Geen vrede voor Thanksgiving, Oekraïne-deadline voor donderdag van tafel zegt Schoof

Schoof werd maandag met de andere Europese leiders bijgepraat over het overleg dat in Genève plaatsvindt tussen vertegenwoordigers van de VS en Oekraïne. Vorige week zette de VS Oekraïne nog onder grote druk om snel in te stemmen met het vredesplan, dat allerlei forse concessies van het land vroeg. Washington wilde vóór de feestdag Thanksgiving tot een akkoord komen. De Amerikaanse hoofdonderhandelaar, buitenlandminister Marco Rubio, relativeerde die deadline zondagavond al ietwat.

De VS heeft nog geen nieuwe termijn genoemd, maar de Europese leiders hebben geconstateerd 'dat aanstaande donderdag niet meer de keiharde datum is', zei Schoof bellend vanaf een EU-top in Angola. Hij noemt dat uitstel 'belangrijk.'

De VS heeft de deadline niet met zoveel woorden laten vallen, benadrukt Schoofs woordvoerder, en de premier is ook 'geen nieuwe deadline bekend'. "Hoe sneller hoe beter natuurlijk", maar "wel onder de juiste voorwaarden".

Geen plan maar een proces

De VS erkent volgens Schoof nu dat de onderhandelaars niet buiten de EU en de NAVO om kunnen beslissen over onderdelen van het vredesplan waar de unie en de alliantie over gaan. Wat gebeurt er met de door Europa bevroren Russische tegoeden bijvoorbeeld. En of Oekraïne ooit lid mag worden van de NAVO. Tot afgrijzen van Europa passeerde de VS het aanvankelijk.

"Dat betekent dat we de komende dagen en weken met elkaar doorpraten in allerlei verschillende samenstellingen", zei Schoof. Hij spreekt niet meer van een 'Genève-plan, maar van een Genève-proces'. Ook omdat de originele voorstellen inmiddels 'flink' gewijzigd zijn.

Dat originele '28-puntenplan' kreeg veel kritiek omdat het plan zonder Oekraïne en Europa tot stand was gekomen. Het plan zou achter de schermen worden uitonderhandeld tussen Trumps speciale gezant Steve Witkoff en de Russische gezant Kirill Dmitriev zo meldden Amerikaanse media waaronder Axios en The Financial Times.

Het plan zou volgens deskundigen slecht nieuws zijn voor Oekraïne dat veel zou moeten opgeven. Volgens Chris Colijn, verslaggever voor RTL Nieuws in Oekraïne, komt dit plan 'voor 95 procent' overeen met wat Poetin al jarenlang wil.

Bal bij Rusland

Het 'alternatieve Europese plan' dat afgelopen weekend de ronde deed, wil Schoof niet voor rekening van Europa nemen. Europa is er veel aan gelegen om niet de indruk te wekken dat het tegen Amerikaanse plannen ingaat. Het stuk, een voor Oekraïne veel minder ongunstige versie van het Amerikaanse origineel, was volgens internationale media echter ingebracht door Europese onderhandelaars. 

Europese landen nemen er inmiddels afstand van. Maar volgens diplomaten keren elementen ervan terug in de voorstellen die nu op tafel liggen. Volgens ingewijden zou het alternatieve plan zijn opgesteld door Duitsland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk.

Nu het plan weer wat naar Oekraïne en Europa lijkt te worden getrokken, komt de druk meer bij Rusland te liggen. Schoof ziet inmiddels "een grote overeenstemming tussen de VS, Oekraïne en Europa. En dan moet Rusland uiteindelijk gaan zeggen of men dat wil of niet".

'Niet constructief'

Het Kremlin heeft inmiddels een eerste reactie gegeven op het alternatieve plan. Het Europese tegenvoorstel op het Amerikaanse vredesplan is 'op het eerste gezicht niet constructief en werkt niet' voor Rusland, stelt Joeri Oesjakov, topadviseur van het Kremlin.

'Niet alle, maar veel bepalingen' van het Amerikaanse plan lijken volgens hem wel 'acceptabel'. De topadviseur voegde eraan toe dat over sommige punten in detail moet worden gesproken. President Vladimir Poetin zei vrijdag dat het Amerikaanse 28-puntenplan mogelijk de basis zou kunnen vormen voor vrede in Oekraïne.

De eerste versie van het vredesplan viel in Oekraïne niet goed: