Wie zijn de gijzelaars die Hamas nog vasthoudt? 'Ruim een derde is dood'
Een deel van de 251 gijzelaars die Hamas op 7 oktober in Israël heeft ontvoerd, zit na acht maanden nog altijd gevangen. Wie zijn zij en maken ze nog kans om vrij te komen?
De groep werd door Hamas en een aantal andere Palestijnse militante groeperingen ontvoerd tijdens een bloedige verrassingsaanval, waarbij aan Israëlische kant zo'n 1200 mensen werden gedood.
Vast in tunnels
Deze gijzelaars, onder wie ouderen, vrouwen en kinderen - van wie de jongste ten tijde van de ontvoering 9 maanden oud was - waren afkomstig uit 29 landen en hadden in veel gevallen een dubbele nationaliteit. Ze zijn sindsdien op verschillende schuilplekken in de Gazastrook vastgehouden, onder meer in het ondergrondse tunnelnetwerk van Hamas en in huizen.
De gijzelaars moesten dienen als een soort veiligheidsgarantie bij de tegenaanval van Israël, waarvan ook Hamas zeker wist dat die spoedig zou volgen. Hamas had het idee dat het hiermee een troef in handen had bij onderhandelingen over de toekomst van de Gazastrook. Zeker omdat Israël de reputatie heeft om gijzelaars niet in de steek te laten.
Gevangenenruil in november
In de eerste maanden zijn 112 van de gijzelaars vrijgekomen. Een enkeling werd bevrijd door het Israëlische leger, zoals de 70-jarige Louis Har en de 60-jarige Fernando Marnan. Zij zijn begin februari bij een commandoactie gered uit een gebouw in Rafah.
Maar de meesten van hen, in totaal 105 gijzelaars, kwamen vrij bij een staakt-het-vuren in november dat nauwelijks een week duurde. Het ging vooral om Israëlische staatsburgers (zo'n 80) en buitenlanders, onder wie 23 Thaise arbeidsmigranten, een Filipijn en de 25-jarige Russisch-Israëlische Roni Kriboy. Die werd ontvoerd op het Supernova-festival, wist vervolgens te ontsnappen aan zijn ontvoerders na een bombardement, maar werd vier dagen later opnieuw gevangengenomen.
Ook de 18-jarige Ofir Engel, die in gevangenschap versneld de Nederlandse nationaliteit kreeg, kwam vrij.
Zij kwamen vrij in ruil voor de vrijlating van circa 240 Palestijnen uit Israëlische gevangenissen, onder wie ruim honderd tieners. Israël hield volgens de Israëlische krant Haaretz begin februari nog altijd 3484 Palestijnen vast. Volgens de Israëlische autoriteiten zitten zij in 'administratieve detentie' omdat ze in de toekomst een bedreiging zouden vormen voor de veiligheid van Israël. Deze Palestijnen worden officieel maximaal zes maanden vastgezet, al kan dat volgens de Israëlische mensenrechtenorganisatie B'Tselem in de praktijk oplopen tot meerdere jaren.
Groot deel leeft niet meer
Hoe zit het dan met de overige bijna 140 gijzelaars die door Hamas zijn ontvoerd? Zeker is dat een groot deel van hen niet meer leeft. Zij zijn omgekomen bij Israëlische bombardementen of, zoals drie twintigers in december overkwam, per ongeluk doodgeschoten door Israëlische soldaten nadat ze werden aangezien voor terroristen.
Volgens de Israëlische regering houdt Hamas op dit moment nog 120 mensen vast, al gaat de Israëlische inlichtingendienst ervan uit dat ruim een derde van hen is omgekomen. Inmiddels zijn 43 gijzelaars van deze groep bij verstek doodverklaard op basis van videobeelden en forensisch bewijs, meldde persbureau Reuters gisteren. Hun lichamen bevinden zich nog in handen van Hamas.
Dat zou betekenen dat nog zo'n 77 Israëlische gijzelaars levend worden vastgehouden. Hun identiteit is niet officieel bekendgemaakt, maar het zou volgens persbureau AFP onder meer gaan om veertien vrouwen in de leeftijd van 18 tot 39 jaar oud, onder wie vijf vrouwen van 18 en 19 jaar die hun militaire dienstplicht vervulden toen ze ontvoerd werden. De oudste man die nog vastzit, is naar verluidt de 83-jarige Oded Lifshitz. Zijn 85-jarige vrouw kwam wel vrij bij de gevangenenruil in november, maar hijzelf niet.
Lot familie Bibas niet bevestigd
De ontvoerde baby, Kfir Bibas, zou samen met zijn moeder Shiri en 4-jarige broertje Ariel al in november zijn omgekomen bij een Israëlische luchtaanval, claimt Hamas. Al willen familieleden dat niet geloven: zij blijven tot op de dag van vandaag hoop houden op een goede afloop, ook omdat de dood van de familie Bibas niet is bevestigd door Israël.
De nog levende Israëlische gijzelaars kunnen op relatief korte termijn vrijkomen. De Amerikaanse president Biden presenteerde vrijdag een vredesvoorstel waarbij een belangrijke voorwaarde is dat alle resterende levende gijzelaars gefaseerd worden vrijgelaten.
Dit voorstel voert de druk op bij de Israëlische regering en Hamas, al is een akkoord tot op heden niet bereikt.