Nederland de fout in met bombardement op woningen Afghanistan, schadevergoeding slachtoffers
Het Nederlands bombardement in de Afghaanse Chora-vallei in 2007 was onrechtmatig. De rechtbank in Den Haag heeft dat vanochtend bepaald en zegt dat de staat de schade van de slachtoffers moet vergoeden. De hoogte van die vergoeding moet in een nieuwe procedure duidelijk worden.
Het bombardement vond plaats in de nacht van 16 op 17 juni in 2007 tijdens de slag om Chora, in het Afghaanse Uruzgan. De aanval was gericht op een wooncomplex en had als doel om de talibanstrijders in het gebied uit te schakelen.
Het werd een bloedige aanval waarbij naast talibanstrijders ook 50 tot 80 burgers slachtoffer werden. Nederland heeft de aanval altijd zelfverdediging genoemd.
Het was bekend dat in het complex burgers woonden. Maar volgens de Nederlandse overheid gebruikten de taliban het complex voor militaire doeleinden en was het bombarderen daarom niet onrechtmatig.
Logboeken
De rechtbank ziet dat anders. "Uit de rapporten die de staat heeft overgelegd, met daarin logboeken over de uren vlak voor het bombardement, kan die conclusie niet worden getrokken", zei de rechter.
De rechtbank noemt het bombarderen daarom in strijd met het internationaal oorlogsrecht. "Het bombardement is om die reden dus wel onrechtmatig."
Vier nabestaanden klaagden in 2019 de Nederlandse staat aan vanwege het gebruik van 'niet proportioneel geweld'. Onder de eisers was onder meer een man die drie broers, zijn vrouw en zijn oom is kwijtgeraakt en zelf gewond is geraakt.
Advocaat Liesbeth Zegveld, die de nabestaanden bijstaat, is opgelucht door de uitspraak. "Ook vanuit een belang van het oorlogsrecht. Dat je als land regels moet respecteren. Dat verwachten we nu van Rusland, maar is in deze zaak niet gebeurd."
'Gigantische consequenties'
"Het draait allemaal om de vraag of het gaat om een burgerdoel of een militair doel", zegt Zegveld. "Bij twijfel blijft iets een burgerobject. Je kunt niet te snel overgaan dat iets een militair doel is, want de consequenties zijn gigantisch."
"Er zijn hier zeven bommen op drie verschillende woonhuizen en een moskee terechtgekomen. Die moskee is bovendien een religieuze plek en geniet specifieke bescherming binnen het oorlogsrecht."
De schadevergoeding waarom de nabestaanden vroegen is nu toegewezen. Hoe hoog die vergoeding wordt moet in een nieuwe procedure duidelijk worden. Het ministerie van Defensie laat in een reactie weten het vonnis te gaan bestuderen.
'Goed als Kamer zich uitspreekt'
"Dit is een belangrijke uitspraak voor de slachtoffers", reageert SP-Kamerlid Jasper van Dijk. "Defensie moet zorgen voor eerlijke schadevergoeding. Het zou goed zijn als Tweede Kamer uitspreekt dat aan nabestaanden een tegemoetkoming krijgen."
Van Dijk gaat vragen stellen aan de minister van Defensie en wil weten of een onrechtmatig bombardement ook wordt gekwalificeerd als een oorlogsmisdaad.