De Turkse invasie: wie wil wat?
Internationaal is verontwaardigd gereageerd op de Turkse inval in Syrië. Maar gaat dat de Koerden helpen? Want gaat iemand ook echt iets ondernemen tegen de Turken? Hoe staan de betrokken landen en partijen hierin?
Turkije
De Turkse president Erdogan heeft met zijn offensief in het noorden van Syrië twee doelen voor ogen. Hij wil de Koerdische strijders van de YPG verdrijven uit het grensgebied en tegelijkertijd een plek creëren waar de miljoenen Syrische vluchtelingen, die nu in Turkije zitten, kunnen worden gehuisvest.
De Koerden
Het Koerdische volk heeft geen eigen staat, maar zit verspreid over diverse landen, voornamelijk Turkije, Syrië en Irak en Iran. In Turkije heeft de Koerdische verzetsbeweging PKK in het verleden veel aanslagen gepleegd. Erdogan ziet de Koerdische YPG-strijders in Syrië als het verlengstuk van die PKK. In zijn ogen zijn het terroristen die een bedreiging vormen en daarom wil hij ze verdrijven uit het grensgebied.
De Syrische vluchtelingen
Sinds het uitbreken van de oorlog in Syrië is een enorme vluchtelingenstroom op gang gekomen. Velen trokken naar Europa. De EU sloot een deal met Turkije dat ze voorlopig in dat land zouden worden opgevangen. Inmiddels zitten er 3,6 miljoen Syrische vluchtelingen in Turkije. Maar de weerstand onder de Turkse burgers wordt steeds groter. Zij zijn die vluchtelingen liever kwijt dan rijk.
President Erdogan ontwikkelde een plan om die Syrische vluchtelingen onder te brengen in het noorden van Syrië, in de grensstrook waar nu de Koerden zitten. Eerst had hij het over één miljoen mensen, later werden dat er al twee miljoen en deze week sprak hij zelfs over het huisvesten van drie miljoen vluchtelingen. Erdogan wil zelfs volledig nieuwe dorpen bouwen waar ze terecht kunnen.
Midden-Oostencorrespondent Olaf Koens: "Veel Syrische vluchtelingen voelen de bui al hangen. Je merkt dat de stemming omslaat. Eerder dit jaar won de Turkse oppositie de burgemeestersverkiezingen in Istanbul, en de oppositie heeft een veel fellere anti-Syrische toon. In Istanbul zijn er duizenden Syriërs gedeporteerd, naar andere delen van het land, maar vaak ook terug naar Syrië zelf. Een paar weken geleden zag je ineens dat honderden Syriërs met rubberbootjes naar Griekenland vertrokken, in aantallen die we alleen kennen uit de zomer van 2015."
Europa
Europese landen keuren de Turkse invasie af. Er wordt gesproken over een wapenembargo en economische sancties. Maar of het zover komt? Sancties kunnen ook terugslaan op de eigen economie van Europese landen. Een nog groter probleem is het dreigement van Turkije om miljoenen Syrische vluchtelingen door te laten reizen naar Europa. Daar zit geen enkel Europees land op te wachten. Stevige maatregelen vanuit Europa zijn daardoor onwaarschijnlijk.
Verenigde Staten
De Turkse aanval komt na overleg tussen Erdogan en president Trump. Die besloot de Amerikaanse troepen weg te halen uit het grensgebied. De Amerikanen steunden de Koerden de afgelopen jaren in hun strijd tegen IS, maar nu gaf Trump Erdogan feitelijk groen licht om ze aan te vallen. Toen die aanval eenmaal begonnen was noemde Trump het een slecht idee en hij dreigde met zware economische sancties als Turkije het te bont maakt. Maar wanneer dat het geval is, zei hij er niet bij.
Amerikaanse sancties zouden hard aankomen bij de kwetsbare Turkse economie, maar of Trump echt zo ver wil gaan. is de vraag. Hij heeft ook het idee geopperd om te bemiddelen tussen Turkije en de Koerden.
Syrië
Voor de Syrische president Assad is Turkije één van de allergrootste vijanden. Hij ziet de invasie als een aanval van een vijandige buitenlandse mogendheid. Assad is eerder de Koerden te hulp geschoten toen ze werden aangevallen door Turkije. Ook nu hopen de Koerden dat Assad ze te hulp schiet.
De afgelopen jaren hadden het Syrische leger en de Koerden een gezamenlijk grote vijand: IS. De Koerden hebben tijdens die strijd een groot deel van het noorden van Syrië in handen gekregen en Assad is niet blij met dat autonome Koerdische gebied, maar alles beter dan de Turken, vindt Assad.
Olaf Koens: "Je kunt gerust zeggen dat Assad de kat uit de boom kijkt. Hij heeft de afgelopen jaren zijn eigen bevolking bevochten, hij heeft zonder mededogen afgerekend met de Syrische oppositie, maar met de Koerden in het noorden van het land heeft altijd een soort niet-aanvalsverdrag bestaan. Een meesterzet, want uiteindelijk komen de Koerden inderdaad met hangende pootjes in Damascus. Een tragisch einde aan een bittere strijd om te overleven, waarbij de Koerden keer op keer verliezen."