Aanloop naar NAVO-top

Brede Kamermeerderheid steunt hogere NAVO-norm en miljarden extra voor defensie

Door RTL Nieuws·17 juni 2025·Aangepast: 17 juni 2025

RTL

Een overgrote meerderheid in de Tweede Kamer steunt de verhoging van de NAVO-norm, wat betekent dat er de komende jaren miljarden euro's extra naar defensie gaan. Dat blijkt vanavond in het debat in de Tweede Kamer over de NAVO-top volgende week in Den Haag. Eerder vandaag sprak GroenLinks-PvdA haar steun al uit, vanavond werd ook duidelijk dat de PVV de extra investering in de veiligheid van het bondgenootschap steunt.

Het demissionaire kabinet wil de verhoging steunen van de defensie-uitgaven naar 3,5 procent van het bruto binnenlands product (bbp), plus 1,5 procent aan ondersteunende zaken zoals infrastructuur of cyberveiligheid. Op dit moment geeft Nederland zo'n 2 procent uit aan defensie, 22 miljard euro. Daar moet zo'n 16 tot 19 miljard bij om op die 3,5 procent uit te komen.

Dat is nodig volgens de NAVO vanwege de toegenomen internationale dreiging, onder meer vanwege de oorlog die Rusland voert in Oekraïne. Maar ook vanwege de eis van de Verenigde Staten dat Europese landen een groter aandeel leveren aan de veiligheid van de NAVO-lidstaten.

Ook PVV steunt NAVO-norm van 5 procent, wil benodigde miljarden lenen

Om die reden kwam secretaris-generaal van de NAVO Mark Rutte eerder dit jaar met het plan om de defensie-uitgaven van de NAVO-landen met totaal 5 procent te verhogen. De 32 lidstaten moeten in 2032 dat percentage halen. Veel NAVO-lidstaten halen op dit moment slechts 2 procent van het bbp, en soms zelfs dat niet. Ook Nederland haalt die 2 procentsnorm pas sinds kort.

Maar vanwege de internationale instabiliteit – en vooral de oorlog aan de oostflank van het NAVO-grondgebied – zijn veel partijen in de Tweede Kamer doordrongen van de noodzaak voor hogere investeringen in defensie. Die hogere NAVO-norm moet volgende week officieel worden vastgesteld op de NAVO-top in Den Haag, waar alle leiders van de lidstaten bijeen zullen komen.

Bekijk hier wat er op het spel staat op de NAVO-top volgende week in Den Haag:

Voor het afspelen van deze video is een videoland account nodig.Bekijk deze video op Videoland

Vanochtend werd al bekend dat GroenLinks-PvdA ook de hogere NAVO-norm steunt. Maar de partij wil zich nog niet vastleggen op een jaartal. Er zal uiteindelijk wel een tijdpad worden vastgelegd, maar daarover moet nog worden gediscussieerd, zei GroenLinks-PvdA-leider Frans Timmermans in een debat over de komende NAVO-top.

Ook steun PVV

In het debat vandaag werd ook duidelijk dat de PVV de extra miljarden steunt. Het standpunt van die partij over de extra uitgaven bleef tot vandaag onduidelijk. De PVV wil die miljarden euro's lenen, want de hogere uitgaven mogen niet ten koste gaan van de zorg, uitkeringen of lastenverlichting, zegt Kamerlid Raymond de Roon.

De uitgaven moeten wel 'echt nodig zijn'. En als daarvoor 'bezuinigd zou worden op zorg, sociale zekerheid of lastenverlichting, haakt de PVV af'.

Morgen trekken demonstranten opnieuw rode lijn voor Gaza, protest krijgt navolging in buitenland

Deze twee partijen sluiten zich daarmee aan bij VVD, NSC, BBB, D66, CDA, ChristenUnie, SGP, Volt en JA21. Tegen de hogere NAVO-norm zijn FvD, SP, de PvdD en DENK.

In wet vastleggen

VVD en D66 lieten vanavond weten dat ze de nieuwe, veel hogere NAVO-norm willen vastleggen in de wet. Dat moet verzekeren dat een volgend kabinet echt werk maakt van het besteden van 5 procent van de economie aan defensie en veiligheid, zoals de NAVO-landen tijdens de komende top in Den Haag willen afspreken.

Zodra de NAVO-landen de nieuwe afspraak hebben gemaakt, moet het kabinet direct een voorstel indienen om die wettelijk vast te leggen, zei D66-Kamerlid Jan Paternotte. En als het kabinet geen actie onderneemt doet de VVD dat wel, kondigt VVD-leider Dilan Yeşilgöz aan.

'Historische top'

Premier Dick Schoof is optimistisch over de uitkomst van de NAVO-top volgende week. "Het zal een historische top worden. Grote woorden, ik weet het, maar ze zijn wel waar. We hebben simpelweg geen andere keus."

Schoof zei tijdens het debat dat Nederland de steun aan Oekraïne wil meetellen om de nieuwe NAVO-afspraak over een hoger defensiebudget te halen. Dat mag ook van de NAVO, stelt demissionair premier Dick Schoof. Als Nederland de miljarden mag meerekenen waarmee het Oekraïne helpt, wordt het makkelijker om de hogere NAVO-norm te halen. Volgend jaar geeft Nederland 3,5 miljard aan Oekraïne.

De steun aan Oekraïne helpt ook tegen 'de dreiging die op ons afkomt' van Rusland, zei Schoof. Hij ziet 'een evidente relatie'.

14 doden en tientallen gewonden bij verwoestende Russische droneaanval op Kyiv

'Brede steun, maar rekening doorgeschoven'

"Vandaag werd duidelijk dat een hele brede Kamermeerderheid een hogere NAVO-norm steunt", zegt politiek verslaggever Roel Schreinemachers. "Wie een half jaar geleden had gezegd dat dat zo snel zou gaan, zou zijn uitgelachen. Toen werd nog lacherig gedaan over de eis van Trump aan Europa om de defensie-uitgaven flink op te krikken."

"Het gaat om vele miljarden euro's, die in elk NAVO-land tot moeilijke en pijnlijke keuzes zullen leiden, ook in Nederland. Dat wordt ongetwijfeld een belangrijk onderwerp in de verkiezingscampagne komende maanden en na de verkiezingen bij de vorming van een nieuw kabinet. Want het is aan een volgend kabinet om te bepalen hoe die extra miljarden worden betaald", aldus Schreinemachers.

"En alle partijen in de Tweede Kamer die die extra uitgaven steunen, hebben daar uitgesproken, maar ook uiteenlopende ideeën over. Want waar wordt de rekening neergelegd? Moet het nieuwe kabinet bezuinigen, de belasting verhogen of meer geld lenen en worden daarmee de randen van de Europese begrotingsregels opgezocht? Die vraag blijft voorlopig onbeantwoord, maar zal de komende maanden – en misschien wel jaren – nog spelen."