Gezondheidsraad: kans op longontsteking ruim 70 procent hoger dicht bij geitenhouderij
Er zijn grote gezondheidsrisico's voor omwonenden van geitenhouderijen, concludeert de Gezondheidsraad in een alarmerend rapport dat morgen gepresenteerd wordt. Zo neemt de kans op longontstekingen fors toe. Daarom is het advies om maatregelen te nemen, maar een botsing daarover dreigt binnen het kabinet. De betrokken ministers zitten niet op een lijn, vertellen bronnen aan de politieke redactie van RTL Nieuws.
Wie binnen 500 meter van een geitenboerderij woont, heeft 73 procent meer kans op een longontsteking dan andere Nederlanders. Binnen een kilometer afstand is de kans op een longontsteking 19 procent hoger.
Gemiddeld krijgen 841 mensen per jaar een longontsteking, die binnen een kilometer van een geitenhouderij wonen.
Dat zijn enkele cijfers die de Gezondheidsraad morgen presenteert, bevestigen ingewijden na berichtgeving van de NOS. Aanvankelijk zou het rapport pas dinsdag verschijnen.
Botsing onvermijdelijk
Een botsing tussen BBB'er Femke Wiersma (Landbouw) en VVD'er Jan Anthonie Bruijn (Volksgezondheid) lijkt hierover onvermijdelijk. De twee betrokken ministers zijn het binnenskamers niet eens over de ernst van de gezondheidsrisico's rondom geitenhouderijen. "Het kan lelijk worden", zo klinkt het.
Het rapport is de zoveelste noodklok, er verschenen de afgelopen jaren al tal van rapporten. Ook deze zomer waarschuwde de Gezondheidsraad al voor een 'oorzakelijk verband' tussen wonen rond geitenhouderijen en longontstekingen. De Gezondheidsraad drong daarom nadrukkelijk aan op actie, maar het kabinet wilde eerst op dit tweede aanvullende advies wachten.
Spanning
Demissionair minister Bruijn is volgens betrokkenen zeer ongerust door alle signalen, maar zou niet op één lijn zitten met zijn collega Wiersma. Zij wil alleen maatregelen als die in haar ogen voldoende onderbouwd zijn. In kabinetskring wordt ook al gefluisterd dat Wiersma te nemen maatregelen 'zelf niet meer gaat meemaken'.
Welke maatregelen eventueel de voorkeur hebben, is nog niet duidelijk. Dat kan gaan van een landelijke geitenstop, waardoor er geen nieuwe boerderijen meer mogen bijkomen, tot harder ingrijpen. Denk aan een geitenkrimp rondom woonwijken, zo klinkt het. Binnen het kabinet is de discussie losgebarsten, zo wordt er ook gewezen op de schadelijke effecten van bijvoorbeeld wonen naast een snelweg.
Het kan volgens een bron hierdoor nog maanden duren voordat er tot eventuele actie wordt overgegaan. Zo wacht Wiersma ook op een ander onderzoek van de Wageningen Universiteit, dat draait om het gezonder maken van stallen met behulp van innovaties. Een Kamermeerderheid riep al op tot een geitenstop, in de praktijk hebben negen provincies zelf al die stap gezet.
'Bierviltjesberekening'
Eerder concludeerde ook het RIVM dat geitenhouderijen voor gezondheidsrisco's zorgen, vooral voor mensen met longziektes, zoals astma. Het RIVM rapporteerde dat het voor omwonenden binnen 2 kilometer ging om jaarlijks 20 tot 100 extra overlijdens, en 1200 tot 6600 extra gevallen van longontsteking.
In ambtelijke kring valt te horen dat Wiersma deze berekeningen van het ministerie van Volksgezondheid afdeed als een 'bierviltjesberekening'.
Bevalling
Wiersma voerde daarover een stevige discussie met toenmalig minister Fleur Agema van VWS. Agema stond vol achter de conclusies van het RIVM: "Het kan niet feitelijker dan dit", zei de minister van VWS destijds in een debat na vragen van BBB-leider Caroline van der Plas.
Bij de VVD zijn ze inmiddels 'helemaal klaar' met die houding van minister Wiersma, zo klinkt het. Ook nadat senatoren in de Eerste Kamer schriftelijke vragen stelden, duurde afstemming lang en werd naar elkaar gewezen.
Een woordvoerder van het ministerie van LVVN laat weten dat Wiersma en Bruijn het rapport komende week eerst in ontvangst nemen, en na het bestuderen met een reactie zullen komen.
