en het milieu. Het verlaagt je bloeddruk en verkleint het risico op hart- en vaatziekten. Maar als je veganistisch eet, mis je wel weer andere dingen: zo verlaagt vis het risico op fatale hartziekten en hangt zuivel samen met een lager risico op diabetes en darmkanker.

Een vegetarisch of veganistisch eetpatroon is niet automatisch het meest gezond of duurzaam. Wie veganistisch wil eten, moet erop letten dat hij voldoende eiwit, ijzer, calcium, jodium, vitamine B1, vitamine B2, vitamine B12 en omega-3-vetzuren binnenkrijgt. Die komen veel voor in dierlijke producten. Omdat vitamine B12 van nature alléén voorkomt in dierlijke producten, adviseert het Voedingscentrum veganisten om een B12-supplement te gebruiken, of producten die zijn verrijkt met deze vitamine.

Ook goed om te weten: als veganist heb je 30 procent meer eiwit nodig dan mensen die vlees eten, omdat plantaardige eiwitten minder efficiënt worden opgenomen door het lichaam.

Bron: Voedingscentrum. Hier vind je ook een uitgebreid overzicht van gezonde veganistische voedingsmiddelen.