Kinderen in Gaza overlijden nu echt aan honger: 'Dat is een keuze'

In de afgelopen dagen zijn in Noord-Gaza zeker twintig mensen overleden aan ondervoeding of uitdroging, als gevolg van te weinig eten of drinken. Onder hen zijn voornamelijk kinderen. Moeders kunnen geen borstvoeding geven omdat ze zelf ondervoed zijn.

Volgens het Gazaanse ministerie van Gezondheid gaat het om het aantal mensen dat in ziekenhuizen is overleden. Daarom wordt gedacht dat het werkelijke aantal doden door hongersnood hoger ligt. "Er zijn waarschijnlijk nog veel meer kinderen die überhaupt niet bij een ziekenhuis kunnen komen," zegt Wouter Booij van Unicef.

Watin (1) beweegt amper nog

De 1-jarige Watin leeft nog wel, maar eet slechts één of twee dadels per dag. De babyvoeding die ze eerst kreeg, is niet meer beschikbaar. Haar ouders proberen voedsel bij elkaar te schrapen, vertellen ze aan CNN.

Watin is zo uitgeput dat ze zich niet eens meer echt beweegt. "We weten niet wat we moeten doen", zegt haar vader. Hun wanhoop is groot, net als die van veel andere Palestijnse ouders.

"Wat staat kinderen te wachten die nu honger lijden?," vraagt de vader van baby Ali zich af tegenover BBC. Zijn eigen zoontje redde het niet; hij overleed enkele dagen geleden aan ondervoeding. "Ali werd in oorlogstijd geboren en er was niks voor zijn moeder om te eten, waardoor zijn nieren het begaven."

'Ali stierf in het bijzijn van de hele wereld'

"We probeerden hem in ziekenhuizen te laten behandelen, maar er was geen hulp," zegt hij. "Ali stierf in het bijzijn van de hele wereld, die bleef kijken terwijl hij overleed."

Ali's vader beschrijft daarmee het 'gevoel van machteloosheid en wanhoop' waar regionale Unicef-directeur Adele Khodr eerder over sprak. "Het moet ondraaglijk zijn voor ouders en artsen om te beseffen dat levensreddende hulp enkele kilometers verderop is, maar buiten bereik wordt gehouden."

Grote veranderingen voor humanitaire organisaties die hulp verlenen, hebben de afgelopen week niet plaatsgevonden. "De situatie is hetzelfde gebleven, maar juist daardoor is er de afgelopen dagen één grote verandering te zien: kinderen die sterven van de honger," zegt Booij. "Elke week waarin weer nauwelijks hulpmiddelen Gaza binnenkomen, maakt voor een individueel kind een levensgroot verschil."

Hulp bereikt het noorden lastiger

Dat in het noorden van Gaza meer kinderen acuut ondervoed zijn (16 procent) dan in het zuiden (5 procent), bewijst dat Gazanen afhankelijk zijn van voedselhulp om te kunnen overleven. Hulp bereikt het noorden lastiger, het is daar onveiliger voor hulporganisaties.

Zelf eten verbouwen kan amper nog. De Israëlische aanvallen die volgden op de Hamas-aanval op 7 oktober hebben landbouwgrond en voedselvoorraden verwoest. De voedselhulp die Gaza binnenkomt, is lang niet genoeg om de 2,2 miljoen Gazanen te voeden. 

Volgens hulporganisaties komt dat omdat Israël de toegang tot Gaza consequent belemmert, door grensovergangen te sluiten en vrachtwagens aan de grens tegen te houden. Het land zelf zegt dat het te wijten is aan de onkunde van hulporganisaties.

Als niet nu, wanneer dan?

"Het was voorspelbaar dat dit ging gebeuren, en dus had het voorkomen kunnen worden," zegt Booij. "Dit is geen natuurramp die ons toevallig overkomt. Nee, deze hongercrisis is door de mens veroorzaakt."

Ook andere VN-organisaties roepen al maanden tevergeefs om een staakt-het-vuren zodat de (voedsel)hulp kan worden geleverd die Gazanen zo erg nodig hebben. Jens Laerke van de VN-organisatie voor Humanitaire Zaken (OCHA) vroeg zich deze week af wat ervoor nodig is om door te laten dringen dat het zo niet langer kan.

'Grootste waarschuwing die we kunnen krijgen'

"Dat kinderen nu sterven van de honger, is de grootste waarschuwing die we maar kunnen ontvangen," zei Laerke. "Als er nu niks gebeurt, wanneer is het dan ooit wél het moment om aan de rem te trekken, het glas te breken en Gaza te overspoelen met de hulp die het nodig heeft?"

De enige manier om het sterven van kinderen en volwassenen aan ondervoeding tegen te gaan, is door onbeperkte toegang te verschaffen aan humanitaire hulp, zeggen deskundigen.

"Het is niet zo dat de wil er niet is. Het is puur een kwestie van toegang," legt correspondent Olaf Koens uit. "In veel oorlogen is het zo dat er wel toegang is voor hulporganisaties, maar ze niet genoeg spullen hebben omdat de wereld niet genoeg aandacht heeft voor een bepaald conflict. Dat is hier niet zo: er zijn genoeg landen en organisaties met de mogelijkheid om deze hongersnood te stoppen. Maar de toegang wordt gecontroleerd door Israël, en is extreem beperkt."

Luchtdroppings, helpt dat nou?

En de luchtdroppings van hulpmiddelen die deze week veel in het nieuws waren? Ook die kunnen bij lange na niet voldoen aan de enorme vraag naar hulp uit de Gazastrook. De enige manier om genoeg hulp te verschaffen is met vrachtwagens, die meer kunnen vervoeren dan vliegtuigen, zei Richard Gowen, de directeur van de VN-crisisorganisatie deze week tegen Reuters. "Hulpverleners klagen altijd dat luchtdroppings goede fotomomenten zijn, maar een waardeloze manier om hulp te verlenen."

Ook Koens zegt dat luchtdroppings alleen op kleine schaal helpen, voor de mensen die het geluk hebben dat de pakketjes hen bereiken. "Dat is echt een hele kleine druppel op een gloeiende plaat."

Als die volledige toegang niet wordt verschaft, zullen de komende weken nog veel meer kinderen omkomen van de honger. "Dit is een situatie die nú opgelost moet worden," zegt Booij. "Het is een keuze om dat niet te doen. Het is een keuze om kinderen te laten sterven."

Cijfers van UNICEF:

• Meer dan 90 procent van de kinderen onder de twee jaar heeft te maken met ernstige voedselarmoede, met toegang tot maximaal twee voedselgroepen per dag.
• Tussen 26 februari en 3 maart hebben in totaal 17 hulporganisaties zich ingezet voor het verstrekken van voedselhulp, waaronder voedselpakketten en warme maaltijden, in de Gazastrook. Hierbij werd een dagelijks gemiddelde van 245.000 mensen bereikt (ongeveer 10% van de bevolking) met ten minste één keer voedselhulp.
• De baby's van 5.500 vrouwen die de komende maand in de Gazastrook moeten bevallen, lopen risico te overlijden omdat hun moeders geen toegang hebben tot prenatale of postnatale controles vanwege bombardementen en de noodzaak om te vluchten voor hun veiligheid.