Rusland valt Oekraïne aan, waarom vecht de NAVO niet mee?
Het Westen komt met sanctie na sanctie om Rusland te straffen voor de inval in Oekraïne. Maar dat lijkt tot nu toe weinig effect te hebben. Rusland zet de oorlog gewoon door. Waarom doet het Westen niet meer en grijpt de NAVO niet militair in?
Nog nooit kreeg Rusland zulke zware sancties opgelegd. Van een exportverbod voor technologie tot het beperken van diplomatieke visa voor hooggeplaatste Russen. Ook sommige Russische banken krijgen geen toegang meer tot Europese banken en de tegoeden van president Poetin en de minister van Buitenlandse Zaken Lavrov worden bevroren.
Westerse leiders noemen het antwoord op de Russische inval in Oekraïne ongekend. Maar de zware sancties zijn niet de opmaat voor militair ingrijpen van het Westen tegen Rusland. Dat komt vooral omdat Oekraïne geen lid is van de NAVO.
Aanval op een, aanval op allen
Het Westerse militaire bondgenootschap bestaat uit dertig landen waaronder de meeste EU-landen, zoals Nederland, en de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk. Deze landen werken samen op het gebied van politiek en defensie.
Dat betekent in de praktijk onder meer dat als een van de NAVO-leden wordt aangevallen, de andere leden te hulp schieten. 'Een aanval op een is een aanval op allen', staat in het belangrijke artikel 5 van het NAVO-verdrag.
Een mogelijk NAVO-lidmaatschap van Oekraïne wordt door Rusland gezien als een bedreiging. Moskou wil dat Kiev belooft dit nooit te zullen doen. Na de inval van Rusland heeft de Oekraïense president Zelensky donderdag de NAVO opgeroepen om alsnog lid te worden, maar daarvoor is het nu te laat.
Meer NAVO-troepen
De NAVO heeft de inval van Oekraïne scherp veroordeeld. Het bondgenootschap heeft al troepen in lidstaten in Oost-Europa en de Baltische staten, maar breidt het aantal militairen daar nu uit. Onder meer in Estland.
Voor het eerst zet de NAVO nu ook een deel van haar Response Force in. Dat zijn militairen die snel ingezet kunnen worden. De NAVO-troepen in Oost-Europa en de Baltische Staten moeten vooral een afschrikkende werking hebben voor Rusland, als waarschuwing om geen NAVO-landen aan te vallen. Maar Oekraïne staat dus in principe militair alleen.
Toch kan de NAVO in een hoogst uitzonderlijke situatie nog besluiten om militair in te grijpen in Oekraïne, bijvoorbeeld als de oorlog uitloopt op een ongekend humanitair drama. Maar de kans dat dit gebeurt wordt als uiterst klein gezien. Ook omdat een aanval op nucleaire grootmacht Rusland catastrofale gevolgen zou kunnen hebben voor de wereld.
Wat kan het Westen dan nog doen?
Als het Westen niet militair ingrijpt zijn er behalve de huidige sancties dan nog andere opties? De zogenoemde 'nucleaire' sanctieoptie die nog ingezet kan worden tegen tegen Rusland is het land financieel afsnijden van de buitenwereld via SWIFT.
Dat is een systeem opgezet door banken om onderling betalingsverkeer te regelen. Als Rusland van SWIFT wordt afgesloten heeft dat grote invloed op bijvoorbeeld de export van olie, gas en andere producten. Nederland is hier een voorstander van, maar andere landen zijn het hier nog niet over eens.