Gezond BMI? Dat betekent niet dat je ook écht gezond bent
Je BMI (body mass index) is nog steeds een populaire manier om te meten hoe gezond je bent. Maar wetenschappers waarschuwen na nieuw onderzoek: ga bij vrouwen niet alleen op de BMI af. "Het zou heel wat vroegtijdige overlijdens kunnen schelen."
Je gewicht en lengte. Dat is wat je nodig hebt om je BMI te berekenen. Je vult ze in op een willekeurige site, en krijgt met één klik te zien of je gezond bent of niet.
Meer kans om te sterven
Maar zo simpel is het dus niet, stellen Amerikaanse wetenschappers van de universiteit in Iowa na een groot onderzoek onder vrouwen van middelbare leeftijd. Ze publiceerden hun resultaten onlangs in het American Medical Association's Jama Network Open.
Vrouwen die denken dat ze een gezond gewicht hebben omdat hun BMI 'normaal' is, lopen onbewust een hoger risico om op jongere leeftijd te sterven als hun tailleomvang te groot is. Uit het onderzoek bleek dat vrouwen met een 'gezonde' BMI-score maar met een grotere taille, 31 procent meer kans hadden om vroegtijdig te overlijden in vergelijking met vrouwen met een gezond BMI en een kleinere taille.
Gevaarlijk
De venijnige valkuil is namelijk: je BMI is een maat voor hoeveel vet we in ons lichaam hebben, maar het kijkt niet naar wáár dat vet zit.
"En dat is het gevaarlijke", legt Ellen Kampman uit, hoogleraar voeding en ziektes aan de Wageningen Universiteit (WUR). "Want we weten al langer dat bijvoorbeeld buikvet veel gevaarlijker is dan bijvoorbeeld vet rond de heupen, billen, benen."
Zo vergroot vet rond de buik het risico op hart- en vaatziekten en tien soorten kanker, waaronder borstkanker, darmkanker en leverkanker.
Hoe moet het dan?
Volgens het Voedingscentrum zegt je BMI in combinatie met je tailleomtrek of je gezond bent. Maar het belangrijkste is het resultaat van de middelomtrek, zo valt op de site te lezen. "Hier wordt namelijk rekening gehouden met het extra gezondheidsrisico van veel buikvet."
Is er een goede manier om buikvet te meten? Op de site van het Voedingscentrum staat dat dat gewoon op de ouderwetse manier kan, met een meetlint:
- Meet de middelomtrek tussen de onderkant van de onderste rib en de bovenkant van het bekken.
- Adem uit en lees jouw middelomtrek af.
En wat is dan gezond?
Voor een man is een gezonde omtrek tussen de 79 en 94 centimeter, voor een vrouw tussen de 68 en 80 centimeter, aldus het Voedingscentrum.
Volgens hoogleraar Kampman wordt er hard gewerkt aan apparaten om eenvoudig vast te kunnen stellen hoeveel vet iemand in de buik heeft. Hoewel dat niet nodig is om écht overgewicht vast te stellen. "Meestal weten mensen zelf ook wel dat ze te dik zijn."
Oproep
De onderzoekers hebben 24 jaar lang 156.000 vrouwen na de menopauze gevolgd. Kampman: "Zo'n groot onderzoek naar BMI en overgewicht na de menopauze is nog nooit eerder gepubliceerd."
De wetenschappers willen artsen nu wijzen op het overlijdensrisico dat vrouwen lopen als ze te veel buikvet hebben. Zo zegt Wei Bao van de Universiteit van Iowa: "We moeten artsen aanmoedigen niet alleen maar naar het gewicht te kijken, maar ook naar de vorm van het lichaam als het gaat om gezondheidsrisico's."
'Niet heilig'
Kampman is blij met die aandacht en begrijpt de oproep. Ook in Nederland houden artsen volgens haar nog te veel vast aan de body mass index. "Je kan dus een gezond BMI hebben, maar wel overgewicht hebben. Heel veel mensen weten dat niet." Waar ze maar mee wil zeggen: BMI is niet heilig.
Maar: dat geldt niet alleen voor vrouwen, ook voor mannen. "De onderzoekers hebben zich voor dit onderzoek heel specifiek op vrouwen na de menopauze gericht", zegt Kampman. "Maar dat betekent niet dat buikvet bij mannen niet gevaarlijk is."
