Coronapaniek in Noord-Korea? 'Ze waarschuwen voor stofstormen uit China'

Corona is nog steeds een woord dat maar weinig voorkomt in de Noord-Koreaanse vocabulaire. Ze hebben het namelijk vooral over mensen die koorts hebben. En daar zijn er inmiddels veel van. 187.000 mensen zitten met koorts in quarantaine. Zes mensen zijn overleden. Vijf van hen hadden in ieder geval koorts. Van één iemand is bevestigd dat hij of zij corona had.

Die getallen klinken als een beginnende corona-uitbraak. En dat in een land waar zo goed als niemand is gevaccineerd. Grote problemen liggen op de loer. "Als het virus zich hard verspreidt, dan volgen er waarschijnlijk veel doden", zegt Noord-Koreadeskundige en auteur van het boek 'De Kim-Dynastie', Casper van der Veen.

Klinieken zonder elektriciteit

"De staat van het Noord-Koreaanse gezondheidsstelsel is heel beroerd. Er zijn wel moderne ziekenhuizen in hoofdstad Pyongyang, maar die zijn voor de elite. Andere klinieken zijn vaak niet eens voorzien van elektriciteit of medicijnen. Daarnaast zijn veel Noord-Koreanen ondervoed of hebben een eenzijdig dieet. Zij hebben dus geen goede weerstand tegen het virus."

Volgens Van der Veen speelt ook de economie een rol. "Het land heeft geen economie om thuis te werken. Daardoor komt de voedselvoorziening in gevaar. En dat kan leiden tot nog meer doden als corona zich snel verspreidt."

Vaccins afgeslagen

En dan, het kwam al even ter sprake, de vaccinatiegraad. Als je daar überhaupt van kunt spreken. Want zo goed als niemand is gevaccineerd. Ondanks dat Noord-Korea in de afgelopen paar jaar meerdere keren vaccins uit het buitenland kreeg aangeboden. Bijvoorbeeld uit China. "Maar die vonden ze niet effectief genoeg", zegt Van der Veen. "Ook AstraZeneca wilden ze niet. Mogelijk willen ze alleen vaccins van Pfizer of Moderna, al hebben ze zich daar nooit openlijk over uitgelaten."

Daarbij is er veel angst. "Het Noord-Koreaanse regime is heel bang dat corona meekomt met buitenlandse hulp, dus ook via vaccinleveringen. Ze waarschuwden de bevolking zelfs om binnen te blijven, als er stofstormen vanuit China richting Noord-Korea gingen. Uit angst dat corona dan mee het land in zou waaien."

En die angst komt dan weer door dat primitieve zorgstelsel. Het land heeft niet de medische en financiële middelen om een gezondheidscrisis aan te kunnen. Dat klinkt misschien gek voor mensen die regelmatig nieuwsartikelen over Noord-Korea lezen. Want geeft Noord-Korea dan zoveel om de eigen bevolking?

Obsessie voor controle

Van der Veen: "Nee, ze zijn niet betrokken met het welzijn van de Noord-Koreanen. Maar het regime is wel geobsedeerd door het vasthouden van de controle en het uit de weg gaan van crises. Ze zien corona als een veiligheidscrisis en een bedreiging van de eigen positie."

Het is dan ook een misvatting om te denken dat het Aziatische land corona ontkent en expres van 'mensen met koortsachtige verschijnselen' spreekt. "Ze hebben simpelweg niet de middelen om op grote schaal mensen te testen, dus ze weten niet zeker of het om corona gaat."

Het zou dus zo kunnen zijn dat corona eerder dan deze week inderdaad nooit een groot vastgesteld probleem is geweest in het land. Grootschalig testen bestond en bestaat immers niet. "En door die grote angst voor het virus, gooide Noord-Korea al in januari 2020 de grenzen helemaal dicht. Dichter nog dan ze al zaten. Diplomaten gingen weg, toeristen waren niet meer welkom en er waren geen georganiseerde persreizen voor journalisten meer."

Dat zou de reden kunnen zijn dat Noord-Korea lange tijd het virus buiten de deur heeft weten te houden. Maar, zegt Van der Veen: "Doordat het land potdicht zat, was het nog moeilijker om informatie los te krijgen. En dus is veel gebaseerd op wat de Noord-Koreaanse staatsmedia naar buiten brengen. Een slag om de arm houden is dus wel vereist."

'China is de oorzaak' 

Nu zou Noord-Korea dus zomaar eens te maken kunnen hebben met een uitbraak. China-correspondent Roland Smid heeft wel een idee hoe die is ontstaan. "China is de enige handelspartner van Noord-Korea. Alle goederen die het land nog binnenkomen, komen uit China. Grote kans dus dat het coronavirus op die manier in Noord-Korea terecht is gekomen."

China heeft inmiddels gezegd klaar te zullen staan om te helpen als dat nodig is. "Ze kunnen bijvoorbeeld vaccins leveren", zegt Smid. "Of ze kunnen bepaalde technieken of expertise delen met de Noord-Koreanen. De Chinezen vinden immers zelf dat ze het wiel hebben uitgevonden als het gaat om coronabestrijding. Al is er nog veel onduidelijkheid over hoe dat helpen er precies uit gaat zien. Het blijft speculeren."

Uitbraak lijkt serieus

Hulp uit China zal nu wel eens met open armen kunnen worden ontvangen in Noord-Korea, ondanks dat eerdere hulppogingen werden afgeslagen. "Dat de Noord-Koreanen nu meer informatie geven over de coronasituatie in hun land, kan betekenen dat de uitbraak wel echt serieus is", zegt deskundige Van der Veen.

"Daarbij kan het een politiek doel dienen. Door open te zijn, hopen ze de dialoog aan te kunnen gaan met andere landen. Een dialoog die er misschien voor kan zorgen dat ze hulp krijgen. En ze deze veiligheidscrisis het hoofd kunnen bieden."