Westen bezorgd over oplopende spanning tussen Oekraïne en Rusland

Vorige week sloeg Oekraïne alarm: Rusland was bezig met een enorme troepenopbouw op de Krim en aan de grens met Oekraïne. Op sociale media verschenen beelden van militaire konvooien. Rusland zou onder meer tanks, pantservoertuigen en raketinstallaties naar de grens hebben gestuurd, en naar schatting vierduizend soldaten.

Oekraïne wil in de NAVO

De Oekraïense president Volodymyr Zelensky heeft de NAVO vandaag opgeroepen vaart te maken met het lidmaatschap van zijn land. Het is volgens hem de enige manier om een einde te maken aan de gevechten met de pro-Russische separatisten in het land. Oekraïne wil al heel lang lid worden van de NAVO en volgens Zelensky is de noodzaak nu groter dan ooit. Het Kremlin zegt juist dat een eventueel NAVO-lidmaatschap van Oekraïne de situatie alleen maar zou verergeren.

In 2014 annexeerde Rusland het Oekraïense schiereiland de Krim en kwam het tot een burgeroorlog in het oosten van Oekraïne. Pro-Russische separatisten in Donetsk en Luhansk streden voor afscheiding. In totaal heeft die strijd aan meer dan dertienduizend mensen het leven gekost. Onder hen ook 298 inzittenden van vlucht MH17, die werd neergeschoten door een Russische raket.

Opleving geweld

Sinds 2015 zijn er verschillende bestanden van kracht geweest, maar die werden regelmatig geschonden. Echt voorbij was de oorlog nooit. De laatste weken is er sprake van een serieuze opleving van het geweld. Waardoor is niet duidelijk. Beide partijen geven elkaar de schuld.

In het Westen wordt bezorgd gereageerd op de oplopende spanning. Het Amerikaanse opperbevel in Europa heeft het dreigingsniveau verhoogd, de Amerikaanse president Joe Biden heeft gezegd Oekraïne te zullen steunen. Ook de Europese Unie heeft gezegd achter Kiev te staan.

'Geen aanvallende bedoelingen'

Een woordvoerder van de Russische president Poetin zegt dat er geen reden tot zorg is. Het gaat om reguliere troepenverplaatsingen en Moskou heeft geen aanvallende bedoelingen, zegt hij. Volgens de woordvoerder zijn de troepen alleen nodig om de veiligheid van Rusland te garanderen. Rusland heeft zich in het verleden fel gekeerd tegen NAVO-troepen dicht bij zijn grenzen.

'Moskou heeft geen belang bij totale escalatie'

Rusland-correspondent Eva Hartog denkt niet dat Moskou van plan is een offensief te beginnen. "Rusland heeft baat bij instabiliteit in Oost-Oekraïne. Want dat verzwakt de positie van Kiev. Niets vervelender voor Moskou dan een sterke buur langs zijn grens die die naar het Westen lonkt.

Maar Moskou heeft geen belang bij een totale escalatie: daar zit een behoorlijk prijskaartje aan, dat het tot nu niet bereid is geweest te betalen. In Rusland is geen enthousiasme voor inname van de gebieden in handen van de rebellen. Moskou ontkent niet voor niets de eigen betrokkenheid bij de oorlog. Het wil wel aan de touwtjes trekken, maar doet dat vanuit de coulissen.

Het lijkt mij waarschijnlijker dat Rusland hier een boodschap stuurt naar het Westen, nu Joe Biden de nieuwe president van Amerika is. Biden noemde Poetin onlangs een moordenaar in een interview. Duidelijk is wel dat de twee presidenten geen beste vrienden zullen worden. Eigenlijk zeggen de Russen tegen het Westen: Moskou is de baas in deze regio en jullie moet daar rekening mee houden. En kijk: Moskou hoeft maar een reeks militaire oefeningen te houden en troepen te verplaatsen en het gaat alweer over de dreiging van Rusland."