Zeg maar dag tegen brood en pasta: is het ketogeendieet geschikt voor iedereen?

Vorige zomer was het nog presentatrice en influencer Monica Geuze die haar volgers liet meegenieten van haar weg naar het bereiken van een summer body door middel van het ketogeendieet. En Instagram-accounts als @keto.meals.recipe en @ketoduchtie krijgen er wekelijks vele volgers bij. Waarom zijn we toch zo massaal geïnteresseerd in dit ketogeendieet?  

Bij een ketogeendieet verlaag je het aantal koolhydraten dat je eet, naar ongeveer 25 gram koolhydraten per dag. Dat is erg weinig als je dit vergelijkt met de 200-300 gram aan koolhydraten die we normaal gesproken per dag eten, zegt Eduard de Wilde, die als 'biohacker' dagelijks testjes uitvoert op zijn eigen lichaam, om erachter te komen hoe je nou écht zo gezond mogelijk leeft. "Het ketogeendieet kan zeker als extreem worden gezien en is voor veel mensen lastig om vol te houden."

Volgens de Wilde is het doel van een ketogeendieet dan ook niet alleen om af te vallen, maar vooral omdat je in 'ketose' wilt komen. "In ketose zijn betekent dat je lichaam ketonen aanmaakt uit je vetreserves. Een ketoon is, naast koolhydraten, een soort brandstof voor jouw lichaam om goed te kunnen functioneren." 

Af en toe in ketose zijn

Vroeger waren we volgens De Wilde gewend om regelmatig te schakelen tussen de brandstofvarianten ketonen en koolhydraten. "Denk maar eens terug aan de jagers en verzamelaars. Die hadden heus niet iedere dag een vers stuk vlees of knollen op hun bord. In de tijd dat ze niks vingen, moesten ze zien te overleven. Gelukkig kon dat, want een gemiddeld mens kan zeker vier weken lang teren op eigen vetreserves. Helaas zijn we in de loop der jaren vergeten hoe dat moet."

Omdat we tegenwoordig eenvoudig onze brandstof via koolhydraatrijke voeding binnenkrijgen, schakelen we nooit meer over naar ketose. Jammer, vindt De Wilde, die beweert dat het juist goed is om af en toe in ketose te zijn. "We leven in een kunstmatige omgeving waarin de voedselindustrie ons heeft geleerd om veel koolhydraten te eten. Het probleem hiervan is dat koolhydraten maar een korte energieboost geven. Door koolhydraten te eten stijgt je suikerspiegel, waardoor je insuline aanmaakt."

Hoe hoger onze bloedsuikerspiegel, hoe meer insuline we aanmaken om die bloedsuikerspiegel weer te laten dalen. "Al snel krijg je daardoor weer honger en heb je opnieuw behoefte aan snelle suikers. Krijgen we die niet op tijd, dan worden we chagrijnig. Vandaar het woord hangry: een samentrekking van hungry en angry."

'Een soort van high'

De Wilde, die doorgaans iedere week drie tot vijf dagen in ketose is, zegt dat de overschakeling naar energieverbruik op ketonen hem een enorme boost geeft. "Ik ben dan een stuk scherper en voel me constant een soort van high, heel bijzonder. Mijn slaap verbetert en ook heb ik minder slaap nodig, omdat ik meer energie haal uit mijn eigen vetreserves dan uit koolhydraten."

Om in ketose te komen, slaat De Wilde zijn ontbijt over en eet hij twee maaltijden per dag. "In de middag eet ik dan bijvoorbeeld een salade of drink ik een groene smoothie. Als ik lui ben houd ik het bij een avocado en een blikje sardientjes, om toch mijn voedingsstoffen binnen te krijgen. ’s Avonds eet ik groentes met vlees of vis."

In ketose komen is niet voor iedereen weggelegd en al zeker niet zo makkelijk als bij De Wilde, die regelmatig experimenteert met vasten. "Als biohacker experimenteer ik regelmatig met uitzonderlijke leefstijlen. Zo vastte ik eerder eens vijf dagen lang. Dan gaat je ketoseproductie volle bak aan. Heel bijzonder is dat. Omdat ik vaker vast en mijn lichaam ondertussen weet hoe het in ketose kan komen, switch ik gemakkelijk tussen de twee energiemodussen. Dit heet 'metabolische flexibiliteit' en heeft veel gezondheidsvoordelen."

Ben je niet gewend om weinig koolhydraten te eten, dan kan in ketose komen lastig zijn. "In het begin heb je waarschijnlijk razende trek, omdat je lichaam nog niet goed weet hoe het je energie uit je vetreserves kan halen. De ene persoon schakelt binnen een paar dagen over, maar de ander heeft drie weken nodig. Drie weken lang hoofdpijn en geen energie hebben is geen pretje. Hierdoor is een ketogeendieet voor sommigen moeilijk vol te houden."

Geen dieet, maar een leefstijl

De Wilde spreekt dan ook liever niet van een dieet, maar van een leefstijl. "Ik zie een ketogeen-eetpatroon aanhouden als een visie op voeding waarbij je goed voor je lichaam zorgt en het daardoor een topprestatie kunt laten leveren. Weet je lichaam eenmaal hoe het energie haalt uit eigen vetreserves, dan kun je langer door op minder eten en zal je zien dat je meer energie krijgt en je je beter voelt."

Toch is het volgens De Wilde onwenselijk om altijd in ketose te zijn. "Weinig koolhydraten eten is goed, en in ketose zijn is gezond. Maar eet vooral ook extra koolhydraten als je een intensieve work-out gaat doen waarbij je veel calorieën verbrandt. Het doel is om flexibel te kunnen schakelen tussen beide manieren van energieverbruik. Door altijd in ketose te zijn kan het lastig worden om terug te schakelen naar een koolhydratendieet. Dat wil je ook niet. Bovendien is het regelmatig eten van extra koolhydraten goed voor je hormoonbalans, met name voor vrouwen."

Dirty keto

Vaak wordt het ketogeendieet in de media gepresenteerd als 'het dieet waarbij je vet mag eten, zolang je je koolhydrateninname laag houdt'. Dat klopt, tot op zeker hoogte. "Let er altijd op dat je de goede vetten eet. Dat is belangrijk als je wilt afvallen, maar vooral ook om je lichaam gezond te houden. Soms zie je mensen een ketogeendieet volgen en alleen maar gefrituurde zooi naar binnen werken. Dit wordt ook wel dirty keto genoemd."

"Deze manier van keto is ongezond ondanks dat jouw lichaam wel in ketose komt. Je eet geoxideerde vetten en kunstmatige stoffen, waar je lichaam slecht op reageert. Ga daarom altijd voor gezonde natuurlijke vetten. Die vind je in producten als avocado, vette vis en olijfolie."

Wil je op een gezonde manier afvallen, dan kan een ketogeendieet een optie zijn. Let hierbij wel op dat je niet overdrijft: zorg regelmatig voor extra koolhydraten. "En vergis je niet: voor mij is het een makkelijke manier om mijn gewicht te beheersen, omdat mijn lichaam gewend is om in ketose te zijn. Maar begin je er voor het eerst mee, dan kan het in het begin best lastig zijn. Je moet leren hoeveel koolhydraten, vetten en proteïne in je voeding zit en je lichaam langzaam laten wennen aan de overgang. Het vergt veel discipline om dit onder de knie te krijgen."

Afscheid van brood en pasta

Om een ketogene leefstijl te laten slagen, moet je voedsel uit pakjes vermijden en mentaal in staat zijn om afscheid te nemen van producten als brood en pasta. Die knop moet om. Dat vinden veel mensen zwaar. Maar heb je het eenmaal in de vingers, dan is het makkelijk vol te houden. Een goede tip: focus je op dingen die je wél mag, in plaats van op dingen die je niet meer mag. Heb je die mindset, dan wil je nooit meer anders."

Eduard de Wilde staat dit jaar op Healthy Fest met een masterclass, om je meer te vertellen over biohacking. Er zijn nog tickets beschikbaar.