Vier dagen oorlog: 'Poetin heeft weerstand Oekraïne onderschat'

In de stad Lviv, in het westen van Oekraïne, is er voor het eerst sinds de Russische invasie geen luchtalarm afgegaan. Of dat goed nieuws is, weet correspondent Jeroen Akkermans niet. Het scheelt hem wel een tocht naar de schuilkelder. "Maar de dag is nog niet voorbij, misschien gaat het alarm later vandaag wel weer af."

Vuurgevecht in Charkov

Hoe anders is het in het oosten in Charkov, na Kiev de grootste stad van Oekraïne. Daar zijn de Russen vanochtend binnengevallen. De straten in de woonwijken dienen als strijdtoneel. Een flat van negen verdiepingen is geraakt door artillerievuur en een gaspijpleiding getroffen door Russische rakketten.

Op onderstaande beelden is te zien hoe Russische militairen de Oekraïense stad Charkov doordringen.

Ook in de Oekraïense hoofdstad vinden nog steeds zware gevechten plaats. Het is dag vier en Kiev staat nog steeds. Hoe kan dat terwijl de Russische overmacht zo groot is?

Kiev is niet makkelijk te veroveren

Volgens Frans Osinga, commodore van de Koninklijke Luchtmacht en bijzonder hoogleraar aan de Universiteit Leiden, zijn daar verschillende verklaringen voor. De eerste is de ligging van Kiev. "De afstand met de Russische grens is groot, en de weg ernaar toe niet makkelijk begaanbaar. Er zijn geen snelwegen."

Daarnaast stuit het Russische leger op felle weerstand vanuit de Oekraïners. "Iets wat Poetin toch niet helemaal had zien aankomen." Iets wat Rusland correspondent Eva Hartog beaamt: "Poetin heeft de Oekraïners onderschat. Wellicht had hij echt verwacht dat de mensen in Oekraïne Rusland zou verwelkomen als hun bevrijders."

Lastige logistiek

Ten derde geeft Osinga aan dat de logistiek van een militaire inval zoals deze nog niet zo gemakkelijk te regelen is. "Rusland heeft duizenden militaire voertuigen. Die krijg je niet zo snel naar Kiev. Ze moeten bevoorraad worden en voorzien van brandstof."

Een tijdsintensieve operatie dus.

Maar dat Kiev nog niet is ingenomen, betekent niet dat Rusland geen successen boekt. In het zuiden en de Donbas-regio (oosten) rukken de Russen op. Ze zijn vooral in de lucht veel sterker dan Oekraïne. En er zouden troepen vanuit het noordoosten van Oekraïne naar Kiev trekken met als ultieme doel de hoofdstad te omcirkelen. Als dat gebeurt wordt het heel lastig voor de Oekraïners. "Maar het Oekraïense leger is zeker geen kleine muis."

Kwestie van tijd

Tijd speelt een cruciale rol. Hoe langer Oekraïne Kiev kan verdedigen, hoe slechter het voor Rusland zal zijn. De westerse landen geven naar loop van tijd steeds meer steun aan Oekraïne. Zelfs Duitsland, dat zich tot voor kort niet teveel leek te willen bemoeien met Oekraïne, gaat wapens leveren aan het land.

Waar tijd een voordeel kan zijn voor Oekraïne, is het een vijand voor Poetin. "Rusland had gehoopt op een snelle, vrij cleane operatie", zegt correspondent Eva Hartog. "Zoals het in de Krim ging in 2014 bijvoorbeeld." Maar dat scenario ontvouwt zich nu totaal anders. "Elke dag dat Kiev staat, is een risico voor Poetin. Het ondermijnt namelijk het verhaal wat hij zijn burgers voorspiegelt." Want als de meeste Oekraïners graag 'bevrijd' willen worden door Rusland, waarom duurt het dan zo lang voor Rusland de controle heeft?

'Schone' operatie

Volgens de militaire experts in Rusland die Hartog sprak, zet Rusland nog maar een fractie van hun capaciteit in. Poetin wil een 'schone' operatie en dat kost meer tijd. "Nu gaat er een tweesplitsing komen. Of hij gaat door met deze troepen en neemt het risico voor een nederlaag op Kiev, of hij zet veel meer Russische troepen in. Dan zullen er veel meer slachtoffers vallen." Een drama voor Oekraïne, maar ook voor de Russische PR.

"In de staatsmedia hier wordt constant verteld dat Russische troepen geen burgerslachtoffers maken. Ze richten zich enkel op militaire doelen. Sowieso is het woord 'oorlog' uit den boze." Dit is in strijd met de verhalen vanuit Oekraïne en uit het westen. Zo kwam er vandaag nog een jongetje van 6 jaar uit Kiev om in het gevechtsvuur. "Als de strijd straks heftiger wordt, zullen er ook meer beelden uitlekken van burgerdoden."

Staatspropaganda

Op de Russische staatstelevisie wringen mensen zich constant in bochten om de invasie van Rusland goed te praten, vertelt Hartog. "De strijd zou lang duren, omdat het westen Oekraïne zwaar bewapent. Oekraïne zou zijn eigen burgers gebruiken als menselijke schilden. Rusland zou er alles aan doen om burgerdoden te voorkomen, terwijl Oekraïne zijn eigen burgers opoffert."

Tegelijkertijd voelen de burgers in Rusland zelf ook al de consequenties van Poetins oorlog. "De schaal van de sancties is ongekend. Er gaat geen uur voorbij zonder slecht nieuws. Iedereen is massaal geld aan het pinnen, omdat ze bang zijn dat de roebel instort. Ze maken zich zorgen dat ze straks nergens meer naar toe kunnen reizen. Russen zijn echt geschrokken."

Rusland in isolement

Frans Osinga ziet die ontwikkeling ook: "Rusland komt steeds verder in een isolement, zowel economisch als cultureel. Poetin wordt nu al geconfronteerd met hoge politieke kosten, en dat had hij niet zo snel verwacht." En dan is er nog de dreiging van de NAVO. "Door deze inval heeft Rusland het Westen in het harnas gejaagd. Het risico bestaat nu dat de oostgrens door de NAVO zwaarder verdedigd zal worden."

En dan zou zelfs het, tot nu toe onwaarschijnlijke, scenario zich kunnen uitvouwen dat Finland en Zweden zich bij de NAVO gaan voegen. "Die landen voelen al langer de dreiging van Rusland. Zo waarschuwde Zweden na de annexatie van de Krim zijn burgers voor cyberaanvallen. Het zou kunnen dat ze zich voor de zekerheid nu ook bij de NAVO gaan voegen."