Snoeihard rapport over Howick en Lili: chaos rondom hun uitzetting

RTL Nieuws meldde begin oktober al dat er van alles misging rond de uitzetting van de Armeense kinderen Howick en Lili vorig jaar september. Vandaag is de Inspectie Justitie en Veiligheid met een snoeihard rapport naar buiten gekomen over het vertrekproces van de kinderen.

De Armeense kinderen konden daags voordat ze op het vliegtuig naar Armenië moesten worden gezet, vluchten omdat het toezicht rond de tieners faalde. De kinderen waren een hele nacht en ochtend zoek. Wat er die nacht is gebeurd, wilden de kinderen niet vertellen aan de politie. 

Ruzie en wantrouwen

De conclusies liegen er niet om: alle betrokken instanties, Nidos (de onafhankelijke voogdijstichting), de Dienst Terugkeer & Vertrek (de uitvoeringsorganisatie van het ministerie), en de politie hebben gefaald.

De instanties waren vooral bezig met geruzie, regie ontbrak. 

Hoe zat het ook al weer?

• Een jaar geleden was Nederland in de ban van asielkinderen Howick en Lili. 
• Maandenlang was er gestreden door instanties en burgers om de kinderen in Nederland te houden.
• De kinderen die al ruim tien jaar in Nederland woonden, kregen vlak voordat ze op het vliegtuig naar hun moeder in Armenië zouden worden gezet, toch nog toestemming van toenmalig staatssecretaris Mark Harbers om hier te blijven.
• Op dat moment waren Howick en Lili nog spoorloos; ze meldden zich enkele uren later.

Kinderen konden ontsnappen

Er was bij uitvoeringsinstantie DT&V vooral veel chagrijn over de medewerkers van voogdijinstelling Nidos. 

DT&V wilde de kinderen niet in bewaring stellen omdat ze dit schadelijk vonden voor de kinderen. Daarom moest voogdijinstelling Nidos voor de kinderen zorgen. De afspraak was dat de kinderen in een safehouse werden gezet. Maar Nidos hield zich niet aan de afspraken, en liet de kinderen logeren bij hun opa en oma de dag voordat ze naar Armenië zouden worden uitgezet. 

De kinderen wisten uit het huis te ontsnappen waarna een politieactie werd opgezet. In een reactie laat Nidos weten de zaak te 'betreuren' 'dat de samenwerking niet goed verliep en graag in overleg wil voor de toekomst. Nidos laat ook weten dat het 'redelijk goed gaat' met de beide kinderen.

Zoekactie politie kwam te traag op gang

De zoekactie die door de politie op touw werd gezet, kwam veel te traag op gang. Politiekorpsen en leidinggevenden werkten langs elkaar heen. Daardoor was er onnodig tijdverlies en is niet alles in het werk gesteld om de kinderen te vinden, stelt de inspectie in het rapport. 

"Eenduidige sturing en een totaaloverzicht van de acties ontbraken", luidt de conclusie. 

Wat gebeurde er in de nacht dat Howick en Lili verdwenen?

Vrijdagavond 7 september:

23.15 uur: rechtbank wijst hun laatste verzoek in Nederland te mogen blijven af

23.35 uur: Na een telefoontje met hun moeder in Armenie breekt er paniek uit in het huis van opa en oma in Wijchen waar ze dan zijn

00.21 uur: De medewerker van de voogdij-instelling die op de kinderen moet passen meldt: 'Kinderen zijn weg'. 

00.45 uur: De politie wordt gebeld over de verdwijning

01.02 uur: Politie gaat surveilleren in de buurt. 

3.48 uur: Er wordt een politiehelikopter ingezet.  De kinderen worden niet gevonden. 

De volgende ochtend: 

10.19: De politie breidt de zoekactie uit door het hele land. Er gaat ook een landelijk bericht uit en de Marachaussee wordt benaderd. Er gaat geen amber alert uit.

12:00 uur: De politie brengt een bezoek aan de vader van Howick en Lili. Die woont ook in Nederland. De kinderen zijn daar niet.  

15.40 uur: Staatssecretaris Harbers maakt bekend dat hij alsnog een verblijfsvergunning geeft. De hoofddirecteur van de IND had geadviseerd dat niet te doen. 

16.45 uur: Howick en Lili worden teruggevonden rondom het huis van opa en oma in Wijchen.

18.30 uur: Kinderen komen aan op het politiebureau. Ze verklaren dat ze door Wijchen hebben gezworven en onder een brug hebben gezeten. Ze willen verder niets vertellen wat er die nacht van hun verdwijning is gebeurd. 

Staatssecretaris komt met maatregelen

Staatssecretaris Broekers-Knol laat in een reactie weten dat er een aantal maatregelen genomen worden om een tweede Howick en Lili te voorkomen.

Zo worden de afspraken over de werkzaamheden van de Dienst Terugkeer & Vertrek én van een organisatie als Nidos aangescherpt. Ook ligt er een opdracht voor de politie, vindt de staatssecretaris. "De politie moet informatie beter gaan uitwisselen in dit soort gevallen."